Xem tin tức tài chánh trên bản tin cuối ngày của các kênh TV Úc, người ta thấy giá vàng không ngừng tăng, từ khoảng $3,500/ounce (tương đương 28.3 grams) tại thời điểm tháng Bảy 2024 nay đã vượt quá $4,500/ounce. Điều này có thể hiểu vì thế giới đều dùng vàng là “kim bản vị”; thế nhưng giá đồng (copper) cũng nhích lên đáng kể, từ $15,000/Tấn vào cuối năm 2024, nay đã vượt qua giá $17,000/Tấn (Quý II 2025).

 

Vàng giá cao được người ta cất kỹ, đồng giá thấp (so với vàng) và thấy nhan nhản ở nhiều nơi (lộ thiên) nên dễ bị kẻ xấu dòm ngó.

 

Trộm dây đồng đã trở nên một vấn nạn cho toàn quốc Úc khởi từ năm vừa qua. Các tay trộm đồng từ những cá nhân đơn độc thấy đâu có đồng là cắt; đến những nhóm trộm dây cáp đồng gồm một tập thể - cụ thể là công ty.

 

NAM ÚC

Dữ liệu của Nam Úc (SA) cho thấy có hơn hai ngàn vụ trộm kim loại phế liệu trong năm tài chính 2023-24, với hàng trăm bất động sản nhà ở bị nhắm tới.

 

Những tội ác này không chỉ gây bất tiện cho chủ nhà và người xây dựng mà còn gây tốn kém rất lớn, khi các doanh nghiệp phải chi hàng chục nghìn đô la mỗi tuần cho các biện pháp thay thế và phòng ngừa.

 

Vào tháng 7 năm 2023, vụ trộm một đoạn cáp đồng trị giá $2,000 đã làm mạng lưới tàu điện đô thị gián đoạn đáng kể vào giờ cao điểm buổi sáng.

 

Vụ trộm dây đồng cũng gây ra mối lo ngại đáng kể về an toàn, khi tội phạm thường để lộ dây điện đang hoạt động (điện sống) trên các công trường xây dựng.

 

Hiện tại, không có quy định nào về ngành công nghiệp kim loại phế liệu, các nhà khai thác không phải được cấp phép hoặc đăng ký và không có yêu cầu xác minh nguồn gốc của kim loại phế liệu.

 

Chính quyền tiểu bang Nam Úc đề xuất xây dựng một đạo luật độc lập để khiến tội phạm khó bán kim loại phế liệu bị đánh cắp hơn.

 

SYDNEY - NSW

Trong khi đó, khoảng giữa năm 2024, ba nhà thầu ở Sydney đã bị cáo buộc tội trộm cắp và bán trái phép hơn 300 tấn dây đồng có giá trị lên tới 3.5 triệu đô la.

 

Các vụ bắt giữ diễn ra sau một cuộc điều tra được khởi xướng bởi các báo cáo trong ngành về các nhà thầu tháo dỡ dây đồng và bán cho những người thu gom phế liệu để kiếm lời trong khi vẫn giả vờ điều hành một doanh nghiệp hợp pháp.

 

Vào tháng Ba năm 2024, cảnh sát thuộc đội chống tội phạm tài chính đã khám xét một bãi phế liệu ở Ingle- burn và thu giữ số dây đồng bị đánh cắp trị giá khoảng $200,000.

 

Vào cuối ngày hôm đó, giới thẩm quyền đã thực hiện lệnh khám xét một bất động sản ở Campbelltown, nơi họ tìm thấy thêm một số lượng dây cáp giá trị $105,000 đô la và sau đó bắt giữ và buộc tội hai người đàn tội trộm cắp.

 

Sau khi điều tra thêm, cảnh sát cáo buộc hai người đàn ông, 43 và 48 tuổi, đã đánh cắp khoảng 282 tấn dây đồng, hiện có giá trị bán lại tiềm năng khoảng 2.1 triệu đô la.

 

Sáu ngày trước đó, một người đàn ông ngoài 30 tuổi đã bị bắt giải về Đồn cảnh sát Fairfield với cáo buộc đánh cắp 68 tấn đồng trị giá 1.4 triệu đô la (thời giá cuối tháng Tư năm 2024).

 

Mặt khác, cảnh sát NSW cáo buộc tại tòa rằng kể từ tháng Hai năm 2024, ba người đàn ông đã đánh cắp dây đồng với giá trị tiềm năng lên tới 3.5 triệu đô la.

 

Đồng hấp dẫn là do giá trị bán lại cao, với một kg vật liệu có thể thu về trên 10 đô la, khiến nó trở thành một trong những kim loại phế liệu được săn đón nhất.

 

Thanh tra cảnh sát Gordon Arbinja nói với Đài phát thanh ABC (Sydney) rằng các nhà thầu bị cáo buộc  đang làm việc tại các công trường ở phía tây nam Syd- ney và đã tháo dỡ hệ thống cáp ADSL "lỗi thời" để thay thế bằng các đường dây NBN mới.

