Nếu một cá nhân khai thu nhập thấp nhưng lại liên tục mua bất động sản, xe hơi, hoặc bảo hiểm cho các tài sản xa xỉ như túi xách hàng hiệu, đồng hồ, trang sức… ATO có thể nghi ngờ và điều tra nguồn tiền. Ảnh: Unsplash/Kelly Sikkema

Sở Thuế Vụ Úc Đại Lợi (ATO) ước tính có tới hơn 8 tỷ Úc kim chi phí khai khấu trừ thuế bị sai lệch, gây ra khoảng cách giữa tổng số thuế phải thu và số tiền thuế thu được (tax gap) rất lớn. Với các ngành nghề sử dụng tiền mặt phổ biến như nhà hàng, chợ, hoặc kinh doanh nhỏ, ATO có nhiều biện pháp phát hiện gian lận. Người nộp thuế cần chuẩn bị gì để khai đúng và không bỏ sót quyền lợi hợp pháp của mình cuối năm tài chánh?

Các tham vấn dưới đây chỉ mang tính tổng quát, trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chánh nào, mời quý vị gặp các chuyên gia để có những lời khuyên phù hợp trong từng trường hợp cụ thể.
 

Đôi dòng về khách mời
 

Ms. Nhuệ Hà Nguyễn, Giám đốc điều hành của công ty Advanced Partners, là chuyên gia tư vấn và đưa ra giải pháp về thuế, hoạch định cấu trúc sở hữu tài sản, bất động sản và sáp nhập doanh nghiệp. Chị cũng là một trong 10 ủy viên của Ủy ban Victoria Public Practice Committee, một ủy ban đại diện cho các công ty kế toán thuộc Hiệp hội CPA Australia tại Victoria.

Những thay đổi đáng chú ý về chánh sách thuế

Theo chị Nhuệ Hà, năm tài chánh hiện tại không có quá nhiều thay đổi mạnh mẽ về chánh sách thuế, phần lớn do đây là năm bầu cử – thời điểm mà các đảng thường không đưa ra các cải cách lớn. Tuy nhiên, một số chánh sách đáng lưu ý đã được thông qua, bao gồm:

• Khấu hao tài sản cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Các doanh nghiệp mua tài sản có giá trị từ 20.000 đô-la trở xuống vẫn có thể khấu hao theo quy định hiện hành.
• Lãi suất nợ thuế không được khấu trừ từ 1/7/2025: Nếu bạn nợ thuế và bị ATO tính lãi, khoản lãi này sẽ không còn được khấu trừ thuế. Thay vào đó, nếu bạn vay ngân hàng để trả nợ thuế, lãi ngân hàng vẫn được khấu trừ. Đây là điểm cần đặc biệt lưu ý để tránh mất quyền lợi thuế.
• Giảm 20% nợ HECS: Những sinh viên có khoản nợ HECS tính đến ngày 1/6/2025 sẽ được giảm 20% tổng số nợ. Ví dụ, nếu bạn còn nợ 20.000 đô, khoản nợ sẽ tự động giảm xuống còn 16.000 đô.
• Tăng tỷ lệ đóng quỹ hưu bổng: Từ ngày 1/7/2025, mức đóng góp mà chủ lao động phải đóng vào quỹ hưu bổng của nhân viên (superannuation) sẽ tăng từ 11.5% lên 12% lương.

Khấu trừ thuế – Cẩn trọng tránh sai sót

Chuyên gia thuế vụ Nhuệ Hà nhấn mạnh, bước đầu tiên và quan trọng nhất là xác định tất cả các nguồn thu nhập, bao gồm cả thu nhập từ nước ngoài. ATO hiện nay được chánh phủ đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ kiểm tra chéo dữ liệu (data matching), với ngân sách gần 1 tỷ đô-la chỉ riêng cho hoạt động kiểm soát và thu hồi thuế.
 

