ISTANBUL, TURKIYE - NGÀY 13 THÁNG Tám: Một đồ họa thông tin có tiêu đề "Lục địa châu Phi đối mặt với đợt bùng phát mpox" được tạo ra ở Istanbul, Turkiye vào ngày 13 tháng 8 năm 2024. Virus Mpox lây lan với tốc độ chưa từng có trên khắp châu Phi kể từ tháng 1 và tuyên bố khẩn cấp trên khắp lục địa được coi là sắp xảy ra . (Photo by Mehmet Yaren Bozgun/Anadolu via Getty Images). Nguồn: Getty / Anadolu/Anadolu via Getty Images

Một đợt bùng phát dịch mpox, trước đây được biết đến với tên gọi bệnh đậu mùa khỉ, đã được tuyên bố là 'tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng đối với an ninh châu lục' bởi cơ quan phòng chống dịch bệnh của châu Phi. Điều này diễn ra khi biến thể mới dường như lây lan dễ dàng hơn thông qua tiếp xúc gần thông thường, đặc biệt là trong số trẻ em.

Đợt bùng phát mpox này được mô tả là một "tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng đối với an ninh châu lục" - khi dịch bệnh mpox đã lan từ Cộng hòa Dân chủ Congo sang các quốc gia lân cận.

Bệnh này, trước đây được biết đến với tên gọi bệnh đậu mùa khỉ, lây truyền qua tiếp xúc gần và gây ra các triệu chứng giống như cúm và các vết loét có mủ.

Hầu hết các trường hợp đều nhẹ, nhưng bệnh cũng có thể gây tử vong.

Tại châu Phi, Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh của họ cho biết các trường hợp mắc bệnh đang lây lan với tốc độ 'đáng báo động'.

Chuyên gia dịch tễ học bệnh truyền nhiễm lâm sàng, Salim Abdool Karim, giải thích.

"Châu Phi hiện đang ở trong tình trạng có gánh nặng ca bệnh cao. Hiện tại có nhiều ca bệnh hơn rất nhiều so với khi WHO tuyên bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế vào năm 2022. Thực tế, nếu nhìn vào giai đoạn gần đây nhất, số ca bệnh ở châu Phi đã gấp ba lần so với khi tình trạng khẩn cấp được tuyên bố vào năm 2022."

Đợt bùng phát mpox quốc tế đầu tiên xảy ra vào năm 2022, khi bệnh lan rộng ra ngoài châu Phi, chủ yếu thông qua tiếp xúc tình dục.

Tuần trước, Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát Dịch bệnh của châu Phi cho biết đã có hơn 15 nghìn ca mắc bệnh mpox và 461 ca tử vong được báo cáo trên lục địa này trong năm nay, tăng 160% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tổng giám đốc trung tâm, Jean Kaseya, đưa ra một cảnh báo nghiêm trọng.

"Đây không chỉ là vấn đề của châu Phi. Mpox là một mối đe dọa toàn cầu, một hiểm họa không phân biệt biên giới, không phân biệt chủng tộc, không phân biệt tín ngưỡng. Đây là một loại virus lợi dụng những điểm yếu của chúng ta, khai thác các điểm yếu nhất của chúng ta. Và chính trong khoảnh khắc mong manh này, chúng ta phải tìm thấy sức mạnh lớn nhất của mình và chứng minh rằng chúng ta đang học hỏi từ bài học COVID và áp dụng tinh thần đoàn kết."

Đợt bùng phát ở Congo bắt đầu với sự lan truyền của một chủng virus địa phương, được biết đến với tên gọi Clade I.

Nhưng biến thể mới, được gọi là Clade Ib, dường như lây lan dễ dàng hơn thông qua tiếp xúc gần thông thường, đặc biệt là trong số trẻ em.

Vào tháng 7, đã có một đợt bùng phát mpox trong các trại người tị nạn gần Goma, ở Cộng hòa Dân chủ Congo - chủ yếu nhiễm bệnh ở người lớn nhưng cũng có hiện tượng lây lan ở trẻ em.

