Hai cậu con trai sinh đôi 12 tuổi Owen và Miles của Clarissa đang học tại nhà. Nguồn: SBS / Catriona Stirrat
Giáo dục tại gia hay homeschooling, đang trên đà gia tăng rõ rệt tại Úc, với khoảng 45.000 trẻ em được ghi danh học tại nhà trong năm rồi. Tại tiểu bang Queensland, xu hướng này phát triển mạnh mẽ nhất kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Trước sự thay đổi nhanh chóng trong cộng đồng phụ huynh và học sinh, chính quyền tiểu bang đang tiến hành xem xét lại khuôn khổ pháp lý về giáo dục tại gia, nhằm bảo đảm tiếng nói của những gia đình lựa chọn hình thức này, được lắng nghe và tiếp nhận trong tiến trình lập pháp.
Bà Clarissa Valentine cựu giáo viên tiểu học, chưa bao giờ dự tính sẽ tự dạy dãy hai cậu con sinh đôi 12 tuổi tại nhà, thế nhưng đại dịch COVID-19 đã thay đổi mọi thứ.
Bà Clarissa Valentine nói, “Trong thời gian phong tỏa, nhiều điều vốn thuộc về thói quen đã bị xóa bỏ, và tôi bắt đầu đặt câu hỏi cho những gì trước đây chưa từng nghi ngờ. Là một cô giáo, tôi thích theo quy chuẩn, quy định, nhưng lúc đó mọi thứ như bị xóa hết và trở về căn bản”.
Bị ảnh hưởng bởi lệnh phong tỏa nghiêm ngặt và yêu cầu bắt buộc tiêm vaccine, gia đình bà đã rời Melbourne để chuyển lên Sunshine Coast và từ đó bắt đầu một lối sống mới.
Bà nói, “Tôi nghĩ, đây là lúc tạo dựng một cuộc sống có chủ đích. Giáo dục công lập không phải là hoàn hảo, nhưng khi bạn rút ra khỏi nó, bạn sẽ nhìn rõ hơn. Và tôi thấy mình có thể làm khác đi”.
Bà Clarissa chỉ là một trong số hàng ngàn gia đình Úc, chuyển sang dạy con tại nhà từ sau đại dịch.
Hiện có khoảng 45.000 trẻ em được ghi danh học tại gia trên toàn quốc, với tiểu bang Queensland ghi nhận mức tăng kỷ lục.
Từ năm 2020 đến 2024, số trẻ học tại nhà ở Queensland đã tăng 163%, vượt hơn 11.000 em và cao nhất cả nước.
Chưa rõ nguyên nhân, nhưng có nhiều yếu tố đan xen
Tiến sĩ Rebecca English, giảng viên cao cấp về Giáo dục tại Đại học Kỹ thuật Queensland, nói nguyên nhân tăng đột biến vẫn chưa được xác định rõ.
Tiến sĩ Rebecca English nói, “Queensland có lịch sử không mấy êm đẹp với hệ thống giáo dục công lập. Dữ liệu cho thấy phụ huynh thường cảm thấy trường công không phù hợp với con mình. Những khu vực như Brisbane, Sunshine Coast cũng có xu hướng tránh dòng chính, trong đó có tỉ lệ không tiêm chủng cao hơn trung bình”.
Trong khi đó cộng đồng homeschooling ngày càng lớn mạnh
Với những gia đình như Clarissa, việc tìm thấy một cộng đồng homeschooling sôi động là một lý do lớn.
Clarissa Valentine nói, “Nếu bạn tự dạy con mà không biết ai cũng làm như mình, bạn sẽ rất cô lập. Nhưng ở Sunshine Coast, có cả công viên, sinh hoạt nhóm, hoạt động mỗi ngày. Cộng đồng này giúp bạn tự tin hơn”.
Theo Tiến sĩ English, khoảng 85% trẻ học tại nhà là những em từng gặp khó khăn khi học ở trường, như chống đối hoặc từ chối đến lớp, trong khi 15% có lý do lý tưởng hoặc văn hóa.
