Công nhân tại một nhà máy của Xinwangda Electric Vehicle Battery Co. Ltd, công ty sản xuất pin lithium cho ô tô điện và các mục đích sử dụng khác, ở Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc. (STR/AFP qua Getty Images)
Ngành sản xuất linh phụ kiện phục vụ ngành năng lượng mới của Trung Quốc hiện chiếm nửa tổng sản lượng toàn cầu. Tuy nhiên, số lượng pin đã hết thời hạn sử dụng và khó tái chế có thể gây ra các vấn đề tai hại và bùng nổ ô nhiễm, truyền thông nhà nước Trung Quốc, Tân Hoa Xã cho biết. Năng lượng sạch có thể gây hậu quả trầm trọng cho môi trường bởi nguồn pin dùng nó không hề sạch...
Theo Tân Hoa Xã, lượng pin đã hết hạn tích lũy ở Trung Quốc sẽ đạt 200,000 tấn (khoảng 25 GWh) vào năm 2020 và sẽ tăng lên 780,000 tấn (khoảng 116 GWh) vào năm 2025.
Tuy nhiên, hơn một nửa số pin đã hết hạn không được tái chế thông qua các kênh thích hợp, mà bị các nhà máy nhỏ không đủ tiêu chuẩn và không đầu tư đủ vào việc “thu mua” nguồn rác thải này để tái chế hoặc có thể tiêu hủy an toàn theo tiêu chuẩn bảo vệ môi trường.
Năng lượng sạch không hề sạch
Nói chung, tuổi thọ của pin xe năng lượng mới là khoảng 5-8 năm. Nếu pin đã hết hạn không được xử lý đúng cách chúng sẽ gây ô nhiễm nghiêm trọng cho môi trường, mặc dù thực tế là những phương tiện năng lượng mới này được thiết kế sao cho “sạch” và thân thiện với môi trường.
Giáo sư Wu Feng tại Học viện Công nghệ Bắc Kinh nói với truyền thông Trung Quốc : “Một cục pin điện thoại 20 gam có thể gây ô nhiễm nước cho 3 bể bơi tiêu chuẩn, và nếu bị bỏ hoang trên đất, nó có thể gây ô nhiễm 1 km vuông đất trong khoảng 50 năm.”
So với pin điện thoại di động, ô nhiễm do pin của các loại xe chạy bằng năng lượng mới thậm chí còn nghiêm trọng hơn.
Những loại pin này chứa các kim loại nặng như coban, mangan và niken, chúng không tự phân hủy. Ví dụ, Mangan gây ô nhiễm không khí, nước và đất, và hơn 500 microgam trên mét khối trong không khí có thể gây ngộ độc mangan.
Vào năm 2010, đã có một trường hợp khẩn cấp về nước uống ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, khi lượng mangan trong nước uống vượt quá mức an toàn tiêu chuẩn .
Một nguồn ô nhiễm chính khác trong pin lithium ion là chất điện phân. Liti hexafluorophosphat (LiPF6) trong chất điện phân dễ bị thủy phân trong không khí tạo ra phốt pho pentaflorua, hydro florua và các chất độc hại khác, là mối đe dọa lớn đối với đất và tài nguyên nước.
Phốt pho pentaflorua là một chất gây kích ứng mạnh đối với da, mắt và màng nhầy của con người, và cũng là một hợp chất rất dễ phản ứng, sẽ thủy phân dữ dội trong không khí ẩm để tạo ra khói trắng độc hại và ăn mòn của hydro florua.
Xử lý pin thải đắt đỏ đến mức thà khiến nó bùng nổ ô nhiễm.
Tại Trung Quốc đại lục, không hiếm trường hợp chất điện phân trong pin bị đổ thải trực tiếp mà không qua xử lý.
Năm 2015, Tòa án nhân dân quận Thiên Hà, thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, đã đưa ra phán quyết về vụ xử lý trái phép pin đã qua sử dụng và pin phế thải.
Theo bản án, bị cáo đã tháo dỡ các bình ắc quy đã qua sử dụng và đổ chất điện phân trực tiếp xuống đất. Giá trị pH, kẽm, đồng, crom, chì và các chất ô nhiễm nước khác trong các mẫu tại chỗ vượt quá tiêu chuẩn xả thải được quy định trong “Giới hạn xả thải ô nhiễm nước tiêu chuẩn địa phương Quảng Đông”, với nồng độ kẽm vượt quá tiêu chuẩn theo hệ số 4.73, đồng là 5.29, chì là 5.42 và cadmium là 27.1.
Năm 2016, vụ ô nhiễm pin đầu tiên ở thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, đã được xử ở tòa và người đàn ông liên quan bị kiện vì đổ thải trực tiếp chất điện phân. Vào tháng 11/2016, ông này bị kết án sáu tháng tù giam .
Chi phí xử lý những quả pin hết hạn bình thường đắt đỏ đến mức thà khiến nó bùng nổ ô nhiễm. (Ảnh: Pixabay)
Năm 2018, cảnh sát thành phố Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh, bắt giữ một nhà máy luyện chì bất hợp pháp trong một khu công nghiệp ở thành phố Tieling, Liêu Ninh và thu giữ 330 tấn pin phế thải.
Cảnh sát phát hiện ra rằng nhà máy luyện chì bất hợp pháp đã “sử dụng lực để tháo dỡ pin không đúng cách” và xả trái phép 50 tấn axit sunfuric trực tiếp vào khu đất gần đó, gây ô nhiễm nghiêm trọng và không thể phục hồi.
