.png)
Loài cá mập là một phần quan trọng của hệ sinh thái biển và việc hiểu rõ hơn về chúng có thể làm giảm nguy cơ chạm trán cá mập. Ảnh: Westend61/Getty Images/Westend61 (SBS)
Úc tự hào có những đường bờ biển ngoạn mục, văn hóa vui chơi ở bãi biển hấp dẫn và sinh vật biển đa dạng. Tuy nhiên, cần phải lưu ý những rủi ro tiềm ẩn. Nhiều sinh vật biển khác nhau như sứa đốt, cá đuối có gai độc và nhiều loài cá mập sinh sống ở vùng biển Úc, đòi hỏi bạn phải cảnh giác. Hiểu rõ sự an toàn của bãi biển, đặc biệt là ở những khu vực xa lạ là điều cần thiết để giảm thiểu rủi ro liên quan đến nước, bao gồm nguy cơ gặp phải cá mập.
Cá mập duy trì hệ sinh thái
Hệ sinh thái biển phong phú của Úc là nơi cư trú của nhiều loài cá mập như Cá mập trắng lớn, Cá mập hổ, Cá mập đầu búa, Cá mập bò và nhiều loài cá mập rạn san hô khác nhau.
Những sinh vật này rất quan trọng trong việc bảo tồn hệ sinh thái và sự cân bằng của biển, cá mập hoạt động như những kẻ săn mồi vĩ đại nhất của đại dương.
Tiến sĩ Paul Butcher, một nhà khoa học về cá mập, nhấn mạnh vai trò quan trọng của chúng trong việc duy trì cân bằng hệ sinh thái biển.
“Cá mập thường được gọi là loài săn mồi đỉnh cao, chúng đứng đầu chuỗi thức ăn ở biển. Chúng giúp kiểm soát quần thể các loài săn mồi, ngăn chặn sự quá tải của một số sinh vật biển và duy trì sự đa dạng loài.
“Bằng cách điều chỉnh sự phong phú của con mồi, cá mập ảnh hưởng gián tiếp đến toàn bộ lưới thức ăn. Chúng giúp bảo đảm rằng một số loài nhất định không trở nên thống trị và phá vỡ sự cân bằng sinh thái.”
.png)
Tiến sĩ Paul Butcher – Ảnh: New South Wales Department of Primary Industries (Bộ Công nghiệp Cơ bản New South Wales) (SBS)
Hiểu hành vi của cá mập và môi trường sống của chúng có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ chạm trán cá mập trong các chuyến đi biển.
Tiến sĩ Butcher là chuyên gia khoa học tại Bộ Kỹ nghệ New South Wales.
Nghiên cứu của ông tập trung vào việc cung cấp cơ sở khoa học cho chương trình bảo vệ người tắm biển, nhằm giảm thiểu nguy cơ tương tác với cá mập tại bãi biển ở NSW.
Ông nói “Điều cần thiết là phải nhận ra là tầm quan trọng của những sinh vật này trong việc duy trì sức khỏe của đại dương và môi trường rộng lớn hơn. Bất chấp vẻ ngoài đáng sợ của chúng, cá mập thực sự là loài động vật kỳ diệu đáng được chúng ta tôn trọng và bảo vệ.”
“Bằng cách điều chỉnh quần thể các loài ở vùng hạ lưu chuỗi thức ăn, cá mập giúp duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái biển. Việc này có tác động hàng loạt đến sức khỏe của đại dương, vốn rất quan trọng với sức khỏe tổng thể của hành tinh”.
Cá mập xuất hiện quanh năm
Tiến sĩ Butcher nói rằng ở New South Wales, cá mập trắng có thể nhìn thấy nhiều hơn dọc theo bờ biển từ tháng 5 đến tháng 11 hàng năm, cá mập bò từ tháng 10 đến tháng 5 và cá mập hổ vào bất kỳ thời điểm nào trong năm.
“Không thời điểm nào được chính thức công nhận là mùa cá mập ở NSW. Cá mập có mặt ở vùng biển NSW quanh năm, cá mập trắng xuất hiện ở nhiều nhiệt độ bề mặt nước biển và cá mập bò xuất hiện khi nhiệt độ nước trên 20 độ.”
