Gần đây buổi chiều nào cũng được xem tin về những vụ chạy xe hơi một cách khùng điên trên đường phố. Nào là phóng xe xuyên qua lòng tòa nhà từ cửa trước ra cửa sau của khu thương mại (Preston, Melbourne, 4 giờ chiều thứ Tư 25/6), đến xe chạy ngược chiều đụng đầu nhau nát bấy (Greenacre, Sydney, 12 giờ đêm Chúa nhật 29/6), rồi nhiều vụ lủi xe vào nhà dân, đâm ngả cột đèn rất khủng khiếp.

Cảnh sát điều tra tai nạn nhưng không loan báo chi tiết gây ra thảm cảnh; thông tín viên của báo giấy, của đài phát thanh, của TV cũng chỉ tường thuật tin lúc tai nạn xảy ra xe hư, người bị thương hoặc tử vong qua mắt nhìn thấy tại hiện trường vừa lúc xe cứu hỏa thu dọn hoặc nghe kể lại của vài nhân chứng. Vì vậy qua mỗi tai nạn, chẳng ai học được gì (để tránh gây thảm cảnh cho mình và người khác) mà chỉ xót thương hoặc “đáng tiếc”.

Theo dữ liệu ghi nhận, tổng cộng có 1,300 người thiệt mạng trên đường bộ ở Úc vào năm 2024, đánh dấu năm thứ tư liên tiếp số ca tử vong tăng lên. Trong 12 tháng tính đến ngày 31 tháng 5 năm 2025, có 1,337 trường hợp tử vong vì tai nạn xe cộ ở Úc so với 1,276 trường hợp cùng kỳ năm 2024 - tăng 4.8 phần trăm. Riêng năm 2020 đại dịch Covid với mức thấp 1,097 ca tử vong – thởi gian nhiều nơi bị giới hạn đi lại.

Bốn trong tám tiểu bang và vùng lãnh thổ của Úc - Queensland, Tây Úc, Lãnh thổ phía Bắc và Lãnh thổ thủ đô Úc – ghi nhận sự gia tăng về số ca tử vong do tai nạn giao thông vào năm 2024, trong khi New South Wales vẫn giữ nguyên.

Tỷ lệ phần trăm gia tăng lớn nhất xảy ra ở ACT, nơi có 11 ca tử vong tại thủ đô Canberra, tăng 175 phần trăm so với bốn ca tử vong do tai nạn giao thông được ghi nhận vào năm 2023.

Nam Úc chứng kiến mức giảm theo năm lớn nhất là 22 phần trăm, với số ca tử vong ít hơn 26 ca.

Trong khi xe hơi mới, các nhà sản xuất đặt tiêu chí ngày càng trở nên an toàn hơn, nhưng một sáng kiến an toàn đường bộ do Chính phủ Úc tài trợ sẽ cung cấp những hiểu biết quan trọng có thể giúp giảm số người tử vong do tai nạn giao thông.

Vào tháng 11/2024, Chính phủ Úc công bố rằng Chính phủ đã đạt được thỏa thuận tài trợ với mọi tiểu bang và vùng lãnh thổ để chia sẻ dữ liệu va chạm giao thông quan trọng, mà liên bang sẽ sử dụng để tác động đến các chính sách giao thông và tài trợ thông qua Chương trình An toàn Đường bộ.

Trang web Trung tâm Dữ liệu An toàn Đường bộ đã hoạt động và không chỉ dành cho những người ở cấp chính phủ mà còn cho công chúng nói chung, cung cấp sự minh bạch về chấn thương trên đường bộ của Úc.

Trung tâm Dữ liệu An toàn Đường bộ đã được công bố vào tháng 5 năm 2024, trước Ngân sách Liên bang 2024-25, như một phần của Thỏa thuận Đối tác Quốc gia về Dự án Cơ sở hạ tầng Giao thông Đường bộ và là đơn vị nhận được khoản đầu tư 21.2 triệu đô la.

