Peter Malinauskas đã công bố kiến nghị luật sẽ định hình tương lai của hoạt động quyên góp bầu cử. (ABC News: Ashlin Blieschke)

NAM ÚC – Chính quyền tiểu bang Nam Úc có kế hoạch đưa ra điều mà họ mô tả là luật "có lần đầu tiên trên thế giới" để cấm các đảng chính trị nhận tiền quyên góp bầu cử ở cấp tiểu bang, nhưng, thừa nhận những cải cách được kiến nghị này có thể bị Tòa án Tối cao thách thức.

Dự thảo luật kiến nghị cấm các đảng chính trị đã đăng ký ở tiểu bang Nam Úc, các thành viên nghị viện, và các ứng cử viên chính trị tặng, hoặc, nhận các khoản quyên góp và quà tặng bầu cử.

Các khoản vay dành cho các nghị sĩ, ứng cử viên, và các đảng phái cũng sẽ bị cấm, trừ khi những khoản vay này đến từ ngân hàng hoặc tổ chức tài chính khác.

Luật kiến nghị sẽ cho phép các ứng cử viên mới và đảng phái chính trị mới nhận được số tiền quyên góp lên tới 2.700 đô-la để bảo đảm họ không bị thiệt thòi khi tranh cử với các đảng đã có uy tín.

Các điều luật được kiến nghị nhằm cấm các đảng chính trị nhận tiền quyên góp và quà tặng bầu cử. (ABC News: Eugene Boisvert)

Đảng Lao động Tiểu bang Nam Úc đã từng hứa cấm quyên góp bầu cử tại cuộc bầu cử tiểu bang năm 2022, khi lãnh đạo phe đối lập, ông Peter Malinauskas, cho rằng động thái như vậy là cần thiết để khôi phục niềm tin vào nền dân chủ.

Phát biểu tại một sự kiện diễn ra tại Đại học Nam Úc (University of South Australia) hôm ngày 12 tháng Sáu, thủ hiến hiện tại cho biết những thay đổi đang được kiến nghị phải bảo đảm rằng mô hình tài trợ là “công bằng, hợp lý và phản ánh sự hỗ trợ của cộng đồng”.

Ông Malinauskas nói: “Nhưng đồng thời không tạo ra rào cản gia nhập khó khăn đối với các nhóm và ứng cử viên mới – những người có thể thiếu nguồn lực so với các đảng lâu đời hơn”.

"Mục tiêu là nâng cao nền dân chủ của chúng ta chứ không phải làm suy giảm nó."

Những người bị phát hiện vi phạm luật quyên góp được đang được kiến nghị có thể phải đối mặt với mức phạt 50.000 đô-la hoặc 10 năm tù.

Chính quyền Nam Úc chuẩn bị cho thách thức pháp lý tiềm ẩn

Chính quyền cũng muốn giảm giới hạn chi tiêu áp đặt cho các ứng cử viên chính trị trước cuộc bầu cử cấp tiểu bang.

Tại cuộc bầu cử gần đây nhất vào năm 2022, giới hạn chi tiêu tối đa là 111.513 đô-la cho một ứng cử viên tranh cử ghế hạ viện.

Theo luật mới được kiến nghị, chính quyền sẽ hạ giới hạn đó xuống 100.000 đô-la, sau đó số tiền này sẽ được điều chỉnh lại theo từng thời điểm.

Kiến nghị luật này cũng đề nghị rằng người nộp thuế phải trả cho các đảng chính trị đã đăng ký vì các món "chi tiêu hành chính", điều này sẽ giúp các đảng lớn có thể xài được hơn 1 triệu đô-la mỗi năm, thay cho việc lấy tiền từ các nguồn quyên góp.

Thủ hiến Nam Úc thừa nhận các luật được đề xuất có thể phải đối mặt với những thách thức pháp lý trong tương lai tại Tòa án Tối cao. (AAP: Mick Tsikas)

Trong bài phát biểu hôm ngày 12 tháng Sáu, ông Malinauskas cho biết kiến nghị luật cải cách này rất phức tạp và có thể gặp thách thức pháp lý, kể cả tại Tòa án Tối cao.

Ông nói: “Tòa án tối cao đã xác định rằng- hành động quyên góp chính trị - là một hình thức truyền thông chính trị”.

"Tòa án Tối cao đã ra phán quyết trong nhiều quyết định trong 30 năm qua rằng quyền tự do truyền thông chính trị - là một quyền ngầm định trong hiến pháp.”

“Tôi muốn thành thật về sự thật rằng mặc dù chúng ta đã áp dụng những lời tư vấn tốt nhất sẵn có – nhưng bất kỳ luật nào cũng có thể bị thử thách nghiêm túc... Điều đó không có nghĩa là chúng ta không nên thử hết sức lực, bởi vì chuyện gì xảy ra nếu chúng ta thành công?"

Yêu cầu nghiêm ngặt hơn đối với các đảng chính trị và ứng cử viên mới

Cùng với việc thắt chặt các quy định chi tiêu, chính quyền cũng muốn tăng ngưỡng cho các đảng chính trị và ứng cử viên mới tham gia tranh cử.

Hiện nay, các ứng cử viên muốn tranh ghế hạ viện cần ít nhất 20 người ký vào phiếu đề cử.

Theo luật mới được kiến nghị, con số đó sẽ tăng lên 100.

Trong khi đó, những người muốn tranh ghế thượng viện sẽ cần 500 chữ ký - gấp đôi yêu cầu hiện tại là 250.

Các điiều luật này hiện đang được đưa ra tham vấn cộng đồng trong một tháng, điều đó có nghĩa là dự luật khó có thể được đưa vào nghị viện cho đến tháng Chín sau kỳ nghỉ giữa mùa đông.

ABC News được biết chính quyền hy vọng luật này sẽ có hiệu lực trước cuộc bầu cử tiểu bang năm 2026.

Trước khi tham gia chính trường, ông Malinauskas đã lãnh đạo chi nhánh Nam Úc của nghiệp đoàn Nhân viên các cửa hàng Bán lẻ và Phân phối - Shop Distributive and Allied Employees Association - là nhà tài trợ thường xuyên cho Đảng Lao động.