Trụ sở chánh của công ty dầu khí Santos tại trung tâm thương mại Thành phố Adelaide. (ABC News: Che Chorley)

 

 

NAM ÚC - Chánh quyền tiểu bang Nam Úc đã đe dọa sẽ có hành động can thiệp nếu vụ thâu tóm trị giá gần 30 tỷ đô-la đối với công ty lớn nhất của tiểu bang, công ty Santos, nếu "không vì lợi ích của người dân Nam Úc".

 

Công ty Santos đã nói với sàn giao dịch chứng khoán vào ngày 16/06 rằng họ đã nhận được lời đề nghị mua lại từ một tập đoàn do XRG, là chi nhánh đầu tư quốc tế của Công ty Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi do nhà nước sở hữu, đứng đầu.

 

Tập ​​đoàn này, bao gồm cả công ty cổ phần tư nhân Carlyle của Hoa Kỳ, có ý định mua lại toàn bộ cổ phiếu của Santos với giá 8,89 đô-la một cổ phiếu — cao hơn gần 28 phần trăm so với giá đóng cửa cuối cùng là 6,96 đô-la.

 

Đề nghị định giá công ty dầu khí này ở mức khoảng 28,8 tỷ đô-la.

 

Hội đồng quản trị Santos đã chỉ ra rằng họ có ý định nhất trí khuyến nghị các cổ đông bỏ phiếu ủng hộ giao dịch tiềm năng này nếu không có lời đề nghị nào tốt hơn và tùy thuộc vào việc đạt được thỏa thuận cuối cùng.

 

Thỏa thuận này cũng phải tuân theo sự chấp thuận của Hội đồng Đánh giá Đầu tư Nước ngoài (Foreign Investment Review Board), Ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Úc (Australian Securities and Investments Commission), và Cơ quan Quản lý Quyền sở hữu Dầu khí Ngoài khơi Quốc gia (National Offshore Petroleum Titles Administrator), cũng như các cơ quan khác tại Papua New Guinea và Hoa Kỳ.

 

Santos, được thành lập vào năm 1954 với tên gọi South Australia and Northern Territory Oil Search, là công ty lớn nhất tiểu bang Nam Úc và là một trong 20 công ty hàng đầu trên sàn giao dịch chứng khoán Úc - ASX.

 

Công ty Santos có tài sản dầu khí tại Cooper Basin, ở cực đông bắc tiểu bang Nam Úc, Gladstone ở tiểu bang Queensland, và trên khắp tiểu bang Tây Úc, và Papua New Guinea.

 

 

Santos có nhiều tài sản dầu khí trên khắp khu vực Á Châu - Thái Bình Dương. (ABC News: Chris Gillette)

 

Thủ hiến tiểu bang Nam Úc, ông Peter Malinauskas, cho biết ban lãnh đạo XRG đã tóm tắt cho ông về các kế hoạch của họ vào sáng ngày 16/06.

 

Ông cho biết trong một tuyên bố, "Chúng tôi hoan nghênh cơ hội tiếp tục sự tham gia tích cực này",

 

XRG cho biết họ có ý định duy trì trụ sở chánh của Santos tại thành phố Adelaide và "thương hiệu, dấu ấn hoạt động tại Úc và các trung tâm hoạt động quốc tế chánh yếu".

 

Công ty Abu Dhabi cũng cho biết họ có ý định "làm việc chặt chẽ với đội ngũ quản lý hiện tại để đẩy nhanh sự tăng trưởng và hỗ trợ việc làm tại địa phương và cộng đồng nơi Santos hoạt động".

 

Bộ trưởng Năng lượng và Khai khoáng, Tom Koutsantonis, cho biết việc đặt trụ sở chánh của Santos tại thành phố Adelaide có "tầm quan trọng chiến lược và sống còn đối với tiểu bang".

 

Ông nói, "Chúng tôi sẽ đấu tranh để giữ trụ sở tại Adelaide".

 

Ông Koutsantonis nói thêm rằng việc tiếp quản công ty Santos "không phải là một kết luận đã biết trước".

 

Ông cho biết chánh quyền tiểu bang gần đây đã thông qua luật "yêu cầu chúng tôi phải đồng ý để thay đổi quyền sở hữu giấy phép trong lĩnh vực tài nguyên".

 

Ông nói, "Chúng ta có luật đưa chúng tôi vào bàn đàm phán".

"Điều đó có nghĩa là chúng tôi sẽ sử dụng luật đó và nếu thỏa thuận không vì lợi ích của người Nam Úc, chánh quyền tiểu bang Nam Úc sẽ nói như vậy và sẽ hành động tùy theo tình huống.”

"Nếu thỏa thuận này không vì lợi ích của Úc ... thì chánh quyền Khối thịnh vượng chung sẽ xem xét và có tiếng nói.”

 

"Nếu cả hai bên đều có lợi, thì sẽ tiến hành; nếu không, thì sẽ không. Đây là một phương thức rất đơn giản."

 

 

'Lợi ích quốc gia đang được cân nhắc'

Nếu việc thu tóm diễn ra, tổng trưởng ngân khố liên bang sẽ phải đưa ra quyết định về đề nghị này theo lời khuyên của Hội đồng Đánh giá Đầu tư Nước ngoài (Foreign Investment Review Board - FIRB).

 

Kevin Morrison, chuyên viên phân tách năng lượng tại Tổ chức Nghiên cứu Khảo sát Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chánh (Energy Economics and Financial Analysis), cho biết có "lợi ích quốc gia đóng vai trò quan trọng trong vụ việc mua lại này”.

