Chủ đề NAIDOC năm nay bày tỏ lòng kính trọng đối với các Trưởng lão của các quốc gia đầu tiên, vị trí quan trọng và nổi bật của họ trong gia đình và cộng đồng. Ảnh: AAP / Daniel Pockett

 

AUSTRALIA - Tuần lễ NAIDOC là lễ kỷ niệm quốc gia hàng năm để tôn vinh các dân tộc, lịch sử và văn hóa của người Thổ dân Úc. Sự kiện này bắt nguồn từ phong trào phản kháng vào những năm 1920.

 

Lịch sử của Tuần lễ NAIDOC trải dài từ năm 1920. Khởi đầu là một ngày biểu tình, NAIDOC đã phát triển thành một tuần lễ tôn vinh các dân tộc, văn hóa và lịch sử của Thổ dân và Dân đảo Torres Strait.

 

Thuật ngữ NAIDOC là viết tắt của National Aborigines and Islanders Day Observance Committee - Ủy ban Quan sát Ngày của Thổ dân và Dân đảo trên Toàn quốc.

 

Tuần lễ NAIDOC là gì?

Tuần lễ NAIDOC diễn ra vào tuần đầu tiên của tháng 7 để tôn vinh văn hóa và thành tựu hàng năm của người Thổ dân , bao gồm cả Lễ trao giải Tuần lễ NAIDOC Quốc gia hàng năm.

 

Thành viên ủy ban NAIDOC Kenny Bedford là Chủ sở hữu truyền thống từ Gia tộc Meuram của Erub ở Quần đảo Eo biển Torres.

 

Ông cho biết tuần lễ này là để tụ họp lại và kỷ niệm 65.000 năm văn hóa liên tục.

 

Ông nói "Tuần lễ NAIDOC là sự kiện quan trọng nhất trong năm của người bản địa,"

"Đây là lúc chúng tôi có thể cùng nhau tập trung vào một chủ đề và nêu bật những vấn đề quan trọng đối với chúng ta. Nhưng đặc biệt là để chúng ta họp mặt - và vui mừng rằng chúng tôi vẫn còn ở đây sau hàng ngàn năm, rằng văn hóa và truyền thống của chúng tôi vẫn còn mạnh mẽ và là một phần rất quan trọng của cộng đồng Úc này."

 

Lịch sử của Tuần lễ NAIDOC

Sự kiện này phát triển từ phong trào biểu tình những năm 1920 kêu gọi nâng cao hiểu biết của cộng đồng về tình trạng và cách đối xử với Thổ dân và dân đảo Torres Strait.

 

Ban đầu NAIDOC được ghi nhận là Ngày tang lễ, nhằm phản đối ngày Quốc khánh Úc được tổ chức hàng năm vào ngày 26 tháng 1. Đó là ngày được đánh dấu ngày vào năm 1788 khi các nhà thám hiểm người Anh cắm cờ của họ tại Sydney Cove, tuyên bố sở hữu vùng đất này.

 

Trong những năm qua, sự kiện này đã chuyển đổi thành một dịp để tôn vinh các dân tộc, văn hóa và lịch sử của các Quốc gia đầu tiên.

 

Năm 1955 đánh dấu một bước ngoặt khi ngày lễ được kéo dài thành một tuần lễ kỷ niệm và được quyết định tổ chức vào tháng Bảy hàng năm.

 

Năm 1956, chính phủ liên bang, làm việc với các nhóm Thổ dân và không phải Thổ dân, đã thành lập Ủy ban Quan sát Ngày Thổ dân Quốc gia. Vào đầu những năm 1990, tên của ủy ban được thay đổi để bao gồm người dân đảo Torres Strait.

 

Áp-phích NAIDOC của các năm 2016 đến 2023. Mỗi năm, một áp phích được thiết kế để thể hiện chủ đề hàng năm. Ảnh: được cung cấp / NAIDOC Committee (Ủy hội NAIDOC)

 

 

Nguyên nhân của phong trào biểu tình là do các chính sách của chính phủ dẫn đến việc trẻ em bản địa bị tách khỏi gia đình, không được nhận lương và thái độ xã hội đã dẫn đến các vụ thảm sát ở biên giới kéo dài đến năm 1930.

 

Theo báo cáo Take It Back Home năm 1997, cứ ba trẻ em bản địa thì có một trẻ bị tách khỏi gia đình theo chính sách của chính phủ từ năm 1910 đến năm 1970.

