Quốc gia Indonesia ngày nay có khoảng 200 triệu dân sinh sống trên 13,400 hải đảo, bao gồm hơn 200 nhóm dân tộc với ngôn ngữ và giọng nói địa phương riêng, từ người Java (khoảng 70 triệu người) và người Sunda (khoảng 30 triệu người) trên đảo Java cho đến hàng ngàn người trên các đảo xa xôi. Sau khi giành được độc lập vào năm 1945, hôn nhân giữa những người thuộc các nhóm dân tộc khác nhau đã gắn kết dân số thành một quốc gia Indonesia hợp nhất hơn.

Phần lớn dân số Indonesia (Nam Dương) theo đạo Hồi, trong khi ở Bali, đạo Hindu chiếm ưu thế. Ở các khu vực như Minahasa (Bắc Sulawesi), vùng cao nguyên Toraja ở Nam Sulawesi, ở quần đảo Đông Nusateng- gara và phần lớn Papua, ở vùng cao nguyên Batak cũng như trên đảo Nias ở Bắc Suma- tra, phần lớn dân số theo Công giáo hoặc Tin lành. Nhìn chung, người Indonesia có bản chất thờ phượng thần thánh.

Và, đúng với Pancasila, năm nguyên tắc của quốc gia, bao gồm: (1) Niềm tin vào Thượng đế, (2) Nhân loại Công bằng và Văn minh,

(3) Sự Thống nhất của Indonesia, (4) Dân chủ thông qua các cuộc thảo luận nhất trí, và

(5) Công bằng Xã hội cho tất cả mọi người - xã hội Indonesia cởi mở và luôn khoan dung với các tôn giáo, phong tục và truyền thống của nhau, đồng thời trung thành tuân thủ các giá trị riêng của mình. Quốc huy Indonesia còn mang khẩu hiệu: Bhinneka Tunggal Ika, “Thống nhất trong Đa dạng”.

Một trong những tập tục truyền thống trong giới thanh niên nổi bật nhất là sự kiện nhảy đá - gọi với ngôn từ riêng là Fahombo hoặc Hombo Batu, được thực hiện trên đảo Nias, Indonesia, nơi những chàng trai trẻ nhảy qua một tảng đá cao khoảng 2 mét như một nghi thức trưởng thành. Truyền thống này, bắt nguồn từ văn hóa hiếu chiến của dân trên đảo, tượng trưng cho sự sẵn sàng ở tuổi trưởng thành để có thể bước vào đời sống hôn nhân và tham gia chiến đấu vốn được luyện tập từ khi còn nhỏ, thường bắt đầu từ năm bảy tuổi. Cú nhảy không chỉ là một bài kiểm tra sức mạnh thể chất mà còn là một nghi lễ tâm linh, với những người tham gia cầu xin phước lành từ tổ tiên trước khi thực hiện. Việc không nhảy qua tảng đá được coi là một nỗi ô nhục đối với gia đình, phản ánh ý nghĩa văn hóa của nghi lễ này.

TRUYỀN THỐNG “NHẢY ĐÁ”

Ở phía nam đảo Nias, Indonesia, một truyền thống văn hóa độc đáo và cổ xưa được gọi là Fahombo hay "Nhảy Đá" vẫn luôn thu hút người dân địa phương và khách du lịch. Tập tục có từ nhiều thế kỷ này, chỉ dành cho nam giới, nổi tiếng nhất là ở ngôi làng truyền thống Bawomataluo, nằm ở Nam Nias, Indo- nesia.

Nằm ở độ cao 324 mét so với mực nước biển, cái tên Bawomataluo có nghĩa là "Đồi Mặt Trời" trong tiếng địa phương Nias, phản ánh vị trí cao chót vót của nó. Nơi đây lưu giữ truyền thống mà những chàng trai trẻ nhảy qua một chồng đá cao tới 2 mét trong một nghi lễ vượt xa thể thao, đó là một bài kiểm tra sự sẵn sàng gia nhập hàng ngũ chiến binh, một truyền thống bắt nguồn từ quá khứ hiếu chiến của dân cư ngụ trên đảo này.

Truyền thống Nhảy Đá ở Bawomataluo là một biểu tượng của sức mạnh thể chất, một cách để các chàng trai chứng minh rằng họ đã sẵn sàng cho tuổi trưởng thành và có thể kết hôn. Nghi lễ này mang ý nghĩa to lớn đến mức các bé trai bắt đầu luyện tập từ năm bảy tuổi, dần dần nâng cao trình độ bằng cách nhảy qua dây thừng, các cấu trúc gỗ, và cuối cùng là các mô hình đá với độ cao tăng dần.