Chị Hà nói, “Chánh phủ kỳ vọng, cứ mỗi đô đầu tư vào Sở thuế Úc ATO sẽ đem lại 3 đô-la thu ngân sách,”
“ATO giờ đây có thể truy xuất thông tin không chỉ trong cơ sở dữ liệu liên bang và tiểu bang, mà còn từ các ngân hàng, công ty bảo hiểm và cả các cơ quan tài chánh ở nước ngoài thông qua các thỏa thuận song phương.”

Một phần quan trọng trong quá trình khai thuế là xác định đúng các khoản chi phí được khấu trừ, đặc biệt là chi phí liên quan đến công việc (work-related expenses). Trong năm nay, ATO sẽ tập trung kiểm tra kỹ năm hạng mục chính mà người nộp thuế thường khai khấu trừ.

Chuyên gia thuế vụ Nhuệ Hà Nguyễn. Ảnh: SBS Vietnamese

Đối với những ai làm việc từ xa (làm việc tại nhà), có hai phương pháp khấu trừ:
 

Phương pháp tính theo giờ làm việc (fixed rate): Với mức khấu trừ là 70 cent mỗi giờ làm việc từ xa. Phương pháp này đã bao gồm các chi phí như điện, nước, gas, internet…
 

Phương pháp chi tiết (actual cost method): Người nộp thuế phải giữ hóa đơn và chứng từ chứng minh chi phí thật sự đã chi.
 

Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng phương pháp tính theo giờ, ATO yêu cầu phải có sổ nhật ký làm việc (logbook) để chứng minh thời gian. Và tuyệt đối không được “double dip”, tức là vừa khai theo giờ lại vừa khai thêm chi phí điện, nước riêng lẻ – điều này sẽ bị từ chối hoặc bị phạt nếu bị phát hiện.
 

Ngoài ra, các chi phí cho bàn làm việc, ghế, máy tính phục vụ công việc tại nhà vẫn có thể được khấu hao hợp lệ.
 

Chị Nhuệ Hà khuyến nghị: “Nên chủ động tổng hợp thông tin thu nhập – không chỉ trong nước mà cả từ nước ngoài, và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ liên quan đến các khoản khấu trừ. Hãy khai thuế trung thực và chính xác – bởi ATO giờ đã có đủ công cụ để đối chiếu thông tin chi tiết hơn bao giờ hết.”

Mùa khai thuế 2025: Cẩn trọng, chính xác và tận dụng quyền lợi hợp pháp

1. Khấu trừ thuế: Được quyền nhưng phải chính xác
 

“Được claim không có nghĩa là muốn khai sao cũng được,” chị Nhuệ Hà nhấn mạnh. Người nộp thuế chỉ có thể khấu trừ những chi phí thực sự phát sinh vì mục đích công việc và có thể chứng minh bằng chứng từ cụ thể.
 

Để hỗ trợ người dân khai đúng, ATO đã xây dựng hệ thống benchmark (chuẩn tham chiếu) cho hơn 50 ngành nghề đối với cá nhân, và hơn 100 ngành nghề cho doanh nghiệp.

“Chuẩn tham chiếu là công cụ hữu hiệu giúp xác định các khoản chi phí hợp lý mà từng ngành nghề thường phát sinh. Người nộp thuế có thể tham khảo các hướng dẫn này trực tiếp trên trang web của ATO.”

Giao dịch tiền mặt và các tài sản "ẩn"

Với các ngành nghề sử dụng tiền mặt phổ biến như nhà hàng, chợ, hoặc kinh doanh nhỏ, ATO có nhiều biện pháp phát hiện gian lận:

• So sánh thu nhập với mức sống thực tế: Nếu một cá nhân khai thu nhập thấp nhưng lại liên tục mua bất động sản, xe hơi, hoặc bảo hiểm cho các tài sản xa xỉ như túi xách hàng hiệu, đồng hồ, trang sức… ATO có thể nghi ngờ và điều tra nguồn tiền.
• Kiểm tra thông tin từ các tổ chức thứ ba: Các công ty bảo hiểm, ngân hàng, sàn giao dịch chứng khoán, và thậm chí các nền tảng giao dịch tiền điện tử (crypto) đều có nghĩa vụ báo cáo thông tin cho ATO. Từ đó, cơ quan thuế có thể đối chiếu xem bạn có thu nhập chưa khai báo hay không.

