Một cặp đôi gồm sao lùn đỏ và sao lùn trắng xung có thể phát ra loại tín hiệu radio bí ẩn - Ảnh đồ họa: ESO

AUSTRALIA - Một đài thiên văn vô tuyến hoạt động ở sa mạc Tây Úc đã bắt được loại tín hiệu rất kỳ lạ từ nơi cách Trái Đất 4.000 năm ánh sáng.

Theo Science Alert, sự việc bí ẩn đã xảy với Murchison Widefield Array (MWA) - một đài quan sát thiên văn vô tuyến (radio) ở sa mạc Tây Úc. Đó là một tín hiệu nhấp nháy như sao xung, nhưng giữa các xung cực dài là một quãng thời gian cực dài.

Sự việc đã xảy ra từ vài năm trước nhưng vào thời điểm đó, không nhà khoa học nào có thể giải thích được về nguồn phát ra tín hiệu.

Họ chỉ biết rằng đó phải là một loại thế giới chưa từng được biết đến trước đây.

Được đặt tên là GLEAM-X J162759.5−523504.3, nguồn bí ẩn được mô tả là phát ra sóng vô tuyến trong 30 đến 60 giây, cứ sau 18,18 phút, cho đến tháng 3-2018 thì dừng lại.

Nhưng rồi một loạt tín hiệu cũng kỳ lạ theo cùng cách đã chạm tới MWA vào năm 2023, từ một khu vực khác của bầu trời, nơi đông đúc các thiên thể.

Nguồn bí ẩn thứ 2 phát ra các đợt sóng vô tuyến kéo dài 5 phút cứ sau mỗi 22 phút. Khi xem xét dữ liệu lưu trữ, người ta thấy nó đã hoạt động ít nhất từ năm 1988.

Nguồn bí ẩn thứ 2 này được gọi là GPM J1839-10.

Các nhà khoa học đã cố gắng tìm dữ liệu tương đồng trong kho lưu trữ của đài thiên văn này, và họ tìm thấy tín hiệu thứ 3.

Mang tên GLEAM-X J0704-37, nguồn bí ẩn thứ 3 phát ra tín hiệu kéo dài 30-60 giây, cứ sau mỗi 2,9 giờ. Nguồn này nằm ở vùng ngoại ô của thiên hà chứa Trái Đất Milky Way (Ngân Hà) trong chòm sao Thuyền Vĩ ở phía Nam.

Tín hiệu thứ 3 này dễ quan sát hơn 2 tín hiệu tương đồng được đề cập tới nó.

Vì vậy, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà vật lý thiên văn Natasha Hurley-Walker từ Trung tâm nghiên cứu thiên văn vô tuyến quốc tế (ICRAR) thuộc Đại học Curtin (Úc) đã quyết định tập trung vào nguồn bí ẩn thứ 3 này.

Họ đã sử dụng mảng kính viễn vọng vô tuyến MeerKAT ở Nam Phi để phóng to vào bầu trời nơi tín hiệu bắt nguồn và chỉ tìm thấy một ngôi sao mờ phù hợp với vị trí đó.

Phân tích quang phổ của ngôi sao đã tiết lộ danh tính của nó: Một sao lùn đỏ loại M.

Tuy vậy, sao lùn đỏ rất phổ biến trong Ngân Hà và các ngôi sao lùn đỏ khác không tạo ra tín hiệu như vậy.

Nhóm nghiên cứu đã tìm kiếm thứ có thể giải thích cho điều bất thường và nhận thấy đó rất có thể là một sao lùn trắng, tức lõi còn sót lại của một ngôi sao giống Mặt Trời đã sụp đổ.

Theo bài công bố trên The Astrophysical Journal Letters, hệ sao đôi này có thể bao gồm một sao lùn đỏ có khối lượng khoảng 0,32 lần khối lượng Mặt Trời và một sao lùn trắng có khối lượng gấp 0,8 lần khối lượng Mặt Trời.

Nhưng vì là loại vật thể bị nén chặt, kích thước sao lùn trắng sẽ nhỏ hơn rất nhiều.

Nếu cả hai ở quỹ đạo đủ gần, sao lùn trắng có thể đang tích tụ vật chất từ sao lùn đỏ, dẫn đến các chùm tia phát xạ liên tục từ các cực của sao lùn trắng.

Như vậy, sao lùn trắng này mới thực sự là GLEAM-X J0704-37, thứ đã phát ra tín hiệu kỳ lạ.

Điều này cũng khiến nó trở thành trở thành sao lùn trắng xung, một loại sao lùn trắng mang khả năng của sao xung, vốn thường là dạng sao neutron mạnh mẽ hơn.

Đó cũng là một trong những loại sao hiếm nhất trong Ngân Hà. GLEAM-X J162759.5−523504.3 và GPM J1839-10 có thể là 2 đại diện hiếm hoi còn lại của loại sao này, mà con người có thể biết đến.