Biển lớn từ cơn bão nhiệt đới Alfred được nhìn thấy tại Snapper Rocks trên bờ biển Gold Coast, Thứ năm, ngày 6 tháng Ba năm 2025. Một cơn bão nhiệt đới sắp mang theo lượng mưa lớn và gió mạnh dự kiến ​​sẽ tác động đến một phần bờ biển Úc lần đầu tiên sau hơn 50 năm. Nguồn: AAP / JASON O'BRIEN/AAPIMAGE

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) đã lập bản đồ những thay đổi này, cho thấy ảnh hưởng không chỉ trên đất liền mà còn ở các đại dương.

WMO: Nhiệt độ đại dương ở Tây Nam Thái Bình Dương đạt mức kỷ lục trong năm 2024

Các hiện tượng thời tiết nghiêm trọng trong khu vực Thái Bình Dương đang khiến các cộng đồng và quốc gia đánh giá lại cách phản ứng trước các rủi ro khí hậu ngày càng lớn.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) đã lập bản đồ những thay đổi này, cho thấy ảnh hưởng không chỉ trên đất liền mà còn ở các đại dương.
 

Mười sáu chuyên gia từ nhiều lĩnh vực đã tham gia báo cáo Tình trạng Khí hậu ở Tây Nam Thái Bình Dương do WMO thực hiện. Đây là cơ quan chuyên môn thuộc Liên Hợp Quốc chuyên chia sẻ dữ liệu toàn cầu về khí quyển và tương tác khí hậu với đại dương, đất liền.
 

Báo cáo tập trung vào các hiện tượng thời tiết tại khu vực, nhấn mạnh tác động đến sức khỏe cộng đồng, hệ sinh thái và kinh tế. Năm 2024 ghi nhận mức ấm lên chưa từng có tại các vùng biển Tây Nam Thái Bình Dương.
 

Ông Ben Churchill, Giám đốc Văn phòng Khu vực châu Á và Tây Nam Thái Bình Dương của WMO cho biết, “Trung bình toàn khu vực, nhiệt độ bề mặt biển đã đạt mức cao kỷ lục trong năm 2024 với biên độ lớn,”
“Một phần do hiện tượng El Niño kết thúc trong năm 2024, nhưng phần lớn là do xu hướng ấm lên nền, với mức tăng khoảng 0,13 độ mỗi thập niên trong 40 năm qua.”

Ông cũng cho biết các khu vực ấm lên mạnh nhất là phía nam biển Tasman ngoài khơi bờ đông nước Úc và vùng Thái Bình Dương gần New Zealand. Tuy nhiên, phần lớn khu vực đều chứng kiến nhiệt độ bề mặt biển tăng, trừ một vài nơi xa phía đông.
 

Năm vừa qua cũng chứng kiến lượng mưa lớn và lũ lụt tại Úc, New Zealand, Fiji, Malaysia, Indonesia và Philippines. Báo cáo lưu ý phần lớn người dân tại các đảo Thái Bình Dương sống gần bờ, nên rất dễ bị tổn thương bởi mực nước biển dâng.

Tại Nam Dương (Indonesia), tình trạng tan băng tiếp tục diễn ra mạnh mẽ, với mức giảm 30–50% kể từ năm 2022.
 

ông Ben Churchill nói, “Năm 2024, tình trạng ấm lên của đại dương tại Tây Nam Thái Bình Dương đạt mức chưa từng có,”

“Mực nước biển tiếp tục dâng và vượt mức trung bình toàn cầu, đặc biệt đe dọa đến các đảo Thái Bình Dương thấp. Cần lưu ý rằng một nửa dân số khu vực này sống cách bờ biển dưới 500 mét, khiến họ đối mặt với rủi ro cao hơn.”

Lượng mưa lớn và lũ lụt lan rộng đã gây thiệt hại chết người ở nhiều quốc gia trong khu vực.

Hệ thống cảnh báo sớm giúp Phi Luật (Philippines) giảm thiểu thiệt hại.

Phi Luật Tân (Philippines) đã trải qua 12 cơn bão chỉ từ tháng Chín đến tháng Mười một năm 2024. Nhờ hệ thống cảnh báo sớm được tăng cường, nhiều cộng đồng đã chuẩn bị và ứng phó tốt hơn.

Ông Ben Churchill nhận định, “Thông điệp then chốt là hệ thống cảnh báo sớm được tăng cường, như ở Philippines theo Blair nêu, thực sự đã giúp các cộng đồng chuẩn bị và ứng phó với số lượng cơn bão chưa từng có này.”

“Điều này góp phần bảo vệ tính mạng và bảo đảm hỗ trợ kịp thời, đúng cách.”

Úc ghi nhận mức nhiệt kỷ lục, nhưng còn thiếu kế hoạch ứng phó dài hạn

Tại Úc, khí hậu đã ấm lên trung bình 1,5°C kể từ khi dữ liệu quốc gia bắt đầu được ghi nhận vào năm 1902.
 

Giáo sư danh dự David Karoly từ Đại học Melbourne cho biết:
“Chúng ta đã chứng kiến mức nhiệt kỷ lục tại Úc trong năm 2024 và đầu năm 2025, với nhiệt độ trung bình toàn cầu cũng cao hơn mức trung bình.”
“Hơi nước nhiều hơn dẫn đến lượng mưa rất lớn. Nhiệt độ đại dương cao cũng gây ra các trận lụt kỷ lục, như ở Taree (NSW) vào tháng Năm.”
”Bên cạnh đó, các hiện tượng thời tiết thất thường như bão nhiệt đới Alfred - thành hình từ vùng biển San Hô và di chuyển đến đông nam Queensland đã gây mưa lớn, khiến khu vực này cùng với đông bắc New South Wales hứng chịu hậu quả nặng nề.”
 

Các bãi biển ở Sunshine Coast, Gold Coast và vùng bắc New South Wales bị xói mòn nghiêm trọng.
 

Ông Karoly cho biết, “Chánh phủ Albanese đã chuẩn bị một bản đánh giá rủi ro khí hậu quốc gia. Báo cáo này lẽ ra được công bố trước cuộc bầu cử liên bang năm 2025, nhưng đã bị trì hoãn,”
“Có ý kiến cho rằng vì báo cáo quá đáng sợ, nên họ quyết định không công bố trước bầu cử.”

Một kế hoạch thích ứng khí hậu quốc gia, được kỳ vọng sẽ đi cùng với bản đánh giá rủi ro, cũng vẫn chưa được công bố.

Ông Karoly nói thêm, “Đây là kế hoạch nhằm thích ứng với các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt ngày càng gia tăng tại Úc và cách chuẩn bị cho tương lai.”

(SBS News)