“Thường có mối tương quan chặt chẽ giữa việc lựa chọn học tại nhà và việc không được đến trường, hoặc từ chối đến trường ở Úc. Tôi nghĩ đó là điều chúng ta thực sự cần xem xét, làm thế nào chúng ta có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu của những đứa trẻ có sự đa dạng thần kinh đặc biệt, trong lớp học của chúng ta”.
Cặp vợ chồng Danika và Joel tại Sunshine Coast cho biết, đã cho con trai 8 tuổi học tại nhà, sau khi cậu bé gặp sang chấn vì trường lớp.
Danika nói, “Thằng bé mới 5 tuổi đã về nhà trong nước mắt, nói rằng ‘con không phù hợp với trường’. Không phải do việc gì cả, chỉ đơn giản nó không thấy an toàn, không có chỗ để nương tựa. Chúng tôi thấy nó như bị tắt mất ánh lửa trong lòng”.
Tại Queensland, phụ huynh dạy con tại nhà không bắt buộc phải theo chương trình học quốc gia.
Trước đây, chính quyền cũ đã cố gắng áp dụng, nhưng gặp phản đối dữ dội.
Chiến dịch có tên là là ‘Free2Homeschool’ tạm dịch là ‘Tự do cho Việc giáo dục Tại Gia’ đã thu thập hơn 21.000 chữ ký và 2.000 bản ý kiến, để bảo vệ quyền tự do chương trình học.
Bà Patricia Fitzgerald, quản lý chiến dịch cho biết, “Nếu họ lấy đi tự do này, thì chúng tôi còn gì khác với cho con đi học trường công? Chúng tôi đã cố gắng giải thích để chính phủ hiểu rằng, sự ràng buộc đó không giúp ích gì cho việc giáo dục con cái chúng tôi”.
Được biết Chính phủ hiện tại, trong dự luật mới đệ trình tháng 3 năm 2025, đã loại bỏ các điều khoản gây tranh cãi.
Bộ trưởng Giáo dục John-Paul Langbroek khẳng định là, ‘Giáo dục là quyền lựa chọn của cha mẹ, nhưng sự an toàn cho trẻ luôn là ưu tiên hàng đầu’.
Tuy nhiên Ủy ban Gia đình và Trẻ em Queensland (QFCC) công bố một đợt rà soát năm 2024, cho thấy trong số 500 học sinh học tại gia được lấy mẫu ngẫu nhiên, có 35 em đang sống trong môi trường ‘nguy cơ cao’.
Ủy viên Luke Twyford cho biết, cần phải nâng cao nhận thức về trẻ em, đã đăng ký trong hệ thống giáo dục tại nhà.
“Chúng tôi không nói rằng, phụ huynh homeschooling có vấn đề. Nhưng hệ thống đăng ký hiện nay, không phát hiện được những nguy cơ, mà các cơ quan khác có thể biết".
Trong khi đó các chuyên gia nhấn mạnh, phải luôn đặt nhu cầu của trẻ lên hàng đầu.
Tiến sĩ Rebecca English nói, "Chúng ta cũng cần phải đáp ứng nhu cầu của trẻ em đó. Vì vậy, nếu chúng nói, ‘con thực sự muốn quay lại trường học’, hoặc ‘con thực sự muốn thử đi học’, thì có lẽ chúng ta cần thực sự xem xét lý do. khiến trẻ em đó nói rằng chúng muốn đi học”.
Ben đã tìm lại niềm vui học tập và bé nói về sự khác biệt.
Em ấy nói, “Lên lớp một là bắt đầu khó cho con. Nhiều câu hỏi khó quá. Nhưng khi học tại nhà, con được giải bài theo tốc độ của mình. Giờ con làm được cả toán khó rồi!”.
Quả là một lựa chọn không dễ dàng, nhưng đầy giá trị đối với nhiều gia đình.