.png)
Bạch tuộc đốm xanh, Rạn san hô Great Barrier (Ảnh của Reinhard Dirscherl qua Getty Images) Người cung cấp hình ảnh: ullstein bild/ullstein bild, qua Getty Images
AUSTRALIA - Nước Úc đang ở giữa mùa nắng nóng và nhiều người đổ xô ra các bãi biển, với một loạt vết đốt của sứa Irukandji được báo cáo gần Cairns, rồi bạch tuộc đốm xanh ở Sydney và Perth, cũng xuất hiện ở một địa điểm bất thường. Các chuyên gia về sứa cho biết cần phải làm nhiều hơn nữa, để nâng cao nhận thức về sự nguy hiểm và đối phó với nguy cơ bị sứa đốt.
Từ sứa độc hại bluebottles màu xanh, bạch tuộc và sứa đủ hình dạng và kích cỡ, có rất nhiều sinh vật ở vùng nước ven biển nước Úc gây ra vết đốt, hoặc trong một số trường hợp hiếm hoi gây tử vong cho những ai không may gặp phải chúng.
Chỉ có kích thước bằng móng tay, nhưng loại sứa Irukandji có thể gây ra rất nhiều đau khổ.
Đó là một nỗi đau đớn mà nhà nghiên cứu biển Giáo sư Jamie Seymour biết quá rõ, ông đã bị loại sứa nầy đốt đến 11 lần trong sự nghiệp của mình.
Giáo sư Jamie Seymour nói "Có một khoảng thời gian trôi qua thường là khoảng 20 đến 30 phút, sau đó bạn cảm thấy ổn nhưng rồi đến buồn nôn dữ dội và đau đớn khắp cơ thể".
"Bạn có cảm tưởng như sắp chết xảy ra, cơn đau tăng lên nhưng kiểm soát được và nó chỉ tăng lên một cấp độ khác".
"Sau đó bạn kiểm soát được điều đó và nghĩ rằng nó không thể tồi tệ hơn nhiều, nhưng rồi nó đi lên một cấp độ khác”.
Những con sứa nhỏ có thân màu trong mờ, với những xúc tu lấp lánh mềm mại của chúng, đã gây ra khoảng 150 đến 200 vết đốt ở Úc mỗi năm, hầu hết ở phía bắc Queensland.
Được biết các nạn nhân trải qua cơn đau đớn và các triệu chứng loạn thần nhẹ, được gọi là Hội chứng Irukandji, hồi phục trong vài giờ sau đó
Nhưng có khoảng 20% nạn nhân cuối cùng phải được chăm sóc đặc biệt với các vấn đề về tim, còn đối với một số người, cơn đau rất dữ dội, hoặc rơi vào tình trạng hôn mê.
Hai trường hợp tử vong đã được xác nhận ở Úc, nhưng các chuyên gia nói rằng con số thực tế có thể cao hơn.
Các loại sứa nầy trôi theo dòng nước nhiệt đới ở phía bờ biển phía bắc của Úc vào mỗi mùa hè, cùng với loài sứa hộp nổi tiếng gây chết người, đã giết chết khoảng 80 người kể từ khi bắt đầu các hồ sơ ghi nhận.
Thế nhưng phụ tá giáo sư Jamie Seymour cho biết những mô hình này có thể thay đổi trong mối tương quan với nước biển ấm hơn, do biến đổi khí hậu gây ra.
"Dường như ngày càng có nhiều người bị đốt chung quanh khu vực đảo Fraser".
"Trong lịch sử khi nhìn vào số lượng vết đốt, chúng ta đã thấy sự gia tăng dần dần trong phần phía nam trong 15 hoặc 20 năm qua, nhưng dữ liệu thực sự mờ nhạt về nó và thật khó để đối phó".
"Điều mà chúng ta biết, là mức độ kéo dài của mùa nầy đối với những con vật này đã tăng lên đáng kể".
"Vì vậy ngoài khu vực Cairns vào đầu những năm 1960, độ dài của mùa độc hại nầy có thể là một tháng, một tháng rưỡi, bây giờ mùa nầy bắt đầu vào đầu tháng 11 và chúng ta vẫn còn những con vật ở đây cho đến tháng Tư hay tháng Năm".
Còn khoa học gia nghiên cứu về sứa, Tiến sĩ Lee-Ann Gershwin từ Đại học Tasmania cho biết từ lâu, đã có những vết đốt do sứa Irukandji ở vùng biển phía nam, khiến cho nghi vấn về sự di cư của sứa phức tạp hơn.
Tiến sĩ Lee-Ann Gershwin nói "Chúng tôi đã bị sứa Irukandji đốt ở đảo Fraser, ít nhất là từ những năm 1950".
"Trên thực tế, chúng tôi cũng đã có các trường hợp bị sứa Irukandji đốt, ở phía nam đảo Fraser trong hơn 100 năm".
"Chúng tôi có một vụ Irukandji chích ở Vịnh Moreton vào năm 1893 và hàng chục vết đốt của Irukandji ở Vịnh Botany, New South Wales, vào năm 1905 với nhiều vết đốt khác”.
Tuy nhiên, cả hai nhà khoa học đều đồng ý về nhu cầu cần thiết phải hành động nhiều hơn, để đối phó tốt hơn với nguy cơ bị đốt.
Hiện tại, các biển cảnh báo những người đi biển về sự nguy hiểm của các con vật nguy hiểm nầy và kêu gọi người bơi lội mặc đồ toàn thân trong những tháng mùa hè.
Còn tại các bãi biển Viễn Bắc Queensland, đã tiến hành việc đánh lưới, một hành động đã làm giảm đáng kể số lượng sứa hộp đốt, kể từ những năm 1980.
