Lawrence đang làm việc tại Fruit2Work. Nguồn: SBS / Sandra Fulloon

Kiếm được việc làm sau thời gian ở tù không phải là điều dễ dàng, chỉ cần hỏi bất kỳ cựu phạm nhân nào được Fruit2Work thuê, thì rõ. Sáng kiến nhằm đổi mới việc cung cấp trái cây, sữa và các mặt hàng đựng thức ăn, cho các doanh nghiệp ở hai tiểu bang của Úc, rồi hướng tới mục tiêu mở rộng ra toàn quốc, thế nhưng dự án nầy không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thực phẩm mà thôi.

"Này Lawrence, sao trái cây sáng nay vẫn được chứ?”, đồng nghiệp hỏi.
 

Lawrence trả lời "Vâng, trái cây đến rất đẹp và sớm nữa”,
 

Đồng nghiệp hỏi “Còn chuối, sẽ như thế nào?”,

“Vâng, chuối cũng được”, Lawrence.
 

đồng nghiệp hỏi “Chúng có thể ăn vào ngày mai không?”,
 

Lawrence trả lời “Ồ chúng sẽ tốt đẹp cho ngày mai”,
 

“Ok, hoàn hảo và táo cũng ngon”, đồng nghiệp.
 

“Táo rất ngon”, Lawrence.

Ông Lawrence là một quản lý kho hàng đang bận rộn sắp xếp các chuyến giao hàng trong ngày, tại một cửa hàng thực phẩm có nhân viên là các cựu tù nhân ở phía tây Melbourne và đó là công việc thường ngày của người đàn ông 45 tuổi.

Ông Lawrence nói "Tôi trông nom đến 15 người và kiểm soát chất lượng".

'Tôi hòa nhập với những người công nhân, biết rõ câu chuyện của họ và đôi khi tôi nói chuyện với họ suốt cả ngày".

"Tôi tự hào là thành viên của một công ty mang lại cơ hội cho mọi người, đó là một phần vai trò của tôi hiện tại”.

Là con trai của một di dân đến từ Malta, ông nằm trong số 130 công nhân làm việc cho Fruit2work, một doanh nghiệp xã hội và tổ chức từ thiện đã đăng ký, nhằm giúp những người từng phạm tội quay trở lại cộng đồng.

Ông Lawrence nói "Tôi yêu thích công việc của mình và lần đầu tiên sau một thời gian dài, tôi thực sự hạnh phúc trở lại".

"Với tư cách là người quản lý kho, tôi rất coi trọng công việc của mình và những người chung quanh cũng coi trọng tôi, vì vậy có rất nhiều sự tôn trọng ở đây".

"Tại Fruit2Work, không ai phán xét ai và mọi người đều ở trên cùng một con thuyền".

"Tất cả chúng ta đều bị ảnh hưởng bởi hệ thống tư pháp, theo cách này hay cách khác”

Ông mô tả công việc của mình như một ‘cơ hội thứ hai’ sau nhiều lần ngồi tù.

Từ cuối những năm 30 tuổi, ông cho biết chứng nghiện ngập ngày càng gia tăng, khiến ông mất đi cuộc hôn nhân và cả lòng tự trọng.

Ông Lawrence nói “Điều tồi tệ nhất của chứng nghiện ngập đối với tôi là không có lợi tức, dù cố gắng tìm kiếm tiền bạc để thỏa mãn cơn nghiện của mình, điều đó khiến tôi phải ăn trộm, mọi chuyện chỉ đơn giản như vậy thôi".

"Cuối cùng tôi không còn ai cả và đã chọn cuộc sống vô gia cư, khi sống trong xe hơi của mình và sống trên ghế dài".

"Đó là khoảng thời gian khá đen tối trong cuộc đời tôi, quả là tối tăm và không tốt".

"Thành thật mà nói, tôi không muốn trải qua điều đó một lần nữa”.

Ông được trả tự do gần đây nhất vào năm 2021, nhưng cũng giống như nhiều người từng phạm tội, ông phải đối mặt với nhiều rào cản khi tái hòa nhập xã hội.

Ông nói “Vì vậy khi tôi ra tù và suy nghĩ, có lẽ mình đã chạm đáy rồi, không thể xuống thấp hơn nữa, nên tôi bắt đầu tìm việc như tài xế xe nâng hay tài xế giao hàng, chỉ muốn có một công việc mà thôi".