“Cá mập trắng có nhiều khả năng hiện diện trong vòng một km cách bờ biển của chúng ta vào giữa ngày từ khoảng 11 giờ sáng trong khi cá mập bò có nhiều nguy cơ hiện diện suốt buổi chiều từ giữa trưa và suốt đêm.”
Cá mập là một phần tự nhiên của đại dương chúng ta. Tiến sĩ Butcher cho biết không ai có thể đảm bảo 100% rằng sẽ không có sự tương tác giữa cá mập và người đi biển.
Hướng dẫn an toàn tại bãi biển
Tuy nhiên, có một số hướng dẫn an toàn bãi biển quan trọng cần tuân theo để giảm thiểu nguy cơ xảy ra sự cố với cá mập.
“Một trong những quy trình an toàn đơn giản nhất cần tuân theo là chỉ bơi ở những bãi biển có tuần tra và ở giữa các lá cờ. Đây là nơi bơi an toàn nhất vì nhân viên cứu hộ và tuần tra có mặt để theo dõi tình trạng bãi biển, nước và tối đa hóa sự an toàn của tất cả những người đi biển.”
“Chú ý đến lời khuyên của người cứu hộ và các biển báo an toàn. Nhân viên tuần tra các bãi biển có thể phát ra âm thanh báo động về cá mập.”
“Bạn nên rời khỏi nước ngay khi có báo động, phát ra âm thanh hoặc phát hiện thấy cá mập. Cố gắng tránh lướt sóng một mình hoặc khi có nhiều cá mồi và chim lặn xung quanh.”
.png)
Cá mập nhìn từ trực thăng giám sát trên không Surf Life Saving – Ảnh: Surf Life Saving Australia.
Lời khuyên về an toàn trên bãi biển này được Tiến sĩ Jaz Lawes nhấn mạnh một lần nữa. Cô là một nhà nghiên cứu về an toàn bãi biển và tác động của sinh thái học, người quan tâm đến những gì xảy ra khi con người tương tác với môi trường và đứng đầu nhóm nghiên cứu tại Surf Life Saving Australia.
“Phần an toàn nhất của bãi biển là khu vực được giám sát giữa cờ đỏ và cờ vàng, nơi các nhân viên cứu hộ và nhân viên cứu hộ lướt sóng được đào tạo để đề phòng cá mập và bất kỳ mối nguy hiểm nào khác.”
.png)
Chuyên gia sinh thái học tác động và nhà nghiên cứu an toàn bãi biển, Tiến sĩ Jaz Lawes, tại Surf Life Saving Australia – Ảnh: Surf Life Saving Australia
Lời khuyên an toàn tốt nhất để giảm nguy cơ bị cá mập cắn là tránh bơi sau hoàng hôn, trong đêm hoặc trước bình minh. Chúng tôi cũng khuyên bạn nên bơi cùng bạn bè, tránh bơi một mình.”
Nếu bạn đang ở dưới biển và có một con cá mập tiếp cận bạn, thì việc nhận biết hành vi của cá mập là điều cần ghi nhớ.
“Phần lớn, cá mập sẽ không tỏ ra quan tâm đến con người và sẽ chỉ nhìn chúng ta khi chúng bơi ngang qua. Tuy nhiên, nếu bạn đang ở dưới nước và nhìn thấy cá mập đang đến gần, tùy theo tình huống mà bạn có thể quan sát và phản ứng với hành vi của cá mập.”
“Nếu cá mập tỏ ra phấn khích hoặc kích động, có những chuyển động nhanh, giật hoặc hành vi thất thường khác, hãy rời khỏi nước càng nhanh và hãy bình tĩnh. Cố gắng giảm thiểu nước bắn tung tóe và tiếng ồn, đồng thời không khiêu khích, quấy rối hoặc lôi kéo cá mập.”
Tiến sĩ Paul Butcher cho biết cần nhớ là các vụ cá mập tấn công tương đối hiếm, tuy nhiên, bạn nên chuẩn bị và biết cách ứng phó trong trường hợp bạn gặp phải cá mập khi ở dưới nước.
Tiến sĩ Butcher nói “Gặp cá mập khi ở dưới nước có thể là một trải nghiệm đáng sợ, nhưng cần thiết phải giữ bình tĩnh. Nếu bạn cần di chuyển, hãy thực hiện chậm rãi và nhịp nhàng. Cố gắng lùi lại trong khi vẫn duy trì giao tiếp bằng mắt. Hãy chắc chắn bạn không quay lưng với cá mập.”
