Thiệt hại do hỏa hoạn được nhìn thấy trên các cánh cửa của Hội thánh Do Thái Đông Melbourne, thành phố Melbourne. Nguồn: AAP / CON CHRONIS

AUSTRALIA - Các nhà lãnh đạo chánh trị của Úc đang chịu áp lực mới trong việc giải quyết nạn bài Do Thái ở Úc. Lời kêu gọi hành động được đưa ra khi cảnh sát đang điều tra một loạt các vụ tấn công mới, bao gồm ít nhất bốn vụ ở Melbourne vào cuối tuần, gồm cả vụ đánh bom xăng được cho là xảy ra tại một giáo đường Do Thái vào đêm thứ sáu tuần trước.

Đã bảy tháng trôi qua kể từ khi bọn tội phạm phá hủy một giáo đường Do Thái ở Melbourne bằng một chất dễ bắt lửa khiến một tín đồ bị thương.

Bây giờ, lại có một vụ tấn công khác - lần này là tại Hội thánh Do Thái Đông Melbourne, cửa trước bị đốt cháy vào đêm thứ Sáu bởi một người đàn ông bị cáo buộc đã đổ chất lỏng dễ cháy lên cửa và châm lửa đốt.

Đây là nơi thờ cúng mà Julian Leeser, đại biểu quốc hội liên bang Berowra, biết rất rõ.

"Tôi đã từng đến thăm hội thánh đó và dùng bữa tối Shabbat cùng Rabbi Dovid Gutnick và gia đình ông ấy. Đó là một giáo đường nơi tôi đã dự một đám cưới vào năm ngoái — một khoảnh khắc đầy hân hoan đối với cộng đồng ấy. Đây là một giáo đường phản ánh lịch sử phong phú và lâu đời của người Do Thái tại đất nước này. Thậm chí ở đó còn có một lời cầu nguyện dành cho nhà Vua, có từ thời Nữ hoàng Victoria, được viết bằng cả tiếng Hebrew và tiếng Anh."

Khoảng 20 người đang dùng bữa để đánh dấu ngày nghỉ Shabbat của người Do Thái đã sơ tán qua cửa sau sau khi đám cháy bắt đầu, và không ai bị thương.

Tuy nhiên, chủ tịch giáo đường Danny Segal và vợ ông, bà Jenny, cho biết sự việc đã có thể kết thúc theo một cách rất khác.

DANNY: "Có người nhìn thấy khói và một số người qua đường đã bấm chuông."

JENNY: "Và chúng ta có thể nhìn thấy một cái gì đó - nếu không chúng ta sẽ không biết chuyện gì đang xảy ra."

Nhiều chánh trị gia Úc đều nhất trí lên án vụ việc, trong đó có Thị trưởng Melbourne Nicholas Reece.

"Những hành vi phạm tội này chống lại một giáo đường Do Thái ở Melbourne và một doanh nghiệp Israel thực sự gây sốc và tôi lên án chúng bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất có thể."

Thủ tướng Anthony Albanese cũng lên tiếng mạnh mẽ rằng đây là một cuộc tấn công hèn nhát.

"Hy vọng rằng thủ phạm sẽ bị đưa ra xét xử ngay lập tức và phải chịu sự trừng phạt của pháp luật, và bất kỳ ai liên quan đến vụ tấn công này đều phải chịu sự trừng phạt của pháp luật."

Một người đàn ông đã bị bắt vì vụ tấn công giáo đường Do Thái ở Melbourne và hiện đang phải ra hầu tòa.

Mối lo ngại lớn hơn đối với cảnh sát – và các nhà lãnh đạo chánh trị – là vụ phóng hỏa bị cáo buộc này không phải là một sự việc đơn lẻ.

Đó là nhận định của ông Daniel Aghion, Chủ tịch Hội đồng Hành pháp Cộng đồng Do Thái Úc.

"Đây là vụ đánh bom thứ mười mà cộng đồng Do Thái ở Úc phải trải qua trong 12 tháng qua."

Vụ phóng hỏa được cho là xảy ra tại giáo đường Do Thái Melbourne cũng là một trong ít nhất bốn vụ việc xảy ra tại thủ đô Victoria chỉ trong tuần qua.

Nhà hàng Israel Miznon đã bị những người biểu tình ủng hộ Palestine đeo mặt nạ nhắm tới, nhóm này hô vang khẩu hiệu "giết chết IDF" - Lực lượng Phòng vệ Israel.

