Signage for BHP is seen in Melbourne, Tuesday, August 17, 2021. (AAP Image/James Ross) NO ARCHIVING Source: AAP

Một động thái bất ngờ từ Trung Quốc đang khiến thị trường quặng sắt lung lay: Bắc Kinh được cho là đã yêu cầu dừng mua hàng từ BHP – tập đoàn khai khoáng lớn nhất của Úc. Thủ tướng Anthony Albanese bày tỏ lo ngại và hy vọng đây chỉ là chiến thuật thương lượng tạm thời, nhưng giới phân tích cho rằng tác động có thể lan rộng nếu việc này kéo dài.

Thủ tướng Anthony Albanese hy vọng tranh chấp giá cả giữa Trung Quốc và tập đoàn khai khoáng BHP của Úc sẽ sớm được giải quyết.

Hôm thứ Ba, trang tin kinh doanh Bloomberg đưa tin người mua quặng sắt quốc doanh của Trung Quốc đã yêu cầu các nhà sản xuất thép và thương nhân không mua bất kỳ lô hàng nào vận chuyển bằng đường biển từ các mỏ ở Tây Úc của BHP.

Trung Quốc nước chiếm khoảng 75% nhu cầu quặng sắt vận chuyển bằng đường biển toàn cầu – từ giữa tháng 9 đã đàm phán với BHP về các hợp đồng thương mại dài hạn, bao gồm cả giá của mặt hàng này.

Phát biểu tại Sydney, Thủ tướng Albanese cho biết ông hy vọng những hạn chế thương mại này chỉ mang tính "ngắn hạn" và kêu gọi vấn đề sớm được giải quyết.

Ông nói, "Tôi quan ngại về điều đó và điều chúng tôi muốn bảo đảm là các thị trường hoạt động đúng cách"

“Điều đó rất quan trọng, vì nó không chỉ đóng góp lớn cho nền kinh tế Trung Quốc mà còn cho cả Úc".

Theo Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc, năm ngoái kim ngạch xuất cảng quặng sắt sang Trung Quốc vượt quá 100 tỷ đô-la.

Năm 2022, Bắc Kinh thành lập Tập đoàn Tài nguyên Khoáng sản Trung Quốc (CMRG) nhằm củng cố sức mạnh đàm phán và đạt được mức giá tốt hơn với các tập đoàn khai khoáng lớn như BHP, Rio Tinto và Fortescue.

Ông Albanese mô tả thông tin về lệnh cấm này là "đáng thất vọng", cho rằng CMRG có thể đang dùng đây như một chiến thuật thương lượng.

Ông nói, "Đôi khi trong các cuộc đàm phán giá cả, những chuyện như thế này sẽ xảy ra. Tôi muốn thấy nó được giải quyết nhanh chóng".

Bộ trưởng Ngân khố Jim Chalmers cho biết ông sẽ thảo luận với Giám đốc điều hành BHP Mike Henry, đồng thời nhấn mạnh vấn đề này liên quan đến "các thỏa thuận thương mại" và "do chính công ty giải quyết".

BHP cho biết họ không bình luận về các thỏa thuận thương mại.

Một số chuyên gia phân tách cũng đồng quan điểm với ông Albanese rằng động thái của Trung Quốc có thể chỉ là sách lược thương lượng.

Thủ tướng Anthony Albanese nói, “Chúng ta đã từng thấy những vấn đề như vậy trong quá khứ. Tôi muốn quặng sắt của Úc có thể xuất cảng sang Trung Quốc mà không bị cản trở”.

RBC Capital Markets nhận định đây có thể là cách để Trung Quốc giành được mức giá dài hạn thấp hơn.

Tháng trước, BHP thông báo lợi nhuận hằng năm giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm, do nhu cầu chậm lại từ Trung Quốc khiến giá quặng sắt suy yếu. Công ty cũng cảnh báo sẽ cắt giảm chi phí đầu tư và thăm dò.

Thông tin về tranh chấp giá cả đã khiến cổ phiếu BHP giảm 1,1% khi sàn chứng khoán ASX mở cửa vào thứ Tư.

Quan hệ thương mại quặng sắt giữa Úc và Trung Quốc từ lâu được xem là trụ cột trong mối quan hệ kinh tế song phương. Trung Quốc là khách hàng lớn nhất, chiếm tới ba phần tư nhu cầu quặng sắt toàn cầu vận chuyển bằng đường biển, trong khi Úc lại là nhà cung cấp lớn nhất, với trữ lượng tập trung chủ yếu ở vùng Pilbara, Tây Úc.

Trong bối cảnh đó, bất kỳ gián đoạn nào – dù chỉ tạm thời – cũng gây ra những lo ngại lớn. Các chuyên gia kinh tế nhận định, nếu Trung Quốc thực sự ngừng mua quặng từ BHP trong thời gian dài, ảnh hưởng không chỉ dừng ở lợi nhuận của tập đoàn này, mà còn có thể lan rộng đến ngân sách liên bang, tỷ giá đồng đô-la Úc và niềm tin thị trường.

Ảnh: AAP, EPA / AAP Image/EPA/CHRISTIAN SPROGOE

Về phía Trung Quốc, động thái được cho là nhằm gia tăng sức mạnh đàm phán thông qua Tập đoàn Tài nguyên Khoáng sản Trung Quốc (CMRG) – tổ chức được thành lập năm 2022 để tập trung quyền lực thương lượng với các nhà xuất cảng lớn như BHP, Rio Tinto và Fortescue.

CMRG có nhiệm vụ giúp Trung Quốc bảo đảm nguồn cung ổn định với giá cả có lợi, trong bối cảnh nước này vẫn phụ thuộc nặng nề vào quặng nhập cảng để phục vụ ngành thép – nền tảng cho hạ tầng và sản xuất công nghiệp.

Trước mắt, khả năng Trung Quốc hoàn toàn ngừng mua quặng từ Úc là thấp, bởi nhu cầu nội địa của nước này vẫn rất lớn và các nguồn thay thế khó có thể bù đắp trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, động thái “dừng mua” tạm thời có thể được xem như một đòn bẩy chiến lược để Bắc Kinh đạt được thỏa thuận giá tốt hơn. Về lâu dài, đây cũng là lời nhắc nhở đối với Canberra và các tập đoàn khai khoáng lớn: cần chuẩn bị cho kịch bản Trung Quốc đa dạng hóa nguồn cung và giảm sự phụ thuộc vào quặng sắt Úc.