 

Ông nói, "Chúng ta đã có một ngành năng lượng tập trung cao độ do nước ngoài sở hữu, vụ thu tóm này sẽ chỉ làm tăng thêm diễn tiến này".

 

Ông Morrison cho biết Santos sở hữu " hạ tầng cơ sở khí đốt trọng yếu trong nước" và quyền sở hữu của một công ty dầu khí nhà nước - thay vì một công ty niêm yết công khai - sẽ làm giảm tính minh bạch đối với các tài sản đó.

 

Ông nói, "Những gì chúng ta có ở đây là một công ty do chánh phủ nước ngoài kiểm soát, về căn bản đang cố gắng thu tóm một số hạ tầng cơ sở quan trọng thuộc sở hữu của các nhà đầu tư Úc",

"Tôi nghĩ chánh phủ phải làm việc rất cẩn thận ở đây, Hội đồng Đánh giá Đầu tư Nước ngoài phải xem xét và nghiên cứu vấn đề này thật kỹ lưỡng."

 

Bộ trưởng Tài chánh, Jim Chalmers, cho biết "việc đúng đắn" là chánh quyền tiểu bang Nam Úc, cùng với những người khác, đã bày tỏ quan điểm về vụ thu tóm.

 

Nhưng ông từ chối bình luận về những lo ngại về việc thu tóm cơ sở hạ tầng khí đốt trong nước.

 

Ông Chalmers nói với chương trình tin tức ABC Afternoon Briefing rằng, "Thương vụ này có thể là một giao dịch rất lớn, theo tôi hiểu, vẫn còn một số bước cần phải thực hiện trước khi nó trở thành một giao dịch",

"Tôi sẽ theo dõi sự việc này sát sao, nếu khi cần thiết, như lời khuyên của Hội đồng Đánh giá Đầu tư Nước ngoài, và tôi sẽ không ngăn cản lời khuyên của Hội đồng.”

"Mọi người sẽ có quan điểm, tôi hoan nghênh mọi người bày tỏ quan điểm của họ, tôi không thể đưa ra quan điểm ngay vì tôi phải đưa ra quyết định về vụ việc này ở một giai đoạn nào đó.”

"Đó sẽ là một quyết định lớn."

 

 

Cổ phiếu Santos tăng vọt

 

Giá cổ phiếu của Santos tăng vọt 12,3 phần trăm vào sáng hôm 16/06 lên 7,82 đô-la.

 

Nhưng mức tăng vẫn thấp hơn nhiều so với giá muốn mua vào 8,89 đô-la từ liên doanh được Abu Dhabi hậu thuẫn.

 

XRG cho biết vào hôm 16/06 rằng giá muốn mua thu tóm của họ "không phải là ý định chắc chắn đưa ra lời đề nghị ràng buộc và không có gì chắc chắn rằng lời đề nghị sẽ được đưa ra hoặc bất kỳ giao dịch nào sẽ được tiến hành".

 

Công ty XRG cho biết họ muốn "đầu tư vào sự tăng trưởng của Santos và phát triển hơn nữa hoạt động kinh doanh tập trung vào khí đốt và khí hóa lỏng (LNG), sẽ cung cấp các giải pháp năng lượng đáng tin cậy và giá cả phải chăng cùng các giải pháp phát thải thấp thán khí car-bon cho khách hàng tại Úc, Á Châu - Thái Bình Dương và hơn thế nữa".

 

 

Nhà máy khí đốt Moomba của Santos ở cực đông bắc tiểu bang Nam Úc. (ABC News: Brant Cumming)

 

 

Công ty này nói thêm rằng họ sẽ " bảo đảm Santos vẫn là đơn vị đóng góp vào quá trình chuyển đổi hệ thống năng lượng" bằng cách đầu tư vào các dự án thu giữ và lưu trữ car-bon, nhiên liệu phát thải thấp carbon, và "ứng dụng trí thông minh nhân tạo (A.I) để thúc đẩy hiệu quả và giá trị trong toàn bộ hoạt động".

 

Hội đồng quản trị Santos đã đồng ý cho liên doanh XRG đọc được thông tin bí mật để tiến hành "thẩm định sự xác đáng của thông tin", tùy thuộc vào thỏa thuận.

 

Santos cũng có ý định đàm phán một văn bản độc quyền và bảo mật với XRG.

 

Công ty Santos cho biết, "Hội đồng quản trị Santos xác nhận rằng, tùy thuộc vào việc đạt được thỏa thuận về các điều khoản có thể chấp nhận được sự ràng buộc của thỏa thuận giao dịch thu tóm (Scheme Implementation Agreemen - SIA), công ty có ý định nhất trí khuyến nghị các cổ đông của Santos bỏ phiếu ủng hộ giao dịch tiềm năng này",

"Giao dịch tiềm năng này là công bằng và hợp lý và vì lợi ích tốt nhất của các cổ đông Santos".

 

Theo Santos, đề nghị thu tóm của XRG diễn ra sau hai đề nghị trước đó vào ngày 21 tháng Ba và ngày 28 tháng Ba muốn mua lại Santos với mức giá lần lượt là 8 đô-la và 8,60 đô-la một cổ phiếu.

 

Đề nghị này cũng diễn ra sau các cuộc đàm phán sáp nhập giữa Santos và gã khổng lồ năng lượng toàn cầu Woodside có trụ sở tại Perth vào năm 2023. Các cuộc đàm phán đó đã kết thúc vào tháng Hai năm 2024.

 

 

(Theo Báo Nam Úc savietnews.com.au)