Các thợ lặn khảo sát một phần rạn san hô của Rặng Great Barrier Reef (AAP). Nguồn: AAP/C. Jones/AP

AUSTRALIA - Các chuyên viên hải dương học đang khuyến khích nên nhận ra vai trò quan trọng của đại dương trong cuộc sống của người dân Úc, ngay cả khi họ không sống gần biển. Thế nhưng thắng cảnh du lịch nổi tiếng nhất của Úc là Rặng san hô Great Barrier, đang bị đe dọa hơn bao giờ hết. Trong khi đó, một dự án vận động đang tiến hành nhằm biến các du khách thành những người ủng hộ cho Rặng San Hô.

Tiến sĩ Mike Emslie từ Viện Hải Dương Học Úc Châu nói, “Mùa hè năm 2023 đến 2024 là một mùa hè khá quan trọng, đối với Rặng san hô Great Barrier".

"Chúng ta tiếp tục có những đợt bùng phát sao biển Crown of Thorns, đặc biệt là ở phía nam rặng san hô và việc đó đã diễn ra được vài năm nay".

"Rồi sau đó chúng ta có hai cơn bão nhiệt đới thổi qua rặng san hô”.

Mọi người dân Úc đều biết về rặng san hô Great Barrier và đó là cấu trúc duy nhất trên trái đất có thể nhìn thấy được từ không gian.

Họ biết nó có sự đa dạng sinh học độc đáo và rất đặc biệt, nhưng cũng biết nó đang bị đe dọa.

Tiến sĩ Mike Emslie nói, “Đây có lẽ là sự kiện bạch hóa tồi tệ nhất mà chúng tôi từng gặp, xét về phạm vi không gian của các loại tẩy trắng thực sự nghiêm trọng".

"Chắc chắn, đây là lần đầu tiên ở phía nam rặng san hô Great Barrier, chứng kiến hiện tượng tẩy trắng trên diện rộng, như chúng ta đã thấy trong năm nay”.

Được biết san hô bị tẩy trắng khi nước biển trở nên quá ấm.

San hô không chết, nhưng nó đang bị căng thẳng và có nguy cơ chết và cần thời gian để phục hồi.

Tiến sĩ Mike Emslie nói, “Đó là những gì chúng ta không thấy vào lúc này".

"Vì vậy nếu chúng ta có thể thực hiện hành động có ý nghĩa, nhằm hạn chế phát thải khí nhà kính và giảm hiện tượng nóng lên toàn cầu, thì đúng vậy, các rặng san hô sẽ có tương lai”

Thế nhưng nước ấm lên, không phải là mối đe dọa duy nhất.

Sao biển có tên là ‘Crown of Thorns’ là loài sát thủ háu ăn san hô, chúng có thể có tới 21 cánh tay, hàng trăm chiếc gai có đầu độc, thích ăn san hô và có thể xuất hiện ở mức độ bệnh dịch.

Gai của chúng được bao phủ bởi một chất độc, có tác dụng ngăn chặn bất kỳ kẻ săn mồi nào.

Chúng có thể giết chết tới 90% san hô, trên rặng san hô bị ảnh hưởng.

Ngoài ra rặng san hô còn bị ảnh hưởng bởi lốc xoáy, nước lũ từ đất liền đổ ra biển làm giảm độ mặn.

Thông báo cho công chúng về tình hình rặng san hô, là một trong những mục tiêu của chương trình ‘Hướng dẫn về Rặng San Hô’, do nhà hải dương học là Fiona Merida thành lập cách đây 5 năm.

Bà lớn lên ở Melbourne, nhưng hiện sống ở Townsville, gần vị trí của Great Barrier hơn, khi rặng san hô nằm ngoài khơi bờ biển Queensland.

Bà nói rằng, hầu hết mọi người đều biết rất rõ về Rặng san hô và những gì đang diễn ra ở đó, nhưng nếu ở xa phía bắc Queensland, thì đó lại là một câu chuyện khác.

“Khi tôi đến những thành phố lớn và quan sát mọi người di chuyển xung quanh, tôi biết cuộc sống ở một thành phố lớn, cũng như thiên nhiên, những thứ này gần như bị đẩy sang một bên suy nghĩ của bạn khi bạn đi qua”.

