Triệu chứng tổn thương da do bệnh zona (Herpes zoster). Nguồn: Getty/Felix Fernandez Gonzalez

AUSTRALIA - Bệnh zona hay ‘Giời leo’ gây đau đớn, đi kèm với một số biến chứng và hết sức phổ biến. Cơn đau do được mô tả là nhức nhối, nóng rát, như bị kim đâm vào da thịt hoặc giống như bị sốc. Ngay cả khi đã khỏi bệnh, thì cứ 5 người thì có đến 1 người bị đau dây thần kinh dài hạn và cơn đau tiếp tục, có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm sau đó. Nhưng từ  ngày 1 tháng Mười một, vắc xin sẽ được cung cấp cho những người đủ điều kiện, thông qua Chương trình Tiêm chủng Quốc gia.

Nếu quí vị trên 50 tuổi, rất có thể virus gây bệnh zona đã ẩn nấp, trong hệ thống thần kinh của mình.

Bệnh zona trong tiếng Việt còn gọi là ‘bệnh giời leo’ được gây ra bởi cùng một loại virus gây bệnh thủy đậu hay chicken pox.

Tại Việt Nam, người ta thường chữa trị theo lối dân gian là dùng vôi ăn trầu thoa và chỗ đau, nó chỉ đỡ chút ít nhưng bệnh vẫn tiếp tục lan thêm, khi vết thương chảy nước đến đâu thì cơn rát bỏng kéo đến đó.

Nhiều người còn chữa mẹo khi nhờ một thầy thuốc Đông Y khoán chỗ bị giời leo, để cho bệnh không tiếp tục lây lan nhưng kết quả không như ý muốn.

Trở lại nước Úc, Giáo sư Robert Booy là một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm từ Đại học Sydney cho biết.

Giáo sư Robert Booy nói “Bệnh zona hay ‘Giời leo’ là một bệnh nhiễm virus, đặc biệt ảnh hưởng đến da thân hoặc mặt".

"Nó thực sự xảy ra bởi vì trước đây bạn đã bị bệnh thủy đậu hay ‘chicken pox’ và sau đó virus ẩn náu trong nhiều năm trong hệ thống thần kinh của bạn và hầu như mọi người đều bị thủy đậu ở tuổi 50".

"Bệnh zona ảnh hưởng đến một phần ba người Úc trong suốt cuộc đời của họ và là một tình trạng y tế nghiêm trọng".

"Nó tác động đến mọi người, vì nó không chỉ có thể gây đau cấp tính, đau cục bộ rồi sưng và phồng rộp, mà còn có thể gây đau lâu dài".

Được biết cơn đau do bệnh zona được xem là hết sức khủng khiếp, thường được bệnh nhân mô tả là cơn đau tồi tệ nhất mà họ từng trải qua.

Bà Wendy Dare 64 tuổi, cho biết bệnh zona ảnh hưởng tệ hại đến cuộc sống của bà.

Bà nói "Mức độ đau đớn bắt đầu trong vài ngày đầu tiên là không đáng kể, tôi sẽ không nói rằng nó bị suy nhược theo bất kỳ cách nào, nhưng đó chỉ là lúc bắt đầu".

"Ở vùng trên ngực, đó là một cơn đau nhói và rát".

"Trên thực tế, đó là một nỗi đau tất cả mọi thứ".

"Tôi đã gặp bác sĩ gia đình một số lần vì ngủ rất khó khăn, đặc biệt nếu có bất cứ thứ gì chạm vào như mặc quần áo là một thách thức".

"Tôi đã phải cẩn thận với những gì tôi mặc, và nó mất khá nhiều thời gian thích hợp và nó khá khó chịu trong một thời gian dài”.

Trong khi đó một quan niệm sai lầm phổ thông là nếu ai đó có lối sống lành mạnh, họ có ít nguy cơ mắc bệnh zona.

Điều đó không đúng, vì có khoảng một trong ba người sẽ phát triển bệnh zona trong suốt cuộc đời của mình.

Tại Việt Nam, người ta tin rằng bệnh zona hay giời leo nếu nó lan theo hai hướng khác nhau ở bụng hay ở lưng và khi hai hướng nầy giáp nhau, thì người bệnh sẽ chết, thế nhưng chuyện nầy không đúng nữa.