“Nếu bạn đang bơi hoặc lặn với ống thở, hãy cố gắng đứng thẳng trong nước. Cá mập thường tấn công từ bên dưới. Nếu bạn đi cùng người khác, hãy tập hợp thành một nhóm. Cá mập có thể ít tấn công một nhóm người lớn hơn.”
Hãy tìm hiểu thông tin về bãi biển bạn định bơi hoặc lướt sóng
Mọi người nên truy cập BeachSafe.org.au hoặc tải ứng dụng Beachsafe để tìm hiểu và lên kế hoạch cách giữ an toàn ở bãi biển, đặc biệt nếu họ đến một nơi nào đó mới hoặc xa lạ.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào khi đang ở bãi biển, hãy đến chào một trong những nhân viên cứu hộ hoặc nhân viên lướt sóng thân thiện và họ sẽ sẵn lòng giúp đỡ bạn.
Úc may mắn có được mạng lưới nhân viên cứu hộ lướt sóng và nhân viên cứu hộ tích hợp của Surf Life Saving Australia rộng khắp trên toàn quốc để bảo vệ những người đi biển.
Điều này có nghĩa là nơi an toàn nhất để bơi là giữa cờ đỏ và cờ vàng, và nơi lướt sóng an toàn nhất là liền kề với địa điểm được tuần tra.
“Nhân viên cứu hộ lướt sóng và nhân viên cứu hộ là những chuyên gia được đào tạo chuyên sâu để giữ an toàn cho người đi biển và bất kỳ ai ở dưới nước. Điều này bao gồm việc đề phòng cá mập bằng ống nhòm và một số nhân viên có thể sử dụng các kỹ thuật giám sát chuyên dụng như máy bay không người lái hoặc trực thăng.”
“Nếu họ phát hiện ra cá mập, nhân viên cứu hộ sẽ bấm còi hoặc rung chuông, treo cờ đỏ trắng và yêu cầu bạn rời khỏi nước ngay lập tức.”
Một số chính quyền tiểu bang và lãnh thổ của Úc có nhiều chiến lược khác nhau để giảm thiểu tai nạn từ cá mập, bao gồm các chương trình giám sát và gắn thẻ cá mập, lắp đặt dây trống và lưới chống cá mập cho đến sử dụng máy bay không người lái và trực thăng để giám sát trên không.
Chương trình gắn thẻ cá mập của Chính phủ New South Wales được ước tính là lớn nhất thế giới. Tiến sĩ Butcher nói rằng việc gắn thẻ cá mập có nghĩa là những người đi biển có thể nhận được cảnh báo theo thời gian thực nếu có cá mập được gắn thẻ ở dưới nước.
“Những con cá mập được gắn thẻ nhận dạng và âm thanh bên ngoài. Sau đó, tất cả cá mập được gắn thẻ có thể được phát hiện trên mạng từ 37 trạm nghe cá mập trong thời gian thực trên bờ biển NSW.”
“Khi một con cá mập bơi trong phạm vi 500 mét tính từ một trong những trạm nghe này, một cảnh báo tức thì sẽ được gửi đến ứng dụng SharkSmart. Những người đi biển có thể tải ứng dụng và cài đặt để nhận cảnh báo về cá mập được gắn thẻ vào các thời điểm và địa điểm nhất định.”
Tiến sĩ Butcher cho biết, việc bảo tồn cá mập cũng rất quan trọng, vì vậy hãy nhớ cảnh giác nhưng không hoảng hốt và thể hiện sự tôn trọng đối với những kẻ săn mồi của biển. Cá mập không không thể thiếu trong hệ sinh thái biển mà chúng còn có ảnh hưởng về mặt văn hóa và cuộc sống.
.png)
Nhân viên cứu hộ tuần tra trên bãi biển – Ảnh: Surf Life Saving Australia.
“Cá mập đã thu hút trí tưởng tượng của mọi người trên toàn thế giới, đặc biệt là người dân các quốc gia đầu tiên trong hàng nghìn năm, dẫn đến một loạt các tài liệu tham khảo văn hóa trong các câu chuyện và nghệ thuật bản địa cũng như văn học, phim ảnh và nghệ thuật hiện đại.”
“Niềm đam mê văn hóa này đã góp phần để nâng cao nhận thức và sự quan tâm đến việc bảo tồn biển, điều này rất quan trọng.”
