Photo: 123RF

 

Tarric Brooker

Thứ Hai, ngày 6 tháng Mười, 2025

 

(Huy Lê biên dịch – Nguồn macrobusiness.com.au)

 

 

Theo một loạt hiệp ước được ký kết giữa chánh phủ Úc và chánh phủ Tân Tây Lan (New Zealand), công dân Tân Tây Lan có quyền chuyển đến Úc và sinh sống vô thời hạn theo Thị thực Loại Đặc biệt (Special Category Visa - SCV).

 

Thị thực SCV được cấp tự động cho người New Zealand khi nhập cảnh, miễn là họ đáp ứng các yêu cầu về sức khỏe và nhân thân.

 

Tuy nhiên, mặc dù có cách thức để cư trú vĩnh viễn tại Úc, nhưng điều này không phải lúc nào cũng mang lại cho người Tân Tây Lan con đường trở thành công dân Úc.

 

Sau khi một cuộc điều tra của chánh phủ Howard phát hiện ra rằng đất nước Tân Tây Lan đang bị người di cư lợi dụng như một cửa hậu để đến Úc, vào năm 2001, quyền có được các khoản trợ cấp phúc lợi và thủ tục rõ ràng để trở thành công dân Úc của những người Tân Tây Lan mới đến Úc đã bị xóa bỏ, trừ khi họ được thường trú dựa trên độ tuổi và kỹ năng.

 

Một phân tách của cơ quan thống kê Tân Tây Lan - Stats NZ - cho thấy:

"Người Tân Tây Lan bị nhắm đến vì chi phí phúc lợi được cho là cao, và tỷ lệ cao số lượng công dân Tân Tây Lan di cư sinh ra ở các quốc gia khác ngoài Tân Tây Lan."

 

Nguồn: Cơ quan thống kê Tân Tây Lan - Stats NZ.

 

 

Tóm lại, trong hơn hai thập niên (20 chục năm), các yêu cầu thắt chặt về quốc tịch Úc vẫn được duy trì và con đường "cửa hậu" để trở thành công dân Úc do chánh phủ Howard vạch ra đã bị đóng lại.

 

Sau đó, vào tháng Tư năm 2023, mọi thứ đã thay đổi. Chánh phủ Albanese đã thay đổi đáng kể các yêu cầu đối với công dân Tân Tây Lan để có được quốc tịch Úc.

 

"Từ ngày 1 tháng Bảy năm 2023, công dân Tân Tây Lan đang sinh sống tại Úc sẽ có phương thức trực tiếp để trở thành công dân Úc.

 

Tất cả những người sở hữu Thị thực Loại Đặc biệt - Special Category Visa - sẽ có thể trực tiếp nộp đơn xin quốc tịch mà không cần phải trở thành thường trú nhân trước, miễn là họ đáp ứng được điều kiện cư trú bốn năm và các yêu cầu khác."

 

 

Gợi ý cái gọi là "Hiệu ứng Albo", một đợt gia tăng đáng kể về số lượng người Tân Tây Lan có được quốc tịch Úc.

 

Nguồn: Charted Daily

 

 

Hiện tại, trong bối cảnh dòng công dân xứ Kiwi di cư ở mức kỷ lục, nhiều người trong số họ đang tìm kiếm cuộc sống mới ở Tasman, chánh quyền Luxon đã thông báo rằng họ sẽ đưa ra thêm hai chánh sách nữa cho việc định cư.

 

Công bố hai chánh sách định cư mới, Bộ trưởng Tăng trưởng Kinh tế Nicola Willis, vào cuối tháng Chín vừa qua cho biết những người di cư có tay nghề và kinh nghiệm có thể giúp lấp đầy khoảng trống trong lực lượng lao động.

 

Ngoại trưởng và lãnh đạo Đảng New Zealand First, là ông Winston Peters, có quan điểm khác về sự thay đổi chính sách này.

 

Ông Peters nói, "Tân Tây Lan đang bị lợi dụng như một bước đệm để đến Úc,"

"Chúng tôi tiếp nhận họ, đào tạo họ, nâng cao kỹ năng cho họ, chăm sóc gia đình họ, rồi họ mới di cư."

"Chúng ta cần một hệ thống nhập cư thông minh, tập trung vào nhu cầu của các công ty tuyển dụng tại Tân Tây Lan, vào ngành công nghiệp, và vào công nhân xứ Kiwi—chứ không phải những chánh sách dẫn đến nhập cư nhiều hơn mà không có kế hoạch cho thế hệ tiếp theo của chúng ta.".

 

Theo phân tích của cơ quan thống kê Tân Tây Lan - Stats NZ, trong số những công dân Tân Tây Lan di cư đến Úc trong năm dương lịch 2024, 35% những người này được sinh ra bên ngoài đất nước Tân Tây Lan.

 

Điểm mấu chốt

Kể từ khi chánh quyền Albanese được bầu, các nhân vật trong chánh phủ thường tuyên bố rằng họ không kiểm soát chính sách nhập cư.

 

Phần lớn điều này là không đúng. Nhưng khi nói đến tình huống người Tân Tây Lan vượt qua eo biển Tasman, nước Úc có nghĩa vụ phải chấp nhận họ theo hiệp ước.

 

Những gì mà nước Úc không bắt buộc phải làm là, cung cấp thêm các ưu đãi, chẳng hạn như một thủ tục dễ dàng để nhập tịch Úc, điều mà chánh phủ Albanese đã làm trong hai năm rưỡi qua.

 

Cuối cùng, ngay cả các thành viên cấp cao của chánh phủ Tân Tây Lan cũng nói lên mối lo ngại rằng đất nước Tân Tây Lan đang bị lợi dụng như một bàn đạp để người di cư đi đến nước Úc, một phương thức ngày càng hấp dẫn, mà xét cho cùng, sẽ khiến đất nước Tân Tây Lan trở nên tồi tệ hơn.

 

 

Về tác giả;

Tarric là nhà báo tự do và nhà phân tách độc lập người Úc, chuyên viết về kinh tế, tài chánh và địa chánh trị. Tarric là tác giả của Báo cáo Bình luận Avid. Các bài viết của ông đã xuất hiện trên The Washington DC Examiner, The Spectator, The Sydney Morning Herald, News.com.au, cùng nhiều nơi khác.