Self-help: Đọc sao cho khỏi ngộ độc (P2)

(xem tiếp phần 1)

* Lướt ngay đến những chương với những chiến thuật cụ thể để giải quyết những vấn đề cụ thể, kiểu “Làm thế nào để’, ” 3 chiến thuật…”, “5 phương pháp…”.

Nhảy vào chương đó và bắt đầu từ phần cuối với những tóm tắt nội dung chương cùng những gợi ý hành động cụ thể. Một người viết self-help bán lời khuyên mà không có thời gian để tổng kết ngắn gọn những thông tin có thể thử nghiệm áp dụng thì sách của anh ta không đáng đọc (những người bán lời khuyên chuyên nghiệp tìm mọi cách tiết kiệm thời gian cho khách hàng).

* Sau những bước khảo sát ở trên, nếu thấy sách có những cách tiếp cận, những chiến thuật hành động mới lạ. Ok mua sách về, mua một người làm thuê (ông tác giả) về.

Hãy chỉ vào cuốn sách và thầm nói với ông tác giả, bây giờ, tôi mua anh về, anh là thằng làm thuê cho tôi, có nhiệm vụ đưa ra những lời khuyên giúp tôi giải quyết vấn đề. Tôi sẽ lắng nghe anh cẩn thận và hành động, lời khuyên của anh hi vọng là sẽ có giá trị, bằng không phí tiền tôi mua thằng làm thuê như anh về. Còn về cuộc đời anh, tôi chẳng quan tâm mấy, khi nào rảnh mình nói chuyện sau, bây giờ thì nói cho tôi biết phải làm gì.

Sau khi chọn được sách

Hãy tìm mọi cách để phá vỡ cấu trúc sắp đặt sách của tác giả. Sách self-help không cần đọc theo thứ tự từ trang đầu đến trang cuối như một cuốn tiểu thuyết.

Hãy có một cách tiếp cận vụn vặt, – tức là không để tâm đến hệ thống của cuốn sách, khi giở một cuốn sách self-help ra hãy đừng đọc theo thứ tự mà tác giả đặt ra, đây là thứ tự sắp xếp nội dung mà tác giả đặt ra nhằm dẫn dụ và tiêm vào đầu bạn những ý tưởng, cũng là cách để tác giả khiến bạn hứng thú đọc sách, cũng là cách mà tác giả khiến cuốn sách của họ trở thành một hệ thống, một mô hình – như thế thì trông sẽ có vẻ chuyên nghiệp và khoa học hơn. Bạn không cần hứng thú, cái bạn cần là thông tin bạn có thể sử dụng ngay lập tức cho những vấn đề trước mắt. Người viết một vài gợi ý như sau:

1.) Đặt câu hỏi “Làm sao để…”

2.) Dựa vào những gì đã đọc, những gì đã làm, hãy viết ra câu trả lời của riêng bạn về vấn đề đã đặt ra.

3.) Tìm sách để trả lời câu hỏi cụ thể đó (hoặc hơn cả đọc sách là tìm một người mà bạn biết chắc là có năng lực trong vấn đề trên để xin lời khuyên).

4.) Ghi chép những phương án giải quyết bạn thấy thú vị và hợp lý.

5.) Tiến hành làm theo những phương án đó với tỉ lệ 1/4. Bạn đọc một phương án, thì hãy thực hiện nó trong thực tế ít nhất là 4 lần trong một tuần. Để còn xem hiệu quả. Hãy tự thí nghiệm trên bản thân và ghi chép lại.

Hãy có một cách tiếp cận vụn vặt, thay vì tổng thể có hệ thống khi đọc sách self-help. Hãy tìm từng lời gợi ý nhỏ để giải quyết một vấn đề cụ thể. Để tiết kiệm thời gian ta cần hệ thống hoá kiến thức, nhưng hệ thống đó nên là một hệ thống bạn tạo ra cho riêng bản thân, thay vì bê y nguyên hệ thống của một người (nhiều khả năng không hiểu gì cũng như không quan tâm mấy đến bạn).

8, Không chỉ nghe, hãy soi

Không ít những tác giả viết self-help với mục đích đúng nghĩa đen của từ ‘self-help’ là để phục vụ chính bản thân họ thay vì chia sẻ những bí quyết thực sự đã giúp họ thành công: họ sẽ rắc thính cho bạn những gì bạn muốn nghe “bạn có thể có tât cả những gì bạn muốn trên đời này”, “chỉ cần một vài thay đổi nhỏ trong cách nghĩ là cuộc đời bạn quay 180 độ từ đáy lên đỉnh, tất cả những điều đó giúp cho sách của họ bán chạy, giúp cho họ tạo nên một cộng đồng sùng bái hiển hiện trên truyền thông, mạng xã hội, tạo bệ phóng cho những cơ hội kiếm tiền tiếp theo của họ.