Một quan niệm sai lầm khác là bạn chỉ có thể bị bệnh zona một lần trong đời, điều đó cũng không đúng.

Giáo sư Booy nói rằng khi mọi người già đi, họ có nhiều nguy cơ bị đau dây thần kinh sau Herpetic, với cơn đau có thể kéo dài trong nhiều năm.

“Đau dây thần kinh sau Herpetic, là cơn đau mà bạn nhận được sau khi bệnh zona".

"Nó kéo dài ít nhất 3 tháng và ở một số người trong nhiều năm, khoảng 10 đến 20% những người bị bệnh zona sẽ tiếp tục bị đau dây thần kinh sau Herpetic, tức là đau tại vị trí phát ban zona".

"Bây giờ rủi ro đó tăng lên khi bạn già đi".

"Vì vậy nếu ở độ tuổi 70 hoặc 80 và bị bệnh zona, bạn có thể có nguy cơ 20% bị đau kéo dài trong nhiều tháng và đôi khi thậm chí nhiều năm, sau khi phát ban ban đầu".

Trong khi đó, bà Giulia Jones, là Giám đốc điều hành của Painaustralia, một cơ quan vận động để giúp đỡ những người sống chung với nỗi đau.

Bà nói rằng, bệnh zona đặt ra một gánh nặng hết sức đau đớn cho cộng đồng người dân Úc.

Bà nói "Vì vậy, vấn đề với nỗi đau là nó làm giảm sức khoẻ con người".

"Nó làm cho họ sợ di chuyển hay hoạt động và đặc biệt tôi nghĩ rằng, đau zona cần được mọi người hiểu rõ khi đối phó".

"Nó khiến người ta ở trong nhà nhiều hơn và chúng tôi muốn thấy bất kỳ thay đổi nào, đối với các hệ thống hỗ trợ sức khỏe của mọi người, điều đó sẽ tăng khả năng tham gia, hoạt động thể chất, tích cực lực lượng lao động và giữ cho khát vọng của họ tồn tại".

"Vì vậy, tôi không muốn thấy mọi người nghỉ hưu sớm, cũng như không muốn thấy cuộc sống của mọi người bị giảm thiểu, bởi những điều kiện như thế này và cộng đồng của chúng ta sẽ hoan nghênh những điều sẽ cải thiện cho họ".

Được biết từ ngày 1 tháng Mười một, Chương trình Tiêm chủng Quốc gia hay NIP của Chính phủ, sẽ liệt kê loại thuốc chủng có tên là Shingrix, để ngăn ngừa bệnh zona và đau dây thần kinh dài hạn

Đây là một loại vắc-xin không sống, có nghĩa là nó không thể tái tạo bên trong cơ thể và gây ra bệnh, ngay cả ở những người có hệ miễn dịch yếu.

Vắc-xin cung cấp việc bảo vệ trong suốt 10 năm và hiệu quả hơn, so với vắc-xin hiện có trong Chương trình Tiêm chủng Quốc gia.

Được biết Chương trình Tiêm chủng Quốc gia hay NIP cung cấp Shingrix cho bất kỳ ai trên 65 tuổi, cho các cá nhân Thổ dân và Đảo Torres trên 50 tuổi và cho những người bị suy giảm miễn dịch từ 18 tuổi trở lên, với các tình trạng 'nguy cơ cao' của bệnh zona.

Bà Giulia Jones hoan nghênh hành động này của chính phủ.

Bà nói "Đây là một khởi đầu thực sự tốt để mọi người tiếp tục cuộc sống làm việc của họ, giữ gia đình của họ bên nhau và năng động, hài lòng và phát triển thế hệ tiếp theo, cũng như thành những người lao động tuyệt vời".

"Vì vậy bệnh tật có xảy ra với mọi người, nhưng chúng ta có thể làm một công việc dần dần tốt hơn ở đất nước này, để tránh khỏi và điều trị những gì chúng ta thấy”.

Trong khi đó các chuyên gia khuyến khích các thành viên trong gia đình nên trò chuyện với những người thân yêu của họ, để nâng cao nhận thức về việc bệnh zona, có thể gây đau đớn và suy nhược như thế nào cho người mắc bệnh, nhất là quí vị cao niên.