Nấm ruồi đỏ trắng Amanita muscaria. Nguồn: Moment RF / Rhisang Alfarid/Getty Images

Việc hái nấm phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, nhưng những người di cư mới đến Úc có thể không nhận thức được những rủi ro liên quan đến việc hái nấm hoang dã ở Úc.

Cô Kristy Barbara đến từ Sydney nhớ lại việc đi hái nấm cùng bà ngoại khi cô còn nhỏ gần Altona ở Victoria.

Cô nói “Bà tôi từ Malta di cư đến Úc, vào cuối những năm 40 và tôi nghĩ việc nấm mọc lên là một trong những điều vui vẻ mà bà khám phá được, khi sống trong những năm đầu ở Úc để tìm kiếm thức ăn dồi dào, miễn phí mà bà thích nấu ăn,”

“Đây là những cây nấm trắng khổng lồ và chúng rất ngon.”

Việc tìm kiếm nấm có thể có mối liên hệ sâu xa về mặt cảm xúc hoặc văn hóa đối với một số người di cư và có thể được coi là một hoạt động xã hội với gia đình và bạn bè, hoặc để tìm thức ăn.

Còn ông Diego Bonetto từ Hội thảo Thực phẩm Hoang dã, hướng dẫn mọi người cách tìm kiếm các loại thực phẩm trong thiên nhiên, bao gồm cả nấm trong rừng thông ở New South Wales.

Ông nói mặc dù việc tìm kiếm nấm có thể là một hoạt động vô hại, nhưng cũng có thể rất nguy hiểm, nếu không có kiến thức về cách phân biệt giữa các giống an toàn và có hại.

Ông nói  “Nấm ăn được phổ biến khắp nước Úc và có một số loài được các nhóm văn hóa cụ thể đánh giá cao, như nấm thông ở Ba Lan, nấm của người Nga và người Ý, nấm đồng dành cho nông dân, tất cả các loại nấm nông dân Úc biết về nấm đồng ruộng,”

“Bây giờ ra ngoài thu hoạch nấm ăn là việc cần phải làm có hiểu biết, vì đi kèm với đó là rủi ro.”

Một chuyên viên nấm học kiểm tra nấm Laccaria trong rừng nhiệt đới ôn đới mát mẻ. Ảnh: Jason Edwards / Getty

Trong khi đó, Giáo sư Brett Summerell là Khoa học gia trưởng cũng là Giám đốc về Khoa học, Giáo dục và Bảo tồn, tại Viện Khoa học Thực vật Úc, ở Vườn Bách thảo Sydney.

Ông cho biết việc xác định các loài nấm ăn được ở Úc đòi hỏi sự thận trọng và chuyên môn.

Ông nói “Rủi ro là một số loại nấm ở Úc sẽ khá khác biệt so với những loại nấm mà bạn có thể thấy ở những nơi khác trên thế giới,”

"Một số trong số chúng khá tốt, nhưng thực sự trừ khi bạn biết loài nào ở khu vực cụ thể của mình, nơi bạn đang sống và nơi bạn tìm kiếm thức ăn, thì có khả năng bạn sẽ chọn phải thứ gì đó khá khó chịu, đó là có thể gây ra những ảnh hưởng khá bất lợi cho sức khỏe và trong một số trường hợp có thể khiến bạn bị nhiễm độc khá nặng.”

“Vì vậy trừ khi bạn thực sự biết mình đang làm gì, có lẽ tốt nhất là nên tránh nó.”

Nấm mũ tử thần

Giáo sư Summerell cũng là một nhà nghiên cứu bệnh học của thực vật và chuyên gia về nấm, đã giúp mô tả hơn 120 loài nấm mới và xuất bản hơn 150 bài báo, sách và chương sách.

Ông cho biết một số người đã chết ở Úc trong vài năm qua do ăn phải nấm độc.

Ông nói “Nếu ai đó ăn nhầm một loại nấm mũ tử thần, thì có khả năng sẽ phải chết vì ăn phải loại nấm đó,”

"Trong hầu hết các trường hợp, chúng tôi thấy mọi người vào phòng cấp cứu trong bệnh viện, thường là do ngộ độc dạ dày và họ chỉ cần điều trị trong vài ngày, sau đó sẽ hồi phục khá tốt”

“Vì vậy nó có thể khác nhau khá nhiều, giữa các loài khác nhau.”

Ảnh: Moment RF / Simon McGill/Getty Images

“Khó phân biệt”

Ước tính có khoảng 250.000 loài nấm đặc biệt ở Úc.

Giáo sư Summerell cho biết, điều này khiến việc xác định các loài có độc trở thành vấn đề cần có kiến thức chuyên môn cao.

