Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đang chìm trong vòng xoáy giảm phát giá tiêu dùng trong bối cảnh cuộc chiến giá cả giữa các doanh nghiệp ngày càng gay gắt hơn, trong khi đợt tăng chi tiêu trong hai kỳ nghỉ lễ quốc gia vẫn không đủ sức để bù đắp cho tác động tiêu cực từ nhu cầu nội địa yếu ớt.

Những con số mới nhất từ Cục Thống kê Quốc gia công bố ngày 09/06 cho thấy bức tranh ảm đạm không có dấu hiệu cải thiện. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tiếp tục giảm 0.1% trong tháng Năm so với cùng kỳ năm trước, tương đương mức giảm trong tháng trước đó. Ở khía cạnh tích cực, con số này tốt hơn so với dự báo trung bình của các nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát là giảm 0.2%.

Tình hình tại khu vực sản xuất còn đáng lo ngại hơn. Tình trạng giảm phát ở nhà máy đã tiếp tục kéo dài sang tháng thứ 32, với chỉ số giá sản xuất (PPI) ghi nhận mức giảm sâu hơn là 3.3% so với tháng Tư - mức giảm tồi tệ nhất trong gần hai năm qua.

Các chuyên gia cảnh báo mối đe dọa từ tình trạng giảm phát dai dẳng ở Trung Quốc có thể sẽ còn ám ảnh nền kinh tế trong nhiều tháng tới. Người tiêu dùng đang thắt chặt chi tiêu sau đợt suy thoái bất động sản kéo dài, trong khi các công ty ngày càng sa lầy sâu hơn trong cuộc chiến giá cả khốc liệt không hồi kết.

Minh chứng rõ ràng nhất cho cạnh tranh tàn khốc này chính là động thái của nhà sản xuất ô tô BYD Co. Hãng xe này vừa gây chấn động thị trường khi cắt giảm giá lên tới 34% cho gần một chục mẫu xe điện và xe hybrid, làm dấy lên lo ngại về một làn sóng giảm giá mới trong thị trường xe điện đã quá cạnh tranh.

Điểm sáng duy nhất trong bức tranh ảm đạm này đến từ các kỳ nghỉ lễ vào đầu và cuối tháng Năm khi nhu cầu dịch vụ bùng nổ.

Dong Lijuan, Chuyên viên thống kê trưởng tại NBS, cho rằng giá sản xuất giảm mạnh là do mức nền so sánh cao của năm ngoái và sự sụt giảm giá toàn cầu của các sản phẩm dầu mỏ cũng như hóa chất. Đồng thời, giá than và các nguyên liệu thô khác trong nước cũng giảm do lượng tồn kho dồi dào, góp phần kéo xuống chỉ số này.

Thách thức không chỉ đến từ nội tại mà còn từ những rủi ro bên ngoài. Căng thẳng thương mại với Mỹ có thể cản trở việc phục hồi giá cả, mặc dù hai quốc gia đã đồng ý tiếp tục đàm phán sau cuộc điện đàm tuần trước giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Các nhà đàm phán thương mại hàng đầu của cả hai bên đang chuẩn bị cho cuộc gặp mới tại London vào ngày 09/06 (giờ địa phương), mang lại chút hy vọng mong manh rằng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể làm dịu căng thẳng.

Tuy nhiên, những tổn thất về việc làm và thu nhập do thuế quan Mỹ gây ra đang tạo ra vòng luẩn quẩn đáng lo ngại. Điều này có thể làm suy yếu đáng kể khả năng và ý muốn chi tiêu của người tiêu dùng Trung Quốc, buộc các nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ phải tiếp tục cắt giảm giá để duy trì sức cạnh tranh.

Tuần trước, Đội ngũ kinh tế của Morgan Stanley cho biết họ nhận thấy tình trạng giảm phát của Trung Quốc "ngày càng sâu sắc hơn, không có dấu hiệu cải thiện". Họ cảnh báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc có thể giảm tốc đột ngột trong nửa cuối năm do "xuất cảng chậm lại và nhu cầu tiêu dùng trì trệ".

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo lạm phát tiêu dùng của Trung Quốc sẽ trung bình bằng 0 trong năm nay - mức thấp nhất trong số gần 200 quốc gia mà tổ chức này theo dõi. Nếu điều này xảy ra, đây sẽ là tình trạng yếu nhất của Trung Quốc kể từ năm 2009, khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu tàn phá nặng nề ngành xuất cảng.

Tín hiệu cảnh báo cũng xuất hiện từ các cuộc khảo sát thực tế. Những khảo sát công ty quản lý mua hàng hàng tháng mới nhất cho thấy giá đầu ra đang suy yếu cả trong lĩnh vực sản xuất lẫn dịch vụ. Đáng chú ý, trong tháng Năm, tỷ lệ giảm giá trong lĩnh vực dịch vụ đã đạt mức cao nhất trong 8 tháng, theo báo cáo từ Caixin và S&P Global.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)