Google. Ảnh: AAP

HOA KỲ - Google bị tòa phán quyết vi phạm luật chống độc quyền công cụ tìm kiếm, đối mặt với thiệt hại tài chính lớn cùng nguy cơ phải chia tách Alphabet. Phán quyết đầy cứng rắn của tòa Mỹ giáng một đòn mạnh vào quyền lực của các gã khổng lồ công nghệ trong thời đại công nghệ và có thể tạo ra nhiều thay đổi lớn.

Quyết định được đưa ra sau phiên tòa kéo dài 10 tuần tại Washington DC, bên khởi kiện là Bộ Tư pháp Mỹ cùng hàng chục tổng chưởng lý ở các tiểu bang từ năm 2020.

Nhóm cáo buộc Alphabet, công ty mẹ Google, chi hàng chục tỷ đô la mỗi năm để công cụ tìm kiếm của mình được "đặt mặc định trái phép" trên toàn cầu. Cáo buộc chỉ ra công ty này củng cố vị trí thống trị một cách bất hợp pháp, bao gồm trả tiền cho các công ty khác, như Apple và Samsung, hàng tỉ đô la mỗi năm để cài đặt Google làm công cụ tìm kiếm mặc định trên điện thoại và trình duyệt web của mình.

Đây được xem là chiến thắng lớn đầu tiên của chính quyền liên bang trong cuộc chiến chống lại sự thống trị thị trường của các công ty công nghệ lớn.

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, Merrick Garland, nhận định phán quyết này là "chiến thắng lịch sử cho người dân Mỹ".

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, Merrick Garland, nói “Chiến thắng Google là thắng lợi lịch sử cho người dân Mỹ. Không công ty nào, dù lớn đến đâu và có sức ảnh hưởng đến mấy, có thể đứng trên luật pháp".

Tiến sĩ Zena Assahad từ đại học ANU cho SBS biết ý nghĩ của quyết định này.

"Mục đích là tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng hơn giữa Google cùng với các công ty công nghệ lớn khác như Apple và Amazon đã thống trị thị trường trong hơn một thập niên."

Trong khi đó, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, Karine Jean-Pierre, nói người Mỹ "xứng đáng có một Internet tự do, công bằng và mở".

Ông Rod Simm cựu chủ tịch của ACCC cơ quan quản lý cạnh tranh và tiêu thụ Úc hoan nghênh phán quyết này.

Ông nói "Tôi nghĩ đây là một phán quyết tuyệt vời, nó sẽ thúc đẩy các vụ kiện khác chống lại các công ty công nghệ nhưng quan trọng hơn nhiều, nó sẽ cải thiện tính cạnh tranh trong tìm kiếm".

Công cụ mặc định là tài sản cực kỳ có giá trị. Tất nhiên Google nhận ra rằng việc mất vị trí này sẽ ảnh hưởng đáng kể đến kết quả kinh doanh. Chẳng hạn Google đã dự đoán việc mất vị thế mặc định trên Safari sẽ dẫn đến giảm đáng kể lượng tìm kiếm và mất hàng tỉ USD doanh thu. Sự độc quyền của Google đã giúp họ tăng giá một số quảng cáo tìm kiếm.

Phán quyết cũng sẽ mở đường cho phiên tòa thứ hai nhằm xác định các giải pháp áp dụng cho Alphabet, trong đó có thể gồm việc chia tách hãng này thành nhiều công ty nhỏ - nếu xảy ra sẽ làm thay đổi lớn ở lĩnh vực quảng cáo trực tuyến mà Google thống trị trong nhiều năm. Theo Reuters, đây cũng là tín hiệu cho phép các nhà thực thi luật chống độc quyền Mỹ mạnh tay hơn trong việc truy tố các công ty công nghệ lớn.

Ông Oma Gallagar, một nhà báo về công nghệ cho rằng điều này có thể dẫn đến các thay đổi lớn trong tương lai.

“Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với Google vì nó có thể chia tách công ty Alphabet, công ty mẹ của Google sở hữu công cụ tìm kiếm riêng và chiếm 90% thị trường tìm kiếm".

Tuy vậy, Alphabet vẫn có thời gian thực hiện việc điều chỉnh và khắc phục. Bên cạnh đó, công ty cho biết họ dự định kháng cáo.

Khi khởi kiện vào năm 2020, Chính phủ Mỹ cho rằng sự độc quyền giúp Google kiếm hàng tỉ đô la mỗi năm. Bộ Tư pháp cho biết công cụ tìm kiếm của Google đã cung cấp gần 90% số lượt tìm kiếm trên web.

Chính quyền Mỹ cho rằng động thái này của Google chèn ép cơ hội phát triển của các đối thủ cạnh tranh, giúp Google tiếp tục thu thập nhiều dữ liệu người dùng để khiến công cụ của họ chiếm ưu thế mà không phải đầu tư nâng cao phẩm chất.

Các tranh cãi tiếp theo ở tòa phúc thẩm hay thậm chí lên tới tòa tối cao có thể kéo dài trong năm tới hoặc năm 2026 trước khi có thể xác định mức phạt cho Google. Người dùng có thể chưa thấy sự thay đổi ngay lập tức, nhưng phán quyết sẽ tác động mạnh đến hoạt động của Google như buộc chấm dứt các thỏa thuận của công ty này với các nhà sản xuất thiết bị và cung cấp dịch vụ trực tuyến.

Nó cũng sẽ ảnh hưởng rộng khắp nền kinh tế, khiến một số đối tác của Google mất một khoản thu đáng kể.

Phán quyết này được coi là chiến thắng cho người tiêu thụ trước các công ty công nghệ lớn kể từ vụ kiện Microsoft với cáo buộc "ép" người dùng hệ điều hành Windows phải sử dụng trình duyệt Internet Explorer. Nó cũng bật đèn xanh cho các cơ quan chống độc quyền hành động. Trong bốn năm qua, các cơ quan chống độc quyền liên bang cũng đã kiện Meta, Amazon và Apple vì duy trì độc quyền một cách bất hợp pháp.

Đồng thời, đây có thể là cơ hội cho các đối thủ của Google như Microsoft, OpenAI đang dốc sức vào tích hợp trí thông minh nhân tạo.

Chủ tịch phụ trách các vấn đề toàn cầu của Google, khẳng định công ty ông sẽ kháng cáo.