Ông nói “Có nhiều loài nguy hiểm khác nhau, một số trong đó là những loài được nhập từ nước ngoài, như nấm mũ tử thần, một số loại nấm ruồi khác và những loại tương tự,”

"Ngoài ra còn có một số loài bản địa trông giống nấm sò, đặc biệt là nấm ma, chúng có thể khá khó chịu và nếu bạn ăn chúng, bạn có thể bị buồn nôn, tiêu chảy, khó chịu ở dạ dày và cuối cùng có thể dẫn đến các triệu chứng khó chịu, khiến bạn đến bệnh viện.”

Trong khi đó Nấm mũ tử thần, tên khoa học là Amanita phalloides, được tìm thấy ở Tasmania, Victoria, Nam Úc và Lãnh thổ Thủ đô Úc.

Ở Tasmania, loại nấm Cortinarius Eartoxus gây suy thận, cần phải chạy thận.

Các giống tương tự cũng có thể được tìm thấy ở Victoria, nhưng vẫn chưa được xác định chính thức.

Ông Diego Bonetto là người hướng dẫn tìm kiếm thức ăn hoang dã, đã đăng ký với Cơ quan Lâm Sản NSW nói rằng, để phân biệt nấm ăn được với nấm độc, bạn cần tự tin xác định các đặc điểm cụ thể, mà đôi khi không nhìn thấy được, hoặc gây nhầm lẫn ở mẫu vật trẻ hơn hoặc già hơn.

Ông Diego Bonetto nói  “Đó là lý do việc có chuyên gia đi cùng, khi vào rừng là điều quan trọng.”

Đối với những người chưa bao giờ hái nấm để ăn trước đây, nên đi cùng người có thể chỉ dẫn.

“Bạn có thể nhận được rất nhiều thông tin trên Internet trên YouTube, nhưng không có gì tốt hơn việc giáo dục thực tế mà bạn sẽ nhận được, bằng cách làm việc với một người có kiến thức về địa điểm, đặt câu hỏi, với cây nấm trong tay, cách phân biệt loại ăn được, với loại không ăn được.”

Ông Bonetto nói rằng, một khi bạn biết những nơi an toàn trong một khu vực, thì từ đó trở đi bạn sẽ ổn thôi.

Vấn đề là bạn đang đi vào một khu vực mới, mà bạn chưa từng đến trước đây và gây nhầm lẫn, với những loài có hình dáng tương tự.

Giáo sư Summerell cho biết, điều quan trọng là không hái những cây nấm đang thối rữa.

Ông nói “Rõ ràng mối quan tâm chính là bảo đảm rằng, bạn không chọn thứ gì đó sẽ khiến bạn ngộ độc,”

“Bạn biết đấy, chất lượng của nấm có thể rất quan trọng, nếu nó bắt đầu phân hủy một chút thì đôi khi bạn có thể bị nhiễm vi khuẩn trong dạ dày, điều này có thể gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa, vì vậy bạn chỉ cần cẩn thận về những điều đó.”

“Một số người thường dị ứng với nhiều loài khác nhau, tùy theo hoàn cảnh cá nhân của họ. Do đó, những điều này cần phải được tính đến, để bảo đảm rằng bạn sẽ không cảm thấy không khỏe.”

Mùa hái nấm tại Úc

Ông Bonetto cho biết thêm, đối với những người đam mê tìm kiếm nấm, điều quan trọng là phải biết khi nào mùa nấm bắt đầu.

Thời tiết mát mẻ và ẩm ướt hơn là điều kiện hoàn hảo để nấm phát triển trong thiên nhiên.

Ông nói “Mùa nấm bắt đầu vào khoảng giữa tháng 3 và kéo dài đến giữa tháng 6, tùy điều kiện và tùy địa điểm,”

“Ở Victoria nó bắt đầu sớm hơn một chút, ở New South Wales muộn hơn một chút, ở Nam Úc cũng muộn hơn một chút.”

“Theo nguyên tắc chung, Lễ Phục sinh là thời điểm có nấm.”

Quy định ở mỗi tiểu bang là khác nhau

Ông Bonetto giải thích rằng, mỗi tiểu bang và vùng lãnh thổ ở Úc có các quy định khác nhau về việc tìm kiếm nấm, vì vậy điều quan trọng là bạn phải nắm rõ các quy định ở khu vực địa phương của mình.

Ông nói “Ở New South Wales, chúng ta được phép thu hoạch nấm thông trong rừng của tiểu bang, nhưng ở các tiểu bang khác thì không,”

“Ở Tây Úc bạn không được phép thu hoạch nấm, dù là nấm bản địa hay nấm ngoại. Ở Nam Úc, bạn không được phép, ở Victoria việc nầy bị phản đối.”

Nấm mang (gilled fungi), Amanita Ochrophylla, trên nền rừng. Ảnh: Jason Edwards / Getty

Ông Bonetto còn giải thích là, quy định cũng thay đổi, vì vậy hãy tìm hiểu quy định hiện hành ở khu vực địa phương của bạn, hãy gọi cho Dịch vụ Đất đai Địa phương để được trợ giúp.