 

Thanh tra cảnh sát Arbinja cho biết kế hoạch đối với hệ thống cáp là bán chúng thông qua các kênh chính thức cho các thương gia theo hợp đồng.

 

Thay vào đó, cảnh sát cáo buộc rằng hệ thống cáp đã được chuyển bất hợp pháp cho các thương gia "tham nhũng" với giá thấp hơn đáng kể so với giá trị thực tế và lợi nhuận đã được những người bị buộc tội chia nhau.

 

Đồng được săn đón và nguy hiểm

Vụ trộm xảy ra sau một loạt vụ ăn cắp đồng gần đây, với Ausgrid ghi nhận 74 vụ trộm riêng biệt trên toàn mạng lưới trong chín tháng qua (tính đến tháng Tám 2025), bao gồm một điểm nóng hoạt động tại Khu vực Hunter của NSW vào giữa năm ngoái, nơi đã xảy ra sáu vụ trộm cố ý trong vòng một tháng.

 

Bất chấp nhu cầu về đồng cao, Thanh tra cảnh sát Arbinja đã cảnh báo những người bán hàng bất hợp pháp rằng cảnh sát đang ráo riết thực thi biện pháp trấn áp nạn trộm đồng.

 

“Không thể tránh khỏi việc bất kỳ ai chịu trách nhiệm sẽ bị bắt và đưa ra tòa – và điều đó bao gồm cả những người buôn bán phế liệu”, ông nói.

 

Cảnh sát cũng cảnh báo rằng hành vi trộm cắp đồng có thể nguy hiểm. Safe Work Australia phân loại chất này là chất nguy hiểm, nói rằng việc tiếp xúc ở mức độ cao có thể gây nguy cơ cho gan và thận.

 

TÂY ÚC

Gần đây nhất là vụ trộm dây đồng tại tiểu bang Tây Úc (WA). Tin tức từ Đài phát thanh ABC (Perth) vào ngày thứ Tư, 2 tháng Bảy 2025, cho hay nhiều đoạn đường cao tốc ở Perth vẫn chìm trong bóng tối mỗi đêm khi chính quyền Tây Úc phải cố gắng ngăn chặn tình trạng trộm đồng khổng lồ khiến hàng nghìn đèn đường không có điện.

 

Khoảng 65 cây số đèn đường và 14 cây số đèn đường trong khu vực đô thị không bật vào ban đêm vì dây cáp chuyển điện đã bị đánh cắp.

 

Được biết, đồng lấy trộm có giá trị bán lại rất cao trên thị trường chợ đen.

 

Một số địa điểm tồi tệ nhất bao gồm Đường cao tốc Tonkin quanh Ellenbrook và các tuyến đường chính ở Mandurah.

 

Bà Rita Saffioti, từ Bộ Giao thông Tây Úc, cho biết tình trạng trộm cáp đồng cung cấp điện cho đèn đã tăng đáng kể kể từ năm 2018.

 

“Thành thật mà nói, tình trạng này xảy ra trên toàn mạng lưới... tình trạng trộm cắp đã gia tang”, bà nói trước Quốc hội Tây Úc.

 

Sở Đường bộ Tây Úc (Main Roads WA) ước tính họ chi từ 2 đến 3 triệu đô la mỗi năm để thay thế cáp bị đánh cắp, nhưng vấn đề vẫn tiếp diễn.

 

Những tên trộm trở nên sáng tạo

Ông James Pinnington, nhân viên thuộc Main Roads WA, cho biết những đoạn đường vắng xe hơn của xa lộ Perth rất dễ bị tấn công.

 

“Những tên trộm đang tiếp cận hệ thống hố và ống dẫn bằng nhiều công cụ khác nhau và chúng ngày càng sáng tạo hơn trong cách thực hiện hành tung trộm đồng”, ông nói với ABC Radio Perth.

 

Sở Đường bộ của WA cho biết những tên trộm có tổ chức đang ngày càng nhắm vào dây đồng trong hệ thống đèn đường. Vụ tấn công mới nhất đã ảnh hưởng đến một đoạn đường dành cho xe đạp dài 1,800 mét ở Mirrabooka.

 

Ông Pinnington cho biết cơ quan này đang điều tra các biện pháp mới để bảo vệ hố tiếp cận, bao gồm thử nghiệm các nắp có thể khóa khác nhau và hệ thống quản lý cáp.

 

Nhưng với hơn 10,000 hố tiếp cận cáp trên toàn tiểu bang, ông Pinnington thừa nhận chi phí thực hiện các biện pháp này sẽ rất đáng kể.

 

"Dẫu sao cũng phải thực hiện công việc này, nếu không, chúng ta sẽ chỉ thay thế cáp này đến cáp khác mà không giữ cho đèn sáng", ông quả quyết.

 

Ausgrid - nhà cung cấp điện lớn nhất ở bờ biển phía đông của Úc - cho biết những tên trộm thậm chí còn dùng cưa máy để cắt các cột điện để tiếp cận các dây điện bên trong.