Chủng địa phương ở Congo có tỷ lệ tử vong từ 4% - 11% và thường nguy hiểm hơn đối với trẻ em - nhưng nguy cơ đối với trẻ em từ biến thể mới vẫn chưa được làm rõ.

Khi phát biểu trước Tổ chức Y tế Thế giới vào tháng 7, trưởng bộ phận mpox, Rosamund Lewis, cho biết công việc đang được tiến hành để điều tra khả năng lây truyền và mức độ nghiêm trọng của biến thể mới.

"Vì vậy, trẻ em sẽ bị phơi nhiễm, chúng sẽ bị ảnh hưởng. Hiện tại, số lượng ca bệnh ở trẻ em là ít, nhưng chúng tôi sẽ không ngạc nhiên nếu con số này tăng lên. Và trẻ em cũng có thể lây nhiễm cho nhau do tiếp xúc gần, chơi đùa cùng nhau hoặc sống chung trong cùng một không gian. Vì vậy, chúng tôi dự đoán sẽ thấy các ca bệnh ở trẻ em, nhưng chúng tôi hy vọng rằng ít nhất những ca này có thể được phát hiện kịp thời và được chăm sóc lâm sàng thích hợp để giảm đau, rút ngắn thời gian bệnh và tránh biến chứng."

Điều này xảy ra khi số ca mắc mpox ở Úc tăng lên trong những tháng gần đây.

Phần lớn các ca bệnh này được mắc phải ở Úc, thay vì ở nước ngoài như trước đây.

Trong năm 2023, có tổng cộng 26 ca bệnh mpox được Bộ Y tế báo cáo, trong khi đến nay đã có 234 ca bệnh được báo cáo vào năm 2024.

Bộ Y tế và Chăm sóc Người cao tuổi bổ sung trong phản hồi với SBS rằng các ca bệnh mpox đang lưu hành ở Úc đến nay không liên quan đến các ca bệnh xuất hiện vào tháng 9 năm 2023 và đang lan rộng qua Cộng hòa Dân chủ Congo và các quốc gia châu Phi khác.

Nhưng họ cho biết sẽ tiếp tục theo dõi xu hướng địa phương và toàn cầu và phản ứng bằng các chương trình tiêm chủng và các biện pháp thích hợp khác.

Các quốc gia khác cũng đang theo dõi sự lây lan của mpox ở Trung Phi, bao gồm cả Hoa Kỳ.

Người phát ngôn phụ trách của Bộ Ngoại giao, Vedant Patel, cho biết Hoa Kỳ đã cung cấp hơn 17 triệu đô la ngoài khoản hỗ trợ y tế thông thường của họ để hỗ trợ các nỗ lực chuẩn bị và ứng phó với dịch mpox.

"Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ sự lây lan của mpox ở Trung Phi. Chúng tôi rất hài lòng khi thấy sự lãnh đạo quốc tế trong lĩnh vực này. Chúng tôi đã hợp tác với các đối tác để xây dựng năng lực chống lại các bệnh truyền nhiễm, bao gồm cả mpox mà còn HIV, bệnh lao, sốt rét và Ebola. Và nỗ lực đó đã được tiếp tục trong hơn 20 năm qua."

Ông Kaseya, từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh của châu Phi, cho biết rằng châu lục này cần hơn 10 triệu liều vắc-xin, nhưng chỉ có khoảng 200.000 liều có sẵn.

Ông hứa rằng trung tâm phòng chống dịch bệnh của châu Phi sẽ làm việc để nhanh chóng tăng cường cung ứng cho lục địa này.

Mpox đã xuất hiện tại các khu vực của châu Phi trong nhiều thập kỷ sau khi lần đầu tiên được phát hiện ở người tại Cộng hòa Dân chủ Congo vào năm 1970.