Bản thân điều vừa kể trên không có gì xấu, cái ý muốn sách của mình bán chạy, có nhiều người hưởng ứng mình để có thêm cơ hội thể hiện, kiếm tiền, không có gì xấu, nếu như người viết thực lòng với những gì mình viết và thành tâm muốn giúp người đọc, và giúp họ trong số lượng giấy mực hợp lý nhất có thể, chứ không phải bằng cách bôi ra sách của mình thành hàng chục series, liên tục đặt trước mũi người đọc một củ cà rốt rằng cuốn sách tiếp theo của tôi sẽ nâng bạn lên tầng cao mới, sẽ thực sự giải thoát cho bạn…

Nhưng có một điều họ không giấu được. Đó là: ngón nghề viết sách mê hoặc người đọc của họ là không thể giấu được. Bạn nhìn ra điều đấy nếu như bạn không quá tập trung vào nuốt từng lời của họ như là nuốt kinh thánh, Thay vào đó bạn dùng một con mắt của nhà quan sát, như một giám khảo ảo thuật nghiêm khắc nhìn vào kỹ sảo của nhà ảo thuật trước mắt, để phân tích, bóc tách, chứ không phải để thưởng thức.

Một cách đọc self-help là không phải đọc họ nói với anh những gì mà là dùng hai mắt anh chiếu laser vào cách họ đang dùng để thuyết phục, mê hoặc anh, nhìn vào cấu trúc từng chương sách của họ và tự hỏi: thằng cha này muốn định hướng tình cảm và suy nghĩ của mình như thế nào trong phần này?

Ví dụ về cấu trúc của một số cuốn self-help:

1.) Tôi đã tệ như thế nào (gia cảnh bần hàn, cơm không có mà ăn, phá sản, sống gầm cầu ổ gà ổ chuột, chán đời muốn chết, nhảy cầu)

2.) Tôi đã vùng lên như thế nào từ xuất phát thấp kém đó bằng chính khả năng của bản thân.

3.) Tôi đã đạt được thành công và học được những gì.

4.) Bạn cũng có thể làm được như tôi.

5.) Một hai chương kích thích tinh thần: thử thách của thời đại như thế này thế này, thay đổi và học theo tôi không thì bạn sẽ bị xã hội đào thải đấy, – đọc sách hay là chết (đại loại những khẩu hiệu quá khích như thế. Tôi có thể đảm bảo không đọc sách bạn sẽ không chết, và nhiều khi không đọc sách và sống trong thiên nhiên ta lại có thể học được nhiều hơn từ sách vở, xét cho cùng, sách vở cũng có thể là một dạng đồ chơi tiêu khiển, – tiêu khiển trí óc, nghiện cũng không tốt)

6.) Sau khi kể với bạn về thành tích, về sự nghiệp vĩ đại của họ, những tác giả mới bắt đầu chia sẻ với bạn về những phương pháp “được cho là” đã giúp thành công, và những chương sách hệ thống phương pháp này cũng không thiếu những câu chuyện thủ dâm tinh thần của người viết.

Tất cả đều có thể bị bóc tách, đều có thể bị nhìn ra và để bạn dùng chính những ngón đòn của họ làm lợi cho bản thân bạn. Làm việc tốt hay xấu thì lại do cái dụng tâm của bạn, như trên đã nói, phần ‘thuật’ bản thân nó trung tính.

9, Hãy viết ra quyển self-help cho chính bản thân

Hãy viết ra quyển self-help cho chính mình, do chính bạn viết ra, và vì lợi ích của chính bạn và một mình bạn, để giải quyết những vấn đề trong cuộc đời của bạn.

Bạn trưởng thành khi bạn bắt đầu viết cuốn self-help cho chính mình. Một cuốn self-help đúng nghĩa, không phải là viết cho ai mà viết cho chính bản thân bạn, vì sự tiến bộ của chính bạn, những lời khuyên, những chiến thuật dành cho những mưu toan riêng của bạn.

Hoàng đế Marcus Aurilus ở đỉnh cao của quyền lực của Đế chế La Mã, suốt đời không có ai có thể chia sẻ tâm sự. Ông viết nhật ký, như để nói chuyện với chính bản thân, để nhắc nhở bản thân về những nguyên tắc sống mà ông tổng hợp, đúc rút ra dành cho bản thân. Ông viết để nhắc nhở bản thân hàng ngày, để làm theo những nguyên tắc giúp ông sống tốt. Cuốn nhật ký đó sau này được người đời tổng hợp thành cuốn “Tư Tưởng” (“The Meditation”) – một tác phẩm gối đầu giường dành cho không ít người hứng thú với Triết học Stoic (Triết học Khắc kỷ).

Mỗi một quyển sách về thành công đều như những thanh kiếm để chém vào những vấn đề, chém tan những chướng ngại trong cuộc sống. Chém được là được. Nhưng quan trọng là anh cầm kiếm lên và chém, chứ không chỉ đơn giản là đi sưu tầm các loại kiếm, rồi trầm trồ nghe các nhà luyện kiếm tán tụng về sự đặc biệt của thanh kiếm họ làm ra.