Mặc dù đã trải qua nhiều năm luyện tập, Fahombo vẫn là một kỳ tích nguy hiểm. Nhiều thanh niên bị thương trong quá trình hoàn thiện kỹ thuật. Một số người tin rằng ngoài sự chuẩn bị về thể chất, các yếu tố huyền bí cũng đóng một vai trò quan trọng trong thành công của họ. Người ta tin rằng những người nhảy qua tảng đá thành công mà không chạm vào nó đã được hồn thiêng của tổ tiên ban năng lực và phước lành.

Trước khi thực hiện cú nhảy, người tham gia phải cầu xin sự ban phước của tổ tiên, xin phép thực hiện Fahombo với hy vọng tránh bị thương. Nghi lễ tâm linh này nhấn mạnh mối liên hệ sâu sắc giữa người dân Nias và truyền thống tổ tiên của họ.

SỰ KIỆN ĐẬM CHẤT LỊCH SỬ

Truyền thống Nhảy Đá đã có từ nhiều thế kỷ trước, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác cùng với nền văn hóa cự thạch của đảo. Đảo Nias, rộng 5,625 cây số vuông với dân số khoảng 700,000 người, được bao quanh bởi Ấn Độ Dương, nơi đã định hình cả địa lý lẫn lịch sử của người dân nơi đây.

Ban đầu, Fahombo không chỉ là một nghi lễ trưởng thành, mà nó ra đời do nhu cầu cấp thiết trong bối cảnh các cuộc chiến tranh thường xuyên diễn ra giữa các ngôi làng trên đảo Nias. Người dân Nias nổi tiếng là hung dữ và mạnh mẽ, những đặc điểm được thừa hưởng từ văn hóa hiếu chiến của họ. Trong quá khứ, xung đột giữa các ngôi làng rất phổ biến, xuất phát từ sự trả thù, tranh chấp lãnh thổ và các vấn đề liên quan đến chế độ nô lệ.

Câu chuyện bất tận về các địa chủ (nam giới) tranh giành lãnh thổ. Nias là một ví dụ điển hình. Văn hóa hiếu chiến này cũng là lý do tại sao kiến trúc của hòn đảo lại đặc biệt đến vậy. Mái nhà nhọn hoắt và tường rào với cọc tre khắp nơi thực chất là một chiến lược kiến trúc phòng thủ. Những công trình này thậm chí ngày nay còn được sử dụng làm sân khấu nghệ thuật tự nhiên cho lễ hội nhảy đá.

Để bảo vệ làng mạc, các bộ lạc Nias đã xây dựng những công sự bằng đá hoặc tre cao, thường cao  tới 2 mét. Fahombo trở thành một phần quan trọng trong quá trình huấn luyện kỹ thuật chiến đấu cho giới trẻ, vì khả năng nhảy qua những rào cản này là điều cần thiết trong khi giao chiến. Truyền thống này phát triển như một bài kiểm tra dành cho những chàng trai trẻ, với các quý tộc địa phương, hay còn gọi là balugu, để xác định xem ai đủ điều kiện trở thành một chiến binh. Các tiêu chí rất nghiêm ngặt, chỉ những người có thể lực tốt, giỏi võ thuật và am hiểu tà ma ám khí mới được coi là xứng đáng. Bài kiểm tra cuối cùng yêu cầu họ phải nhảy qua một bức tường đá cao từ 1.8 mét đến 2 mét mà không được chạm vào nó. Ngay cả một vết xước nhỏ trên da thịt cũng đồng nghĩa với thất bại.

Trước đây, một Fahombo thành công mang lại niềm tự hào to lớn không chỉ cho những chàng trai trẻ mà còn cho gia đình họ. Các lễ kỷ niệm được tổ chức, với các gia đình giết mổ gia súc để vinh danh thành tích của con trai họ.

Mặc dù các cuộc xô xát giữa các làng Nias đã không tồn tại từ lâu, Fahombo vẫn là một nghi lễ văn hóa quan trọng và là biểu tượng của bản sắc Nias. Ngày nay, Nhảy Đá không được thực hiện như một sự chuẩn bị cho trận chiến, mà là một lễ kỷ niệm di sản của đảo. Nó thường được trình diễn trong các sự kiện văn hóa cùng với các điệu nhảy hiếu chiến truyền thống, tái hiện lại những cuộc xung đột cổ xưa của đảo. Người dân Nias thực hiện nghi lễ như cách đây hàng thế kỷ. Dân làng mặc trang phục truyền thống màu vàng và đen, khung cảnh chỉ được định hình bởi những ngôi nhà cổ kính với mái ngói cong vút nhô ra trông rất ấn tượng.

Đối với người dân Nias, Fahombo không chỉ là một bài kiểm tra thể chất. Đó là một sợi dây liên kết với lịch sử, một truyền thống tôn vinh tổ tiên, và là minh chứng cho niềm tự hào văn hóa trường tồn của họ. Nghi lễ này vẫn tiếp tục thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới, mang đến cái nhìn thoáng qua về một khía cạnh độc đáo trong bức tranh văn hóa phong phú của Indonesia. ª

(Viết riêng cho Dân Việt News)