Đó là lúc những người ‘Hướng dẫn Master Reef’, hay các Đại sứ, đến tham gia.

Bà Merida hiện là Giám đốc Giáo dục của Cơ quan Quản lý Rặng san hô Great Barrier, nhận ra rằng khách du lịch đang nhìn thấy rặng san hô nhưng thực sự không hiểu về nó.

Đồng thời các nhà điều hành du lịch nhận thức được rằng, họ không có đủ kiến thức để trả lời tất cả các câu hỏi của du khách, nên cần có những người hiểu biết hơn để trò chuyện.

Bà Fiona Merida nói, “Vì vậy, hãy trao quyền cho những người giỏi nhất trong các nhân viên của bạn bằng kiến thức của chúng tôi, để họ trở thành một chuỗi trực tiếp từ thông tin của chúng tôi đến họ và họ là những chuyên gia”.

Được biết những người hướng dẫn thuộc ‘Master Reef Guides’ thực sự làm việc cùng với các nhà điều hành du lịch, đồng thời họ là những người được giao nhiệm vụ giáo dục và truyền cảm hứng cho du khách.

Với tư cách là Đại sứ rặng san hô, họ truyền đạt thông tin khoa học và quản lý cập nhật về rặng san hô và giải thích những gì mọi người có thể làm, để tạo ra sự khác biệt.

Bà Fiona Merida nói, “Điều chúng tôi tập trung vào giáo dục là sự quan tâm, học hỏi, hành động và chia sẻ ý tưởng".

"Vì vậy bước đầu tiên của chúng tôi là cố gắng truyền cho mọi người, sự quan tâm đến rạn san hô và sự quan tâm thực sự, đến từ một dạng hiểu biết nào đó”.

Hiện có 123 Hướng dẫn viên về Rặng san hô chính, ở khắp Công viên Hải dương Rặng san hô Great Barrier, đã được đào tạo chuyên sâu, học hỏi từ các chuyên gia, lẫn nhau và từ các chủ sở hữu truyền thống.

Và đó là những gì được truyền lại cho du khách.

Một trong những hướng dẫn viên phục vụ lâu nhất, là ông Eric Fisher.

Ông Eric Fisher nói, “Đây là điều hay của du lịch, nó có thể tạo ra một phong trào toàn cầu gồm những người quan tâm thực sự quan tâm đến Rặng san hô Great Barrier".

"Họ đã tới nơi, đã trải nghiệm nó, đã nhìn thấy nó và yêu thích nó".

"Tôi thực sự hy vọng các con tôi và bạn bè của tôi có cơ hội được xem điều này".

Ông Fisher làm việc tại một 'phòng thí nghiệm nổi', được xây dựng đặc biệt theo yêu cầu riêng của ông trên Rặng san hô Moore, cách bờ biển Cairns 50 km.

Ông là một nhà hải dương học chuyên nghiệp nghiên cứu về sinh vật sống ở biển, nói rằng, việc thu thập dữ liệu về rặng san hô mang lại cho ông điều mà ông mô tả là ‘niềm vui khôn tả”.

Thế nhưng điều yêu thích của ông, là hướng dẫn các chuyến viếng thăm rặng san hô bằng cách lặn với ống thở, cũng như chia sẻ tình yêu của ông và kể những câu chuyện về rặng san hô.

Ông nói “Điều chúng tôi biết là vì chúng tôi khiến mọi người vô cùng hạnh phúc thông qua câu chuyện, phải không?".

"Chúng tôi đã khiến chúng thực sự tạo thành một mối liên hệ với Rặng san hô Great Barrier".

"Nếu bạn có mối liên hệ với Rặng san hô và Người dân các quốc gia đầu tiên sẽ nói với bạn điều này trong hàng ngàn năm qua, bạn sẽ cảm thấy được ủy thác nhiều hơn để làm điều gì đó, để bảo tồn tài sản thiên nhiên xinh đẹp này trong tương lai”.

Ông cho biết mục đích cuối cùng, là để mọi người góp phần bảo vệ rặng san hô.

Ông nói, “Rặng san hô Great Barrier là một nơi xinh đẹp, sống động nhưng đang gặp nhiều thách thức và thách thức lớn nhất là biến đổi khí hậu".

"Chúng ta cần thực hiện một số hành động quan trọng, để giải quyết vấn đề đó”.