Nhiếp ảnh gia Joshua Stanyer cũng có mặt ở đó.

"Mọi người đã quyết định bắt đầu giải tán vì rõ ràng là sắp có người bị bắt. Và khi họ rời đi, một số người biểu tình đã lật bàn và ném ghế, nhưng vào thời điểm đó thì tất cả những người dùng bữa đã rời khỏi khu vực."

Vài giờ sau, một nhóm người đã xịt sơn lên các xe hơi với những thông điệp bài Do Thái và phóng hỏa chúng bên ngoài một cơ sở kinh doanh ở Greensborough, phía đông bắc thành phố. Trong một vụ việc thứ tư, một số người đã phun sơn những hình ảnh phản cảm lên các cột trụ và tường gần một bảo tàng Holocaust ở Elsternwick.

Nhóm đứng sau vụ việc tại nhà hàng đã lên án vụ tấn công bằng lửa.

Họ cho biết hành động của mình là một cuộc biểu tình nhằm phản đối ông Shahar Segal, đồng sở hữu nhà hàng và là một doanh nhân người Israel, người phát ngôn của Tổ chức Nhân đạo Gaza do Hoa Kỳ hậu thuẫn, tổ chức đã bị chỉ trích nặng nề vì cách thức phân phối viện trợ.

Những người biểu tình cho rằng việc liên kết hành động của họ với vụ phóng hỏa là rẻ tiền và vô trách nhiệm.

Tuy vậy, Rabbi Dovid Gutnick cho biết cộng đồng Do Thái vẫn đang bàng hoàng trước tất cả những gì đã xảy ra, và ông lập luận rằng con người có thể đồng cảm với một nhóm này mà không cần phải thực hiện những hành động thù hận.

"Tôi mừng vì họ đã có tiến triển nhanh chóng trong việc này. Nhưng bên cạnh đó là một vấn đề rộng lớn hơn — rằng hiện nay đang tồn tại một thái độ có phần dễ dãi đối với kiểu tấn công như thế này."

Những mối lo ngại này không chỉ giới hạn ở tiểu bang Victoria.

Tại New South Wales, các hiệu trưởng trường học Do Thái đã nói với một cuộc điều tra của quốc hội về chủ nghĩa bài Do Thái rằng các đội ngũ an ninh của họ giờ đây giống như các đơn vị chống khủng bố nhằm bảo vệ an toàn cho học sinh.

Hiệu trưởng trường Moriah College, bà Miriam Hasofer, cho biết trường của bà đã nhiều lần trở thành mục tiêu và hiện đang chi 3,9 triệu đô la mỗi năm cho công tác an ninh — tăng 86% so với mức chi tiêu trước khi cuộc xung đột giữa Israel và Hamas bắt đầu.

Bộ trưởng Nội vụ Tony Burke cho biết chánh phủ đang làm mọi cách có thể để hạ nhiệt tình hình.

Ông cho biết ông coi vụ việc ở giáo đường Do Thái Melbourne cũng là một cuộc tấn công vào Úc.

"Khi bạn thấy mọi người trở nên táo bạo hơn với sự thù ghét của họ, chúng ta cần nhớ rằng việc can thiệp ngay từ khoảnh khắc đầu tiên có thể là một trong những hành động tử tế nhất mà bạn có thể làm — và cũng là một trong những điều phản ánh rõ nhất bản chất của chúng ta với tư cách là một quốc gia."

Thị trưởng Melbourne, ông Nicholas Reece, cho biết một phần trọng tâm sắp tới của ông sẽ là về phản ứng của lực lượng cảnh sát.

Ông đã xác nhận rằng mình đang phối hợp với Cảnh sát Victoria và chánh quyền tiểu bang để xem xét quyền hạn của cảnh sát trong việc trấn áp các cuộc biểu tình cực đoan và bạo lực.

Tuy nhiên, các nhóm như Hội đồng Do Thái Úc cho rằng việc nhắm mục tiêu vào các cuộc biểu tình hợp pháp và liên kết chúng với những hành vi mà họ cho là bài Do Thái — những hành vi mà họ mô tả là ghê tởm và đau lòng — sẽ là điều liều lĩnh và bất công.

Chỉ huy tạm quyền Zorka Dunstan từ Cảnh sát Victoria cho biết hiện tại, các điều tra viên vẫn chưa tuyên bố vụ việc tại giáo đường là một hành động khủng bố.

"Hiện tại, chúng tôi đang phân loại đây là một vụ việc hình sự nghiêm trọng và sẽ có hành động ứng phó phù hợp."

