Ngày nay không còn tỉnh Bến Tre đứng riêng rẽ mà tên Bến Tre đã bị “xóa sổ” để nhập vào tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Trà Vinh - ba tỉnh làm một, mang tên chung là tỉnh Vĩnh Long; trung tâm chính trị - hành chính đặt tại thành phố Vĩnh Long.

Dẫu sao đi nữa, hai câu ca dao vẫn còn lắng đọng trong tâm khảm nhiều người:

Thấy dừa thì nhớ Bến Tre,

Thấy bông lúa đẹp thương về Hậu Giang.

Nhắc đến Bến Tre, ít ai quên Lễ hội Dừa

– một sự kiện tôn vinh loài cây đặc trưng của tỉnh Bến Tre, nơi được quen gọi là xứ Dừa – quê hương của ông Đạo Dừa tức Kỹ sư Hóa học Nguyễn Thành Nam (chỉ ăn dừa, uống nước dừa hàng chục năm – người thon nhỏ thoắt lại như cậu bé 12, 13 tuổi), dựng tháp cao ở Cồn Phụng để lên cầu nguyện cho hòa bình VN vào những năm đầu của thập niên 1975.

Lai lịch Lễ hội Dừa Bến Tre

Bến Tre nổi tiếng về dừa – một tỉnh có diện tích trồng dừa rộng lớn nhất trên toàn quốc. Đối với người dân xứ Dừa, dừa không đơn thuần là thức uống giải nhiệt mà nó gắn bó mật thiệt tới đời sống kinh tế của dân địa phương qua sản phẩm dừa tươi nguyên trái đến kẹo dừa, dầu dừa được bán khắp tỉnh thành miền Nam.

Dừa được sử dụng vào nhiều việc từ thân cây, lá cây đến trái cây, chẳng một tí gì của cây dừa bị loại bỏ. Cây dừa có mặt trong tất cả các lãnh vực trong sinh hoạt hàng ngày của bà con Bến Tre qua những vật dụng (gáo dừa, bình giữ ấm cho ấm trà), lá dừa để gói bánh, lợp nhà, làm nón, cùi dừa được nạo thành sợi ăn kèm với xôi, bóp nhuyễn lấy nước cốt dừa – tăng hương vị cho món cà-ri… thân dừa chẻ nhỏ thành sợi làm dây “lòi tói”… Gần đây thân cây dừa còn được dùng trong sản xuất lưới xơ dừa, vải đệm dừa. Về tinh thần, dừa chất chứa trong nhiều vần điệu ca dao, thơ văn và bài hát dân ca địa phương.

Chính vì dừa mang ý nghĩa thân thiện với dân, nuôi sống dân, nêu cao tinh thần dân nên người dân xứ Dừa đã tổ chức lễ hội Dừa Bến Tre (đến nỗi quen gọi là Festival Dừa) nhằm tri ơn và tôn vinh loài cây này.

Ý nghĩa của lễ hội Dừa Bến Tre

Chưa hiểu rằng sau khi tỉnh Bến Tre phải nhập với tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Trà Vinh để mang một tên mới là tỉnh Vĩnh Long từ tháng 7 năm 2025, lễ hội Dừa có còn được tổ chức sầm uất nữa không, nhưng dẫu thế nào đi nữa, người dân Bến Tre vẫn lưu luyến lễ hội Dừa vì dân địa phương muốn có cơ hội để giới thiệu những vẻ đẹp, ích lợi của dừa đến với khách du lịch và cả cộng đồng quốc tế để người nông dân cùng các doanh nghiệp giao lưu, trao đổi kinh nghiệm về cách trồng, chế biến và tiêu thụ sản phẩm dừa tại Bến Tre. Đây cũng là cơ hội nhắc nhở các thế hệ hậu duệ của Bến Tre tiếp tục gìn giữ và phát huy giá trị của cây dừa mà chính loại cây này đã nuôi sống nhiều thế hệ cha ông.   

Thời gian và địa điểm tổ chức

Lễ hội Dừa không được tổ chức đều đặn hàng năm. Rất có thể vài năm, hoặc lâu hơn mới diễn ra một lần lễ hội Dừa; nhưng nếu tổ chức thì luôn luôn vào khoảng tuần thứ hai của tháng 11 và kéo dài 5 ngày. Lễ hội Dừa được tổ chức cực kỳ hoành tráng với nhiều hoạt động đặc sắc và thú vị.

Trong lễ hội Dừa diễn ra nhiều chương trình đặc sắc, đứng đầu là liên hoan ẩm thực dừa Nam Bộ, phô diễn áo bà ba, triển lãm sản phẩm dừa đến hội chợ thương mại, lễ tôn vinh cây dừa cùng người trồng dừa thành công nhất trong năm, trình diễn nghệ thuật đường phố, các trò chơi dân gian; bên cạnh đó có hướng dẫn trải nghiệm nghiệm du lịch xứ Dừa.

Tham gia lễ hội Dừa Bến Tre

Đến xứ Dừa vào dịp lễ hội Dừa, du khách có cơ hội hiểu rõ nét đẹp văn hóa và phong tục truyền thống gắn liền với cây dừa của người dân nơi đây. Khách tham quan còn có thể thưởng thức vô vàn món ngon dân dã được chế biến từ dừa nức tiếng gần xa như kẹo dừa, gỏi củ hủ dừa, cơm dừa Bến Tre, cá lóc chưng dừa, ốc len xào nước cốt dừa… Khi ghé thăm các vườn dừa trong khuôn khổ chương trình của lễ hội, du khách còn được uống nước dừa xiêm ngọt thanh, mát lạnh vừa được hái xuống ngay tại chỗ.

Với tour du lịch trải nghiệm sông nước miệt vườn, du khách sẽ được thỏa sức khám phá, thăm thú vùng đất Bến Tre bằng xuồng ba lá, tận mắt ngắm nhìn phong cảnh hữu tình, nên thơ của vùng sông nước cù lao bên dưới những rặng dừa xanh bạt ngàn. Chưa hết, khách tham quan còn có cơ hội hòa mình vào bầu không khí tươi vui, sôi nổi khi tham gia các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hóa xứ dừa cùng với người dân địa phương. Đặc biệt hơn, du khách tham quan phố đi bộ Vui hội xứ dừa với nhiều gian hàng trình diễn của những làng nghề truyền thống như làng nghề bánh tráng, bánh dừa, bánh phồng…, gian hàng trưng bày nhạc cụ từ dừa và các gian hàng làm đồ thủ công mỹ nghệ từ dừa.

Người Việt từ nước ngoài về thăm quê hương vào dịp lễ hội Dừa thường không bỏ qua chuyến tham quan xứ Dừa chẳng phải vì sản phẩm dừa mà là cả phong cảnh nên thơ của nơi đây nữa./.