 

Việc mất ngôn ngữ là một tác động khác của quá trình thuộc địa hóa. Trước khi thuộc địa của Anh, hơn 250 ngôn ngữ và 800 phương ngữ đã được nói ở Úc. Dữ liệu điều tra dân số cho thấy hiện có 123 ngôn ngữ thổ dân và dân đảo Torres Strait được sử dụng, dựa trên dữ liệu quốc gia năm 2018-2019. Trong số đó, 20 có hơn 1.000 người nói. Nhưng đối với gần một nửa số ngôn ngữ, có ít hơn 51 người nói.

 

Một hậu quả khác của quá trình thuộc địa là sự biến mất của các ngôn ngữ địa phương. Trước khi trở thành thuộc địa của Anh, 250 ngôn ngữ và 800 phương ngữ được nói ở Úc. Dữ liệu điều tra dân số cho thấy hiện có 123 ngôn ngữ thổ dân và dân đảo Torres Strait được sử dụng, dựa trên dữ liệu quốc gia năm 2018-2019. Chỉ có hơn 1,000 người nói được 20 ngôn ngữ này, và chưa đến 51 người nói được một nửa số ngôn ngữ hiện .

 

Chủ đề tuần lễ NAIDOC 2023 là gì?

Chủ đề năm nay là "Dành cho các bậc cao niên của chúng ta" bày tỏ lòng kính trọng đối với các Trưởng lão bản địa.

 

Đồng chủ tịch Ủy ban NAIDOC Quốc gia, Tiến sĩ Lynette Riley, một phụ nữ Wiradjuri và Gamilaroi từ NSW, cho biết chủ đề này thể hiện vai trò quan trọng của các mối quan hệ họ hàng trong các nền văn hóa của các Quốc gia đầu tiên.

 

Bà Riley nói "Điều đó vẫn thúc đẩy mọi việc mà chúng tôi làm. Các bậc Trưởng lão là động lực cho chúng tôi về mặt văn hóa, xã hội và kinh tế. Họ là tất cả."

 

Tiến sĩ Riley nói rằng sự kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai - là điều quan trọng để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn giữa người Úc Thổ dân và không phải Thổ dân.

Bà nói “Mọi thứ đều xoay quanh mong muốn của các bậc Trưởng lão để tạo ra sự thay đổi nhằm biến nước Úc thành một nơi tốt đẹp hơn - không chỉ cho con tôi mà còn cho con của những người khác.”

 

Bà Riley khuyến khích tất cả người dân Úc tìm hiểu thêm về các dân tộc bản địa, thị tộc, thể chế và con người của vùng đất họ sinh sống.

Bà nói “Tôi nghĩ điều rất quan trọng đối với tôi là làm thế nào để mọi người giao tiếp phù hợp với những người cao tuổi trong cộng đồng của họ, tuân theo các quy tắc hiện hành,”

“Hãy liên lạc, làm quen với mọi người và phần còn lại sẽ đến sau đó” .

 

Steven Satour cho biết chủ đề 'Dành cho các bậc cao niên của chúng ta' là một lời nhắc nhở để giữ cho câu chuyện của họ tồn tại. Ảnh: được cung cấp/ National NAIDOC Week

 

Đồng chủ tịch Ủy ban NAIDOC, Steven Satour, là người Pitjantjatjara, Yankunytjatjara và Pertame đến từ Trung Úc.

 

Ông nói rằng ông có rất nhiều động lực từ chủ đề năm nay.

"Trong vài năm qua, những người thực sự nổi bật trong cộng đồng của chúng tôi đã qua đời. Và chủ đề này nhắc nhở chúng tôi thực sự cần dành thời gian để ngồi lại với họ, để học hỏi và tiếp thu tất cả trí tuệ và kinh nghiệm sống của họ,"

"Dành thời gian để nghe và học hỏi từ câu chuyện của bà tôi, khi bà mới ba tuổi đã bị bắt rời khỏi cộng đồng quê hương của chúng tôi, được đưa vào một ngôi nhà ở Adelaide và cuối cùng tìm đường trở lại sa mạc trung tâm và đoàn tụ với gia đình."

“Điều rất quan trọng đối với tôi là hiểu được sự kiên trì, chăm chỉ và đấu tranh với những khuôn mẫu áp đặt lên mình."

 

 

 

Tuần lễ NAIDOC được tổ chức như thế nào?

Các hội đồng địa phương, nhóm cộng đồng và câu lạc bộ thể thao trên cả nước tổ chức các sự kiện Tuần lễ NAIDOC. Người Úc bản địa cũng thể hiện chủ đề này trong suốt cả năm.

 

Ông Bedford cho biết ông cũng được các bậc cao niên truyền cảm hứng từ chủ đề năm nay.

 

Ông  ấy nói: “Được nghe câu chuyện về những gì mà các bậc tiền bối đã làm trước chúng ta trong những thời điểm rất khác nhau với ít nguồn lực hơn và ít cơ hội hơn rất nhiều là một điều truyền cảm hứng cho.”