Các lãnh đạo từ cộng đồng Hồi giáo tại Úc cũng đã lên tiếng.

Tiến sĩ Ibrahim Abu Mohammad, đã nói với SBS Arabic rằng cần có hành động khẩn cấp để bảo đảm tất cả các nơi thờ tự đều được bảo vệ.

"Mối đe dọa không chỉ giới hạn ở giáo đường Do Thái — các nhà thờ Hồi giáo cũng từng là mục tiêu trong quá khứ. Cũng như chúng ta cam kết bảo vệ niềm tin của chính mình, chúng ta cũng có trách nhiệm hành động nhanh chóng để bảo vệ niềm tin và các nơi thờ tự của người khác. Tôi cũng kêu gọi việc giảng dạy, thấu hiểu và bảo vệ tất cả các tín ngưỡng tôn giáo."

Đó cũng là lời kêu gọi được hưởng ứng bởi Đặc phái viên đặc biệt về chống chủ nghĩa bài Do Thái, bà Jillian Segal.

Bà mong muốn có các chương trình đào tạo về chủ nghĩa bài Do Thái nhằm giảm bớt sự thiếu hiểu biết trong xã hội về vấn đề này.

Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã đưa ra một tuyên bố kêu gọi phản ứng cứng rắn, còn Hội đồng Hành pháp Cộng đồng Do Thái Úc đã thúc giục chánh phủ thông qua một kế hoạch hành động gồm 15 điểm, trong đó bao gồm việc thành lập một lực lượng đặc nhiệm quốc gia để trấn áp chủ nghĩa bài Do Thái.

Thành viên cấp cao phe đối lập liên bang, bà Melissa McIntosh, cũng đã yêu cầu Thủ tướng Anthony Albanese điều phối một phản ứng ở cấp quốc gia.

"Còn nội các quốc gia thì sao? Tại sao ông ấy không triệu tập nội các quốc gia và tập hợp các tiểu bang lại với nhau một cách khẩn cấp để giải quyết vấn đề này?"

Ở cấp tiểu bang, tại Victoria, một lực lượng đặc nhiệm chống thù hận mới đã được thành lập, mà Thủ hiến Jacinta Allan cho biết sẽ có trách nhiệm giải quyết điều bà gọi là “bức tranh toàn cảnh”.

Thủ hiến cũng cho biết bà chưa quên lời hứa trước đó về việc cấm các cuộc biểu tình bên ngoài các nơi thờ tự và cấm người biểu tình che mặt, sau khi một vụ hỏa hoạn đã thiêu rụi hai tòa nhà tại Giáo đường Do Thái Adass Israel ở phía nam thành phố vào tháng 12/2204.

Dự luật này vẫn chưa được trình lên nghị viện tiểu bang.

"Tôi sẽ không nghỉ ngơi và sẽ tiếp tục thực hiện mọi hành động cần thiết — không chỉ để củng cố pháp luật mà còn để ứng phó và hướng dẫn, về cách mà chúng ta với tư cách là một cộng đồng cần hành động. Để nói một cách thật rõ ràng rằng những hành động thù hận, bạo lực, và bài Do Thái không có chỗ đứng ở đây, tại Melbourne và Victoria."

Chánh quyền Victoria cũng đã công bố kế hoạch tăng cường các dịch vụ hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho cộng đồng để ứng phó với những sự cố này, vì một số người dân - như cư dân Melbourne Jane Austin - đã công khai bày tỏ sự lo lắng của họ.

"Tôi chỉ cảm thấy rằng - Tôi không hiểu hết về chánh trị và lịch sử nhưng chỉ từ góc độ con người, đó chỉ là một thảm kịch. Tôi cảm thấy thực sự buồn."

Thủ hiến Victoria đã tìm cách trấn an những lo ngại đó.

"Và nếu tôi có thể chia sẻ điều mà Rabbi Gutnick đã chia sẻ với chúng tôi hôm nay — điều mà ông cũng đã chia sẻ với giáo đoàn của ông vào sáng thứ Bảy — ông nói rằng: “Từ trải nghiệm tiêu cực này là cơ hội để làm bàn đạp hướng tới một tương lai mạnh mẽ và tích cực hơn. Và nếu bạn nghĩ về việc ngọn lửa đã lan đến tận cửa trước của giáo đường này — nhưng đã bị ngăn lại — thì chúng ta cũng phải ngăn chặn sự thù hận theo cách như vậy.”