"Tôi đã đưa ra một vài sơ yếu lý lịch, gọi điện thoại và họ cho biết sẽ liên hệ lại với bạn, nhưng tôi chưa bao giờ nghe tin tức gì từ họ cả”.

Theo ông Rob Brown, chủ sở hữu Fruit2Work và 'người tạo ra cơ hội chính', đây là một vấn đề phổ biến dẫn đến tỷ lệ tái phạm cao.

Ông Rob Brown nói "Tỷ lệ tái phạm này ở Úc, thì một nửa số người được ra tù sáng nay, họ sẽ trở lại tù sau chưa đầy 2 năm, một nửa trong số họ".

"Đó là một trong những con số cao nhất, ở các nước phát triển.”

Tuy nhiên ông Brown cho biết, nhân viên của Fruit2Work có tỷ lệ tái phạm bằng không, vậy bí mật là gì?

Ông Brown nói "Chúng tôi đã làm việc chăm chỉ, để tạo ra một tổ chức không phán xét con người".

"Không có sự kỳ thị hay ám ảnh, chúng tôi nói rằng chúng tôi sẽ làm, đối xử với nhau một cách tôn trọng, không chỉ nói mà còn làm điều đó mỗi ngày".

"Chúng ta sống trong đó, hít thở và bước đi trong đó, điều đó thực sự khá khó để tái tạo”.

Để cố vấn và đào tạo những công nhân mới được thả ra, ông Brown cho biết Fruit2Work sử dụng kinh nghiệm sống, bao gồm cả kinh nghiệm của chính ông.

Ông Brown nói "Tôi đến đây từ Glasgow, đã có những thử thách của riêng mình khi còn trẻ và ai đó đã cho tôi cơ hội".

"Tôi đã đủ may mắn để điều hành doanh nghiệp một cách hiệu quả trên toàn thế giới".

"Tôi sẽ không làm điều đó ,nếu ai đó không cho tôi cơ hội, bởi vì thực tế là tôi hoặc vẫn ở trong tù, hoặc tôi sẽ chết”.

Năm nay, Fruit2Work sẽ đạt doanh thu khoảng 8 triệu đô la và đang tăng trưởng nhanh chóng.

Các nhà kho ở Melbourne đã cung cấp cho 1400 khách hàng và có một chi nhánh mới đang hoạt động ở Brisbane.

Đối với giám đốc điều hành Rick Young, đó mới chỉ là sự khởi đầu.

"Tôi thực sự hy vọng tổ chức nầy sẽ được phổ biến trên toàn quốc vì tôi nghĩ, đây là một lãnh vực còn thiếu hệ thống".

"Những gì chúng tôi làm là mang lại hy vọng rằng, nếu bạn thực sự muốn có cơ hội, thì sẽ có một nơi mà bạn có thể đến và có thể kiếm được việc làm".

"Không quan trọng bạn đã làm gì và tôi nghĩ, đó là điều cần phải có trên khắp đất nước”.

Được biết Fruit2Work là một trong 600 doanh nghiệp xã hội, được chứng nhận trên khắp nước Úc.

Những doanh nghiệp 'vì lợi nhuận' này, giải quyết các vấn đề xã hội và số lượng đang tăng lên nhanh chóng, với doanh thu được dự đoán sẽ đạt 5,5 tỷ đô la vào năm 2030.

Bà Tara Anderson là Giám đốc điều hành của Social Traders, công ty hỗ trợ cho Fruit2Work.

Bà nói "Họ đã đào tạo những người mà họ đang hỗ trợ, để thực hiện mô hình".

"Họ đang chứng minh rằng có thể giải quyết một vấn đề xã hội, bằng số lượng người không còn vi phạm nữa, bằng cách làm việc với Fruit2Work".

"Họ là một thí dụ về tham vọng to lớn, về những gì doanh nghiệp xã hội có thể làm khi mở rộng quy mô, bắt đầu từ quy mô nhỏ, phát triển giữa các tiểu bang, tăng trưởng hàng năm và muốn làm nhiều hơn nữa”.

Còn đối với ông Lawrence, Fruit2Work không chỉ là một công việc, mà đó là cánh cửa dẫn đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Ông Lawrence nói “Tôi thực sự biết ơn về cơ hội và vị trí mà tôi đang đảm nhiệm".

"Bạn không bao giờ biết được, tôi có thể tiến xa hơn ở công ty này hơn là quản lý kho".

"Mục tiêu cá nhân của tôi trong tương lai, có thể là một ngày nào đó mua được một ngôi nhà.”