 

“Những tên tội phạm này không chỉ gây nguy hiểm cho tính mạng của chính mình mà còn gây nguy hiểm cho những người khác bằng cách để lộ đường dây điện, thường bị cắt và nằm trên mặt đất”, ông Sam Sofi của Ausgrid cho biết.

 

Thị trường ngầm

Tình trạng trộm cáp đồng gia tăng mặc dù luật được ban hành yêu cầu những người buôn bán phế liệu hoặc ai muốn bán đồng phải có giấy phép.

 

Ông Pinnington cho biết những luật đó chỉ tạo ra một thị trường ngầm rộng lớn hơn để những tên trộm theo đuổi.

 

“Không phải tất cả phế liệu đều được thu gom tại địa phương. Một số được đưa vào các container trên tàu, ngoài khơi hoặc có thể là ở phía đông, để che giấu hành vi đang diễn ra”, ông cho biết.

 

Bà Saffioti cũng trình bày với Quốc hội rằng chính phủ Tây Úc đang xem xét lắp đặt báo động và camera giám sát tại một số khu vực có nguy cơ cao để ngăn chặn những tên trộm.

 

Ông Pinnington cho biết mặc dù các biện pháp đó hữu ích, nhưng công chúng vẫn là vũ khí tốt nhất chống lại nạn trộm cáp.

 

“Tôi nghĩ biện pháp hiệu quả nhất thực sự là mọi người báo cáo hành vi đáng ngờ với cảnh sát”, – chúng ta phải tự động tạo nên mạng lưới tình báo nhân dân”, ông nói – một mạng lưới tình báo nhân dân rất hữu hiệu.

 

QUEENSLAND

Vào tháng Sáu 2024, một đợt trộm đồng đã thúc đẩy phản ứng mạnh từ các cơ quan chức năng trên khắp tiểu bang Queensland khi bọn tội phạm gây ra thiệt hại hàng triệu đô la.

 

“Chúng tôi đã có những trường hợp bị bọn trộm đồng lấy đi tới 1000 mét cáp chỉ trong một đêm”, giám đốc khu vực Energex, ông Chris Graham nói với thông tín viên 9News.

 

Các khu nhà ở mới, câu lạc bộ thể thao và doanh nghiệp đã bị nhắm mục tiêu, với các báo cáo rằng những tên trộm đang đóng giả làm thợ để tránh bị phát hiện.

 

Thủ phạm đã bán cáp cho các đại lý kim loại phế liệu, những người sẽ nấu chảy và định hình lại, sau đó phần lớn được sử dụng trong thiết bị điện tử.

 

Ông Daniel Cunningham từ Sở Cảnh sát Qld cho biết “Tôi khuyến khích bất kỳ ai nếu thấy điều gì khả nghi trộm cáp hãy báo cáo”.

 

Cơ quan chức năng Queensland cho trong hai năm 2023 và 2024, đã có 494 vụ trộm đồng được ghi nhận trên toàn tiểu bang, trong đó có 340 vụ trộm được báo cáo trong năm 2024. Hiện tại khi hóa đơn sửa chữa đã tăng lên hơn 4.5 triệu đô la một năm, các đội đã thay thế đồng bằng nhôm tại nhiều địa điểm của mình.

 

MELBOURNE - Victoria

Tại Melbourne, 11 người đã bị bắt giữ trong khuôn khổ cuộc điều tra của cảnh sát về 50 vụ trộm đồng quy mô lớn xảy ra ở phía bắc Melbourne trong sáu tháng đầu năm 2023. Những kẻ phạm tội bị cáo buộc đã sử dụng các công cụ điện cầm tay để cắt qua các hố viễn thông nằm trên các con phố dân cư và đánh cắp một lượng lớn đồng.

 

Vào tháng 11/2024, tại Bacchus Marsh, ngoại ô Melbourne, hệ thống dây điện đã bị đánh cắp khỏi bảng điện trong hai sự việc riêng biệt trong cùng một tuần, khiến Trường đua ngựa và Khu bảo tồn giải trí Bacchus Marsh mất điện và ảnh hưởng đến năm câu lạc bộ thể thao lớn sử dụng địa điểm này.

 

Cảnh sát cho biết vào thời điểm đó, thiệt hại được cho là đã gây gián đoạn internet và điện, đồng thời gây ra sự đau khổ đáng kể cho những cư dân bị ảnh hưởng. Tóm lại, Úc đang ở giữa làn sóng trộm đồng với hàng chục ngàn kí lô đồng bị đánh cắp từ các địa điểm trên khắp cả nước. Theo Viện Nghiên cứu Tội phạm của Úc, chi phí hàng năm cho nạn trộm kim loại ở Úc đã tăng lên hơn 100 triệu đô la, cho biết tội phạm nhắm vào “các công trường xây dựng, nhà mới xây, đường sắt, trạm biến áp điện, hệ thống thoát nước, bệnh viện và thậm chí cả trường học”. Trộm đồng nói chung hiện là một căn bệnh chẳng những khó trị mà còn lan rộng!

 

 

Người Sydney (viết riêng cho Nam Úc & DV News)