Khấu trừ chi phí sử dụng xe: Đừng bỏ lỡ quyền lợi lớn

Chi phí sử dụng xe hơi cho công việc là một trong những khoản được khấu trừ phổ biến nhất, nhưng cũng dễ bị bỏ sót hoặc khai không đúng cách. Có hai phương pháp:
 

Phương pháp kilomet: Tính 85 cent/km, tối đa 5.000km/năm, tương đương $4,250.
 

Phương pháp nhật ký hành trình (logbook method): Nếu xe được sử dụng thường xuyên cho công việc (ví dụ nhân viên sales, bất động sản…), người nộp thuế nên giữ nhật ký 12 tuần liên tục để xác định tỷ lệ sử dụng cho công việc. Khi đó, có thể khấu trừ tỷ lệ phần trăm của tất cả các chi phí liên quan: xăng, bảo hiểm, sửa chữa, phí đăng kiểm, khấu hao tài sản...
 

Một chiếc xe đắt tiền, nếu dùng 70% cho công việc, có thể giúp người nộp thuế khấu trừ tới $15,000–$16,000/năm.

Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để bảo đảm bạn vừa tuân thủ luật pháp, vừa tối ưu được quyền lợi về thuế của mình. Ảnh: Unsplash/markus-winkle

Không nên khai thuế quá sớm
 

Dù nhiều người nóng lòng khai thuế ngay đầu tháng Bảy, nhưng nên chờ tới tháng Tám hoặc Chín, khi tất cả thông tin từ các tổ chức liên quan (ngân hàng, công ty đầu tư, bảo hiểm, chủ lao động…) đã được cập nhật đầy đủ lên hệ thống của ATO.
 

Lý do là các đơn vị này có thời hạn nhất định để nộp báo cáo cho ATO – ví dụ như:

Chủ lao động có hạn đến 14/7 để gửi final payment summary.

Ngân hàng và quỹ đầu tư có thể cần đến tháng Chín để hoàn tất báo cáo kiểm toán.

Các khoản đầu tư như cổ phiếu, quỹ, crypto cũng cần thêm thời gian để báo cáo lợi nhuận thực tế trong năm tài chánh.

Những điểm "nóng" ATO đang tập trung năm nay

Đầu tư tiền điện tử (crypto): ATO đang làm việc với các nền tảng giao dịch để phát hiện người không khai báo lợi nhuận từ giao dịch tiền điện tử. Ước tính có tới 500,000 đến 1 triệu người Úc đang đầu tư crypto.

Bất động sản cho thuê: ATO đặc biệt chú ý đến các khoản lãi vay ngân hàng được khấu trừ. Nếu khoản vay không trực tiếp phục vụ cho việc mua bất động sản cho thuê (ví dụ vay mua nhà để ở), thì không được khấu trừ vào thu nhập cho thuê.

Sửa chữa nhà: Chỉ những khoản chi nhằm sửa chữa, duy trì tình trạng cũ của bất động sản mới được khấu trừ ngay. Nếu cải tạo hoặc nâng cấp, thì phải khấu hao dần.
 

Một số mẹo hợp pháp để giảm thuế
 

Đóng thêm vào quỹ hưu bổng (superannuation) dưới dạng concessional contribution: Giúp giảm thu nhập chịu thuế ngay năm nay, đồng thời chuẩn bị cho tương lai.
 

Trả trước tiền lãi ngân hàng cho bất động sản cho thuê nếu muốn khấu trừ trong năm tài chánh hiện tại.

(Theo SBS)