Thế nhưng, ông Michael Bradley, giám đốc điều hành của Hiệp hội Xe hơi Úc – cơ quan cao nhất của các câu lạc bộ lái xe của Úc – cho biết số người chết vì tai nạn giao thông thảm khốc là bằng chứng cho thấy cách tiếp cận hiện tại đối với an toàn giao thông là chưa đủ, đồng thời ủng hộ Chương trình An toàn giao thông sắp tới.

“Chúng ta phải sử dụng dữ liệu và bằng chứng về các vụ tai nạn, tình trạng đường sá của Úc và hiệu quả của việc thực thi luật giao thông của cảnh sát để xác định điều gì đang xảy ra sai trái trên công lộ và tạo ra các biện pháp can thiệp hiệu quả hơn.

“Dữ liệu quan trọng này phải được đưa vào quy trình phân bổ vốn cho đường bộ để có thể ưu tiên đầu tư cho những con đường nguy hiểm nhất của Úc.

“Số người chết vì tai nạn giao thông ngày càng tăng ở Úc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng dữ liệu về tình trạng đường sá để chỉ đạo việc tài trợ cho đường bộ và ngăn chặn việc chính trị hóa các quỹ công khan hiếm”, ông Bradley cho biết.

Chính quyền liên bang, tiểu bang và lãnh thổ của Úc đã nhất trí thông qua Chiến lược An toàn Đường bộ Quốc gia 10 năm vào năm 2021, trong đó có năm mục tiêu chính cần đạt được vào năm 2030:

• Giảm 50% số ca tử vong do tai nạn giao thông so với mức cơ sở 2018–2020
• Giảm 30% số ca thương tích nghiêm trọng so với mức cơ sở 2018–2020
• Không có ca tử vong do tai nạn giao thông nào ở trẻ em từ bảy tuổi trở xuống.
• Không có ca tử vong do tai nạn giao thông nào ở khu vực trung tâm thành phố
• Không có ca tử vong do tai nạn giao thông nào trên tất cả các xa lộ quốc gia và trên các tuyến đường cao tốc chiếm 80% lưu lượng giao thông trên toàn mạng lưới.

• Tiếc thay, hiện nay (2025) Úc chưa đạt được bất kỳ mục tiêu nào trong số các mục tiêu này.

Nguyên nhân phổ biến gây ra tai nạn giao thông

Biết được một số nguyên nhân chính gây ra tai nạn giao thông ở Úc có thể giúp chúng ta xác định rủi ro và đảm bảo an toàn hơn trên đường.

Nguyên nhân chính gây ra tai nạn giao thông ở Úc

Chương trình Đối tác An toàn Đường bộ Quốc gia (NRSPP) đã xác định được năm nguyên nhân tử vong qua tai nạn giao thông.

Phần lớn các trường hợp tử vong do tai nạn giao thông ở Úc là do mệt mỏi, chạy quá tốc độ, say rượu, không thắt dây an toàn, mất tập trung khi lái xe.

-Mệt mỏi

Lái xe trong tình trạng mệt mỏi có thể gây ra một số hậu quả ng- hiêm trọng. Ví dụ, NRSPP nêu rằng 25 phần trăm các vụ tai nạn chết người trên đường liên quan đến tình trạng mệt mỏi. Tình trạng mệt mỏi của người lái xe có khả năng là yếu tố góp phần gây suy giảm khả năng lái xe cao gấp bốn lần so với ma túy hoặc rượu. Không bao giờ lái xe trong tình trạng mệt mỏi. Hãy nhớ nghỉ ngơi nhiều lần và thường xuyên đổi tài xế nếu có thể khi lái xe đường dài. Cố gắng không lái xe vào thời điểm thường hay buồn ngủ và nếu bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, hãy tấp vào lề và nghỉ ngơi (hoặc ngủ trưa).