Và tốt nhất là mỗi người trong chúng ta nên có những thanh kiếm do chính mình tạo ra, như Marcus Aurelius, sau khi đã học hỏi sưu tầm kiếm của những người khác, tạo ra cho mình thanh kiếm vừa tay mình nhất, đúng phong cách chiến đấu của mình nhất. Hay như Washington có tự viết một sổ tay “The Rules of Civility and Decent Behavior in Company and Conversation”

Quanh đi quẩn lại thì cũng từng đấy nguyên tắc, không ai phủ nhận là thể loại sách thành công không có tác dụng, nó có tác dụng nhất định cho mỗi người ở một giai đoạn nhất định. Nhưng quan trọng là cái tỉ lệ giữa việc đọc và hành động.

Hãy hành động thật nhiều. Đọc 1 tiếng hành động 4 tiếng. Bằng không sách dạy thành công, dạy thuật này thuật nọ, sẽ trở thành những liều thuốc kích thích, khiến người ta hưng phấn cảm thấy mình có thể xoay chuyển trời đất, và rồi tiếp tục hùng hục đi tìm những liều thuốc tương tự với những mùi vị khác để có thể đưa họ đến những cuộc phiêu lưu tinh thần khác…

Và đến một thời điểm nào đó bạn sẽ phát hiện ra, càng hành động nhiều thì bạn sẽ thấy sách chỉ cho ta những nguyên tắc cơ bản. Để được việc thì phải luôn tự lực nghĩ kế theo từng tình huống, có thể lấy cảm hứng từ sách cũng như việc kinh doanh. Những bước cơ bản để kiểm tra tính khả thi và triển khai một ý tưởng là có, sách có thể dậy cho bạn.

Việc tìm ra và gọt dũa ý tưởng chi tiết đang giá triệu đô, không ai chỉ cho ai được. Vì:

1.) Nếu triệu đô thật, họ giữ họ làm, khoe với bạn làm gì?

2.) Tự mình nghĩ ra và tay chân lấm lết đưa nó vào thực tế, nó cũng là một cái thú. Về lâu dài đây mới chính là nguồn nuôi dưỡng động lực là lí do để bạn bật dậy sớm 5h sáng hàng ngày và làm việc qua đêm quên giờ giấc.

--**--

Tài liệu tham khảo

Footnotes

1.Peter Bregman. Consider not setting goals in 2013. Harvard Business Review

This is accepted common sense in the business world and it’s reinforced by research. Like that study done on the Harvard Business School class you may have heard of, in which only 3% of the graduating students wrote down clear goals. Twenty years later, those 3% were worth 10 times the worth of the rest of the class combined. Compelling, right?

It would be if it were true. But it isn’t. That study doesn’t exist. It’s pure urban myth.

2.Laura Sider. Where can I find information on Yale’s 1953 goal study. Yale University Library.

It has been determined that no “goals study” of the Class of 1953 actually occurred. Over the years, we have received requests for information on a reported study based on a survey administered to the Class of 1953 in their senior year and a follow‑up study conducted ten years later. This study has been described as how one’s goals at graduation related to success and annual incomes achieved during the period. The secretary of the Class of 1953, who had served in that capacity for many years, did not know of the study, nor did any of the fellow class members he questioned. In addition, a number of Yale administrators were consulted and the records of various offices were examined in an effort to document the reported study. There was no relevant record, nor did anyone recall the purported study of the Class of 1953, or of any other class.

The reported study was the subject of an article published in the September 1991 issue of Success magazine, in which it was stated that the three percent that had set specific long‑term goals at graduation later successfully represented ninety‑seven percent of the wealth of the class. The author of the article, Ken Thuerback, president of Alpine Log Homes, informed a staff member that his source was an audio tape made by “Zig” Zigler, a well‑known personality of motivational techniques. Mr. Thuerback then asked Mr. Zigler about his source and was told that he had only heard the statistics mentioned over the years, but had no concrete source for the information.

3.Joseph Stromberg. Myth Busted: Looking left or right doesn’t indicate if you’re lying. July 12, 2012. Smithsonian magazine.

4.Jeff Thompson. Is Nonverbal Communication a Numbers Game?. Sep 30, 2011. Psychology Today.

5.Center for Open Science. Massive Collaboration Testing Reproducibility of Psychology Studies Publishes Findings.

http://science.sciencemag.org/content/349/6251/aac4716

"39% of effects were subjectively rated to have replicated the original result"

"Trong 100 thí nghiệm được lặp lại, chỉ có 39% (39 thí nghiệm) được đánh ra là lặp lại được kết quả ban đầu."

6.Robert Ringer. Winning through intimidation. 1984. Ballantine Books. New York.

7.Đặng Hoàng Giang. Sự khốn cùng của tư duy triệu phú. Tháng 6, 2015. Tuổi trẻ online.

8.B. H. Liddell-Hart. Sherman: Soldier, Realist, American. 1929.

9.Cal Newport. So good they can’t ignore you: Why Skills trump passion in the Quest for Work you Love. 2012. Hachette Book Group, New York.

10.Jeffrey S. Young. Steve Jobs: The Journey is the reward. 1987. Lynx Book.

11.Stephen R. Covey. 7 thói quen thành đạt. 2007, Nxb Trẻ.