Tổng thống Donald Trump phát biểu với các nhà báo tại Tòa Bạch Ốc, Washington, Hoa Kỳ, ngày 31/03/2025. AP

Ngày 02/04/2025, Mỹ chính thức phát động đại chiến thương mại, hoặc tăng thuế quan với tất cả các nước trên thế giới hoặc tăng đối ứng với từng nước. "Thời kỳ vàng son" được tổng thống Donald Trump hứa với cử tri là sẽ lấp đầy ngân khố Nhà nước và theo người phát ngôn Tòa Bạch Ốc, "chấm dứt chuyện vắt kiệt nước Mỹ".

Cả thế giới hồi hộp vì không một thông tin nào được tiết lộ về tổng số tiền, quy mô và thời hạn áp dụng. Các đối tác "nặng ký" của Hoa Kỳ "dùi mài" biện pháp đáp trả. Còn những nước yếu thế hơn tìm cách xoa dịu tổng thống Trump. Biện pháp tăng thuế sẽ tác rất lớn đến nền kinh tế giới. Năm 2024, tổng trị giá nhập cảng của Mỹ lên tới 3.300 tỷ đô-la, cao hơn cả GDP hàng năm của Pháp.

Thông tín viên RFI Guillaume Naudin tường trình từ Washington:

« Tổng thống Trump nói đến "Ngày giải phóng" cho đất nước của mình. Trong suy nghĩ của ông, thuế đối ứng chỉ là những biện pháp tái cân bằng quan hệ thương mại với các quốc gia mà theo ông, đã lợi dụng Hoa Kỳ trong nhiều thập niên bằng cách đối xử bất công với Mỹ.

Biện pháp được thông báo liên quan đến việc bổ sung mức thuế hải quan hoặc phi hải quan đối với hàng nhập cảng tương đương với mức thuế mà các nước đánh vào hàng hóa Mỹ. Nhưng trên thực tế, đây thường là những mức thuế cao hơn.

Ví dụ, vài tuần trước, ông nói rằng thuế giá trị gia tăng áp dụng ở Âu châu thực chất là thuế hải quan trá hình, trong khi mức thuế TVA đó được áp dụng ở tất cả các nước Âu châu. Ông Donald Trump đã cảnh báo rằng cả thế giới sẽ phải chịu thuế mới: Âu Châu, Nhật Bản, Mễ Tây Cơ (Mexico), Gia Nã Đại (Canada), bất kể là nước đồng minh hay không.

Kể từ khi nhậm chức, ông đã dùng thuế hải quan đe dọa các nước láng giềng rồi lại hủy bỏ, tạo ra sự bất ổn không mong muốn trên thị trường tài chính, vốn đã chao đảo căng thẳng từ nhiều tuần qua.

Ông Donald Trump chưa công bố mức thuế nào sẽ áp dụng cho những sản phẩm nào. Điều bất ngờ sẽ được công bố vào lúc 16 giờ, theo giờ Washington và Tòa Bạch Ốc nêu rõ các mức thuế hải quan này sẽ được áp dụng ngay lập tức ».

Chiều tối 01/04, một ngày trước khi tổng thống Mỹ công bố các biện pháp đánh thuế mới, sàn giao dịch chứng khoán New York đóng cửa mà không có định hướng rõ ràng. Chuyên gia phân tích Sarhan, được Reuters trích dẫn, nhận định: "Nếu các biện pháp thuế mới yếu hơn dự kiến, nếu thời hạn dài hơn hoặc nều tình hình không đến mức căng thẳng như lo ngại thì thị trường có thể sẽ phục hồi". Ngược lại, "nếu ông Trump quyết định hành động quyết liệt và công bố mức thuế cao hơn dự kiến, thị trường sẽ sụt giảm".

Liên Âu có "kế hoạch vững chắc" để đáp trả các đòn tăng thuế của Trump 

Hôm qua, 01/04/2025, tại Nghị Viện Âu Châu, họp ở Strasbourg, Pháp, một ngày trước thời điểm chính quyền Mỹ dự kiến đưa ra quyết định tăng mạnh thuế nhập cảng, chủ tịch Ủy Ban Âu Châu, Ursula von der Leyen, khẳng định Liên Âu có "một kế hoạch vững chắc" để sẵn sàng trả đũa, nếu Washington đơn phương áp thuế. 

AFP dẫn lời chủ tịch Ủy Ban Âu Châu, theo đó, Liên Âu sẽ "đoàn kết" đối phó với các quyết định mới của chính quyền Trump. Bà Ursula von der Leyen cũng nhấn mạnh là chính sách đơn phương tăng thuế hải quan rộng khắp, mà tổng thống Mỹ chủ trương, chỉ gây thêm khó khăn cho "những người dân bình thường" và Liên Âu "bất đắc dĩ mới phải đưa ra các biện pháp trả đũa".

Trả lời RFI, chuyên gia về thương mại quốc tế Vincent Vicart dự đoán, nếu chính quyền Trump áp thuế mới với các hàng hóa Âu châu, đây cũng có thể là một động lực khiến nền kinh tế châu lục trở nên gắn bó hơn hẳn:

"Đây là một cơ hội để củng cố thị trường thống nhất của Âu châu, một đòi hỏi hiện nay. Đòi hỏi này vốn đã được Mario Draghi trình lên Ủy Ban Âu Châu hồi năm ngoái. Củng cố thị trường Âu châu hướng về nhu cầu nội địa hơn là hướng về xuất cảng. Đây là một trong những bình diện căn bản của chiến lược củng cố sự tự chủ về chiến lược của Âu châu. Đây là một trong những chính sách cần thiết để đáp ứng cục diện quốc tế mới và chính sách thuế quan của tổng thống Trump".