-Quá tốc độ

Theo NRSPP, quá tốc độ là nguyên nhân lớn nhất gây tử vong trên đường bộ. Ba mươi hai phần trăm số ca tử vong do tai  nạn  giao thông ở Úc có nguyên nhân là do quá tốc độ. Ngay cả việc tăng tốc độ nhỏ cũng có thể gây  ra vấn đề. Đơn vị nghiên cứu tai nạn giao thông phát hiện ra rằng nguy cơ một người gặp tai nạn giao thông tăng gấp đôi với mỗi lần tăng 5km/h trên 60km/h và chỉ cần giảm 5km/h có thể giúp giảm ít nhất 15% số vụ tai nạn. Quá tốc độ gây nguy hiểm cho cả bạn và những người cùng đi trên đường. Kiểm tra tốc độ thường xuyên và giảm tốc độ khi có điều kiện đường sá và thời tiết thích hợp.

Tai nạn tại Greenacre lúc giữa đêm Chúa nhật 29/6

-Say rượu

Theo NRSPP, 30 phần trăm số ca tử vong do tai nạn giao thông ở Úc liên quan đến rượu. Hơn 1 trong 4 người lái xe và người đi xe đạp tử vong trên đường có nồng độ cồn trong máu (BAC) vượt quá giới hạn cho phép. Lái xe khi say rượu có thể gây ra nhiều tác động khác nhau, bao gồm giảm khả năng phán đoán khoảng cách và tốc độ, suy giảm thị lực và thời gian phản ứng chậm hơn. Nhưng không chỉ có rượu; lái xe khi say thuốc cũng là một mối nguy hiểm. Chúng ta cũng nên biết tác động của bất kỳ loại thuốc theo toa hoặc không kê đơn nào và liệu chúng có thể ảnh hưởng đến việc lái xe hay không. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu không chắc chắn về tác động của thuốc. Hãy nghĩ  về  cách  chúng ta sẽ về nhà an toàn trước khi ra ngoài và nếu nghĩ rằng mình có thể đã uống quá nhiều, đừng lái xe.

• Không thắt dây an toàn

CARRS-Q nêu rõ rằng những người lái xe không thắt dây an toàn có khả năng tử vong trong một tai nạn giao thông cao gấp tám lần so với những người thắt dây an toàn. Thắt dây an toàn được điều chỉnh đúng cách có thể giảm nguy cơ bị thương nghiêm trọng hoặc tử vong tới 50 phần trăm. Mặc dù không thắt dây an toàn không phải là nguyên nhân gây ra tai nạn, nhưng dường như nó có tác động đến khả năng tử vong xảy ra.

-Lơ là/mất tập trung

Có nhiều hình thức mất tập trung khác nhau khi lái xe. Mất tập trung có thể bao gồm:

-Nhìn vào điện thoại. Không nhìn đường. Nghĩ về những thứ khác.

-Làm gián đoạn chăm chú bởi tiếng ồn.

-Bỏ tay khỏi vô lăng.

-Quay qua nói chuyện với người cùng đi trong xe.

NRSPP báo cáo rằng ít nhất 20 phần trăm số ca tử vong liên quan đến việc lái xe mất tập trung. Tránh mất tập trung càng nhiều càng tốt khi lái xe. Điều này bao gồm đảm bảo chúng ta không chạm vào  điện thoại khi lái xe, nói với người trong xe nếu họ làm chúng ta mất tập trung, điều chỉnh gương và ghế trước khi lái xe và giữ tay trên vô lăng và mắt nhìn đường.

Đáng buồn thay, tai nạn vẫn có thể xảy ra ngay cả khi đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Vậy, cẩn thận và tỉnh táo khi lái xe là ưu tiên số một của người ngồi cầm vô lăng cho xe chạy trên đường phố - ngoại trừ những gã cố tình chạy như điên để gây cảnh chết chóc đau thương! ./.