Màu trắng trinh nguyên, Nhưng lại… bạc như vôi.

Trên đời này, trong các gam màu, màu trắng được người ta ca ngợi rất nhiều chỉ vì “nó trắng”, ít ai nghĩ rằng trong “cái trắng” đó là tập hợp của đủ sắc màu.

Màu trắng là màu sắc có độ sáng cao nhưng giá trị màu sắc của nó bằng 0. Đây là màu sắc đầu tiên trong tự nhiên và được sử dụng rộng rãi trong đời sống, tượng trưng cho tinh khiết, trong sáng và giản dị.

Nói tới màu trắng thường được liên kết với sự hoàn mỹ của nghệ thuật (tinh xảo), cao đẹp của tình yêu (trong sáng), an nhiên của nếp sống (thanh bạch) và niềm tin của tương lai (tươi sáng).

Ai mà không thích màu trắng sáng loáng của pha lê, màu trắng lấp lánh của kim cương nhưng màu trắng của mồ mả thì hoàn toàn trái ngược! “Khốn cho các ngươi, thầy thông giáo và người Pha-ri-si, là kẻ giả hình! Vì các ngươi giống như mồ mả tô trắng bề ngoài cho đẹp, mà bề trong thì đầy xương người chết và mọi thứ dơ dáy” (Lời của Chúa Jesus trên 2,000 năm trước được ghi lại trong sách Tin Lành Ma-thi-ơ, đoạn 23 câu 27). Vậy là từ đó, người ta nhìn ra bề trái của màu trắng tức màu đen.

Cũng lạ thay, trong tang chế, người Việt ban đầu dùng vải màu trắng làm khăn tang, nhưng sau đó  lại dùng miếng vải đen làm băng tang đeo trên cánh tay hoặc miếng vải đen bé xíu không quá vài phân vuông để gài trên túi áo hay ve áo; và lạ hơn nữa, một số gia đình trong cộng đồng người Việt sống ở hải ngoại lại gài nơ (hoặc trắng hoặc đen) trên áo; còn nếu có thắt khăn tang thì khi hạ huyệt hoặc hỏa táng thì vội gom thu khăn tang bỏ trên nắp quan tài để chôn vùi dưới lòng đất hay để lửa đốt cháy thành tro! Vậy thì, màu trắng của tang chế có nghĩa gì đây! Ôi thế thái nhân tình, giờ đây sao lại bạc như vôi!

Cứ mỗi lần nghe truyện tích về Lưu Bình – Dương Lễ, tình bằng hữu được đề cao; người vợ thay chồng nuôi bạn ăn học thành tài, gìn giữ được phẩm hạnh thủy chung khó ai bì nổi. Ngày nay ư, vô số bạn bè gạt gẫm, lừa đảo nhau; thủy chung giữa vợ chồng bị nghi ngờ, thậm chí có người chồng phải diễn lại trò thử vợ của Trang Tử, có người vợ phải thuê thám tử tư theo dõi chồng mình! Âu đó là những sự thể vì bạc tình, bạc nghĩa mà ra!

Nhiều tiếng than van cháu dối gạt ông bà lấy cắp tiền nong, tư trang; con được cha mẹ gửi   ra nước ngoài ăn học lại dựng cảnh bị bắt cóc, kêu cầu cứu nộp tiền chuộc, bằng không bàn tay bấm bàn phiếm sẽ bị cắt lìa; tệ hơn nữa, con âm mưu sát hại cha mẹ để hưởng tài sản (đã xảy ra tại Mỹ). Rõ là bạc bẽo! Đúng là tiền… thì bạc (màu trắng nhơ nhớp)!

Nạn vào chơi trong sòng bài đến mê mệt khiến bao nhiêu gia đình phải đổ vỡ, trắng tay bại sản; những người có chức nghiệp mất thanh danh. Gọi là bài bạc, đúng nghĩa vô cùng! Tiếng Trung

Hoa, 白 = màu trắng, có địa phương phát âm là“pại” hay “bại” (người Việt đọc là bạch) - được tượng hình bằng chữ nhật 曰 = mặt trời và nét phẩy của dấu sắc ở trên – ánh sáng mặt trời thì trắng trong – lậm vào chuyện chơi bài thì chẳng còn gì. Phải chăng… bài thì bạc là sự thể đương nhiên!

Được ăn bát cơm gạo trắng người ta cho đó là gia đình giàu sang, sung túc. Dùng chén cháo trắng bị xếp vào giai cấp nghèo hèn! Cùng một màu trắng, có hai ý nghĩa nghịch nhau!