"Điều đó khuyến khích chúng tôi tiếp tục tranh đấu vì họ, vì người dân và vì đất nước của chúng ta."

 

Ông Bedford tự nhủ, điều đó cũng có nghĩa là ủng hộ chiến dịch 'Có' cho cuộc trưng cầu dân ý về Tiếng nói Bản địa sắp tới.

Ông nói "Tôi nghĩ việc các bậc Trưởng lão của chúng ta được công nhận trong Hiến pháp là quan trọng bởi vì đó là tổ tiên của chúng ta, những người không được xem xét, không phải là một phần của văn kiện thành lập nước Úc hiện đại. Họ đã bị gạt ra ngoài. Vì vậy, khi tôi nói chuyện với các bậc cao niên, điều quan trọng với họ là điều đó cuối cùng đã được thay đổi."

 

Ai đã từng nhận được Giải thưởng NAIDOC?

Previous winners include last year's Female Elder of the Year Dr Lois Peeler, a singer of the 1960s girl group, the Sapphires. The late Rosalie Kunoth-Monks was named Person of the Year in 2015. The first ever Indigenous Australian female lead actor in the 1955 film Jedda, she then turned to social work and political activism.

 

Thành tựu của Người bản địa được tôn vinh tại Lễ trao giải Tuần lễ NAIDOC Quốc gia, được phát sóng trên NITV và ABC.

 

Có 10 hoặc 11 giải thưởng được trao mỗi năm ghi nhận những thành tích trong thể thao, nghệ thuật, giáo dục, đổi mới và chăm lo cho đất nước. Ngoài ra còn có các hạng mục dành cho thanh niên, Người cao niên và thành tựu trọn đời.

 

Những người được trao thưởng trước đây bao gồm Tiến sĩ Lois Peeler, một ca sĩ của nhóm nhạc nữ thập niên 1960, the Sapphires. Rosalie Kunoth-Monks quá cố được vinh danh là Nhân vật của năm vào năm 2015. Bà là nữ diễn viên chính người Úc bản địa đầu tiên trong bộ phim Jedda năm 1955, sau đó bà chuyển sang hoạt động xã hội và hoạt động chính trị.

 

Những người đạt giải và những người vào chung kết Giải thưởng Tuần lễ NAIDOC 2022 có một bức ảnh chụp tại Melbourne. Tuần lễ NAIDOC là một lễ kỷ niệm quốc gia về các dân tộc, lịch sử và văn hóa của Thổ dân và Dân đảo Torres Strait. Ảnh: được cung cấp / NAIDOC Week Awards Ceremony 2022

 

 

Uncle Jack Charles quá cố, một thành viên của Thế hệ bị đánh cắp, được vinh danh là Trưởng lão của năm 2022.

 

 

Stephen Page, cựu giám đốc nghệ thuật của Bangarra trong 32 năm, được trao Giải thưởng Thành tựu trọn đời năm 2016.

 

Các vận động viên được công nhận trong những năm qua bao gồm: nhà vô địch NBA và vận động viên Olympic bốn lần Patrick "Patty" Mills, cầu thủ NRL đã nghỉ hưu Jonathan Thurston và người hai lần vô địch giải A-League và vận động viên Olympic Jade North.

 

Nhà vô địch quần vợt đã nghỉ hưu Ashleigh Barty được vinh danh là Nhân vật của năm 2022. Bạn có thể xem danh sách đầy đủ những người nhận trong những năm qua tại đây.

 

Có ngày nghỉ lễ nào trong Tuần lễ NAIDOC không?

Trong nhiều năm , đã có những lời kêu gọi nghỉ lễ trong Tuần lễ NAIDOC, nhưng cho đến nay vẫn chưa thành công.
 

 

Hội đồng các quốc đầu tiên của Victoria đã đưa ra một bản kiến nghị vào tháng 7 năm ngoái, lập luận rằng "Ngày lễ NAIDOC sẽ mang tính toàn diện, giáo dục cộng đồng rộng lớn hơn về văn hóa của chúng ta và kỷ niệm nhiều thành công của chúng ta".

 

Hội đồng là cơ quan độc lập và được bầu cử dân chủ đại diện cho Chủ sở hữu truyền thống trong các cuộc đàm phán Hiệp ước ở Victoria.
 

 

Họ nói rằng không thể quên nguồn gốc của Tuần lễ NAIDOC là một phong trào biểu tình.
 

"...Tuần lễ NAIDOC là một dịp tưởng niệm và phản kháng hàng năm đã phát triển thành một lễ kỷ niệm quốc gia về cộng đồng, văn hóa và Quốc gia."