Nhưng Tiến sĩ Gershwin đang kêu gọi, sự áp dụng trở lại của một hệ thống cảnh báo sớm của CSIRO đối với sứa Irukandji, dựa trên các hệ thống thời tiết, vốn đã bị cắt giảm vài năm trước.
Giáo sư Jamie Seymour đề nghị nên phát triển một ứng dụng, để cảnh báo người bơi thông qua mã QR, về sự nguy hiểm của các con sứa đốt và cách ngăn tránh và điều trị chúng.
"Chúng ta cần giúp cho nhiều người nhận thức rõ hơn, không phải theo cách giật gân, nhưng nhiều người nhận thức được rằng có những sinh vật với nọc độc ở chung quanh và cách đối xử với chúng".
"Điều luôn làm tôi ngạc nhiên, là có đến 200 người bị Irukandji cắn một cách kỳ lạ, có lẽ chúng ta phải được trả từ 10 đến 15 triệu đô la ở Queensland, cho những trợ giúp y tế".
"Thế nhưng chúng tôi chẳng có gì, giống như một Đội Phản ứng với Cá sấu".
rong khi đó một phát ngôn viên của Bộ Môi trường, Khoa học và Phát Minh của Queensland nói với SBS rằng, họ đưa ra cảnh báo về sứa Irukandji cho đảo Fraser, còn được gọi là đảo K'Gari, nhưng việc quản lý các loại sứa đốt nằm ngoài phạm vi của họ.
Họ hướng dẫn đến Surf Live Saving Queensland, tổ chức nầy không trả lời câu hỏi.
Trong khi đó Hiệp Hội Du lịch Queensland, Hội đồng Công nghiệp Du lịch Queensland và Cơ quan Hàng hải Rặng San hô Great Barrier cũng không có mặt.
Tiến sĩ Lee-Ann Gershwin nói rằng, các chính phủ và ngành du lịch cần phải xem xét vấn đề này một cách nghiêm chỉnh hơn.
Tiến sĩ Lee-Ann Gershwin nói "Mọi người đi biển để có một khoảng thời gian vui vẻ an toàn và chỉ muốn tận hưởng".
"Họ không phải là chuyên gia về sứa nguy hiểm, không biết phải tìm kiếm điều gì, thậm chí có thể không biết rằng sứa Irukandji xảy ra ở bãi biển nơi họ đang bơi".
"Họ xứng đáng được biết rõ hơn là, “bạn sẽ ổn thôi".
Bà cho biết, số lượng sứa hộp ở Queensland không giảm do cơn bão nhiệt đới Jasper và bão lớn trong năm nay, cho thấy con số có thể cao hơn nhiều.
Bà muốn thấy cuộc điều tra về sự nở rộ bất thường của các loại sứa biển chung quanh đảo Kangaroo ngoài khơi Nam Úc, cùng sự hiện diện của sứa bluebottles lần đầu tiên bên trong Vịnh Storm của Tasmania.
Kế đó là loại bạch tuộc có rìa xanh Blue-ringed optopus, được tìm thấy trên khắp nước Úc.
Nọc độc của nó có chứa một chất độc thần kinh, mà một số nhà nghiên cứu cho biết mạnh hơn gấp 1 ngàn lần so với chất cyanure, thế nhưng do bản chất nhút nhát của chúng, nên vết đốt và các trường hợp tử vong ở Úc là rất hiếm.
Trong khi đó trong tháng này ông Jason Tolley và các con của ông ở Perth, bất ngờ lâm vào tình cảnh hết sức khó chịu, khi một con bạch tuộc vòng xanh bò ra khỏi vỏ sò, mà con trai ông Benaiah đã nhặt được, trong khi lặn với ống thở tại Point Peron phía nam Perth.
Ông mô tả khoảnh khắc nó bò ra khỏi vỏ, gần đầu con gái ông là Ella-Rose.
Ông nói "Cái vỏ sò mà con sứa chui ra không giống như nó rỗng, mà trông giống như một cái vỏ nhỏ rắn chắc".
"Nó chỉ mỏng manh theo cách của con sứa ra khỏi vỏ".
"Còn cháu gái đang tắm nắng, khi nhìn lại thì đã có những xúc tu của con sứa bên tóc”.
Trong khi đó tại phòng tắm nữ của Coogee Beach ở Sydney, cũng được một con bạch tuộc vòng xanh ghé thăm, vào ngày đầu năm mới.
Chủ tịch Hiệp hội bơi lội nữ Shirley Teenan nói rằng, đó là một lời nhắc nhở phải tôn trọng đại dương.
"Nó được tìm thấy ở giữa các bậc thang và đó là một vị trí khá nổi bật, đối với phụ nữ bước vào hồ bơi".
"Ai đó cũng có thể giẫm lên nó khá dễ dàng, vì vậy tôi rất vui vì có ai đó đã phát hiện ra nó".
"Tất cả chúng ta đều thích bơi lội nên hãy xuống biển, nhưng chỉ cần nhận thức và tôn trọng các cảnh báo".
Đối với phương pháp điều trị tốt nhất cho vết đốt ở biển, cộng đồng khoa học cũng có những ý kiến khác nhau về điều đó.
Hội đồng Hồi sức Úc châu khuyến cáo sử dụng giấm ở vùng nhiệt đới, nơi thường thấy các loại sứa chết người và rửa bằng nước biển hoặc nước nóng, để vết chích ít nguy hiểm hơn.
Quan trọng nhất là thông báo cho nhân viên cứu hộ, cũng như tìm kiếm sự trợ giúp y tế càng sớm càng tốt.