Nhắc đến Thúy Kiều trong thơ lục bát “Đoạn Trường Tân Thanh” của đại văn hào Nguyễn Du, người ta nói nàng thuộc dạng “tài hoa bạc phận” – thân phận của một người nhan sắc mỹ miều, hát hay, đàn giỏi lại rơi vào hoàn cảnh đen tối – số phận không may mắn (trắng đến chẳng còn gì)!

Làm ăn thất bại đến phải trắng tay hay mất trắng. Cô gái bị sở khanh lường gạt, hủy hoại “cái trong trắng” của đời mình, khóc thổn thức trắng đêm! Một ai đó nhắm mắt (tức đi trong tối tăm) liều lĩnh chừng thất bại hay nhìn ra khuyết điểm thì lúc đó mới “trắng mắt” (trong tiếng Anh là “to be taken aback” không hay bằng tiếng Việt vì chỉ ngụ ý “rồi cũng phải nhìn lại”). Trắng ở đây chỉ sự “chẳng còn gì”, là con số không!

Trong cuộc sống, có những lúc người ta quá lo lắng về những điều thực sự không cần thiết

– thí dụ như tại Úc, quý cụ hưởng tuổi già được chính phủ bơm trợ cấp vào tài khoản đều đặn thì cần gì phải nghĩ “không hiểu ra nhà băng hôm nay có tiền chưa?” – lo lắng như vậy gọi là “lo bò trắng răng”!

Nhìn đám mây bàng bạc trên bầu trời mùa thu, thấy ảm đạm. Giữa mặt biển mênh mông, đi trên tàu thuyền gặp sóng bạc đầu, cảm nhận e ngại. Cô gái xuân thì đối diện hoàng tử cỡi bạch mã, mừng thầm trong bụng! Nói đến Tòa Bạch Ốc (Nhà Trắng) của Hoa Kỳ ám chỉ trung tâm quyền lực - một cường quốc hàng đầu. Có ai nghĩ thêm về tình đời đen bạc, lòng người bạc bẽo và thói thường hay thay trắng đổi đen chăng?

Đừng quá tôn vinh màu trắng tinh khiết, trinh nguyên, trong sạch, sáng sủa. Thực tế giúp nhìn rõ màu trắng là màu dễ dính bẩn nhất. Một khi màu trắng vấy bẩn, rất khó tẩy sạch! Thế nên ca dao tục ngữ Việt Nam có câu nói “Chết trong còn hơn sống đục” đưa ra một lời răn dạy thâm thúy về cách sống của con người - thà chết danh dự còn hơn sống ô nhục, nhơ nhuốc. Nếu được như vậy, đâu có nạn tham nhũng, ra vào cửa hậu "giữa thanh thiên bạch nhật" như ngày nay!

Hãy để trắng là trắng, đen là đen, trong là trong, đục là đục… đừng đan chen, pha trộn! Thật là khó đi, khó lái xe giữa lúc “chạng vạng tối”! ª

Chỉ có chính mình – mới cứu được mình.

Không ai làm thay mình được.

Không ai sống hộ mình một đời.

Từ công việc – phải tự mình cày xới, tự mình tích luỹ, phòng khi hữu sự.

Tự đứng lên, khi thất bại.

Từ quan hệ – phải tự mình học cách giữ lấy điều chân thật,

buông bỏ điều độc hại.

Từ trai gái – phải tự mình tỉnh ngộ, rằng không ai có thể lấp đầy khoảng trống bên trong mình.

Từ ăn uống – phải tự mình tiết chế, tự mình lắng nghe cơ thể đang cần gì, đang kêu cứu điều gì.

Từ nhận thức – phải tự mình tháo gỡ từng lớp mê lầm.

Từ tu tập – phải tự mình kiên trì từng ngày, từng hơi thở.

Từ khổ luyện – phải tự mình vượt qua từng giới hạn nhỏ nhoi nhất.

Từ bản thân – phải quay lại mà đối diện, mà chữa lành, mà yêu thương.

Tự mình – trong tất cả.

Tự mình – giữa cuộc đời ngập tràn tiếng ồn và hão huyền.

Vì rốt cuộc, từ mọi thứ – chỉ có mình mới cứu được mình.

Câu nói quen thuộc, nhưng hiểu cho trọn,

buộc phải thực hành ngay trước khi quá trễ!

Nguyễn Văn Phong