Trên đây chỉ là ba ví dụ. Đã có nhiều báo cáo hơn về việc pin điện bị loại bỏ gây ra nhiều ô nhiễm cho nước, đất và không khí ở Trung Quốc.
Li Yongwang, Tổng giám đốc Synfuels Trung Quốc, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Trung Quốc Yicai rằng pin của các phương tiện năng lượng mới có khả năng gây ô nhiễm hơn nhiều so với ô nhiễm khí thải của các phương tiện chạy bằng nhiên liệu.
Ông nói rằng trong khi ô nhiễm khí thải có thể được kiểm soát, việc tái chế pin năng lượng mới rất khó, chi phí cao, và sau khi tổng lượng xe điện đạt 10% tổng số xe, những vấn đề "thảm khốc" sẽ xảy ra.
Cao Hongbin, một nhà nghiên cứu tại Viện Kỹ thuật Quy trình của Học viện Khoa học Trung Quốc, nói với phương tiện truyền thông nhà nước Tân Hoa Xã rằng pin bị loại bỏ vẫn chứa điện áp cao, dao động từ 300-1000 volt. Nếu chúng không được xử lý không đúng cách trong quá trình tái chế, tháo dỡ và xử lý, nó có thể dẫn đến cháy, nổ, ô nhiễm kim loại nặng và phát thải hữu cơ, cùng nhiều thứ khác.
Chưa đến một nửa số pin hết hạn được tái chế đúng cách.
Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đã công bố “Các biện pháp tạm thời để quản lý việc tái chế pin năng lượng mới cho phương tiện giao thông” vào năm 2018, đặt trách nhiệm chính trong việc tái chế pin điện cho các nhà sản xuất xe và bao gồm 27 doanh nghiệp trong danh sách đáp ứng “Đặc điểm kỹ thuật Chuyên ngành về việc sử dụng toàn diện pin năng lượng phế thải từ phương tiện chạy bằng năng lượng mới, ” hoặc “ danh sách trắng ”.
Tuy nhiên, cơ quan truyền thông nhà nước, tờ Nhân dân nhật báo, chỉ ra rằng nhiều pin đã hết hạn đã được các nhà sản xuất nhỏ không đủ tiêu chuẩn mua với "giá cao".
Feng Xingya, tổng giám đốc của tập đoàn GAC, nói với Nhân dân nhật báo rằng "tất cả các nhà máy lớn đang cố gắng tái chế pin, nhưng không nhiều nhà máy thực sự có thể phục hồi lại được".
Theo phương tiện truyền thông Trung Quốc Caixin, Yang Xulai, giáo sư tại Đại học Hợp Phì và là cựu phó giám đốc Học viện Công nghệ cao Guoxuan cho biết rằng chất thải và pin đã qua sử dụng chủ yếu đến qua ba kênh: cửa hàng bán ô tô và dịch vụ, ô tô đã bị loại bỏ và các sản phẩm còn lại của doanh nghiệp pin.
Ông cho biết, chỉ những sản phẩm còn lại của các doanh nghiệp pin mới được đưa vào các kênh tái chế thích hợp, trong khi không ai biết pin từ các kênh khác sẽ đi đâu.
Ông Bao Wei, tổng giám đốc của một công ty trong danh sách trắng, Zhejiang Huayou Recycling Technology, cho biết hiện tại, chỉ gần một nửa số pin đã hết hạn được tái chế đúng cách.
Phát triển nóng
Trong khi vấn đề tái chế pin vẫn chưa được giải quyết, số lượng pin đã hết hạn đang tăng lên nhanh chóng với sự phát triển nóng của các phương tiện năng lượng mới ở Trung Quốc.
Số lượng xe năng lượng mới ở Trung Quốc đã tăng từ 75,000 chiếc năm 2014 lên 1,367,000 chiếc vào năm 2020. Và vào tháng 5/2021, các phương tiện năng lượng mới của Trung Quốc tiếp tục lập kỷ lục mới về sản lượng và doanh số hàng tháng.
Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, đến cuối tháng 5/2021, số lượng xe sử dụng năng lượng mới ở Trung Quốc là khoảng 5.8 triệu chiếc, chiếm khoảng một nửa tổng số phương tiện sử dụng năng lượng mới trên thế giới.
Điều này đi kèm với sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp pin và sự gia tăng ồ ạt của các loại pin đã hết hạn.
Năm 2020, công suất lắp đặt tích lũy của pin ở Trung Quốc đạt 63.6 GWh, tăng 2.3% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo Công ty Chứng khoán Everbright Securities , từ năm 2020 đến năm 2060, nhu cầu tích lũy đối với pin lithium sẽ đạt 25 TWh. Khi pin 1GWh tương ứng với 600 tấn lithium carbonate, nhu cầu về lithium carbonate sẽ lên tới 15 triệu tấn.
Chính sách công nghiệp hung hăng
Sự gia tăng ồ ạt của các loại pin đã hết hạn không thể tách rời sự phát triển bùng nổ của các phương tiện năng lượng mới, điều này không thể tách rời khỏi các chính sách công nghiệp hung hăng của Trung Cộng.
Năm 2009, Ủy ban Cải cách và Phát triển của Trung Cộng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính và Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin đã khởi động dự án “Mười thành phố, một nghìn phương tiện”, nhằm khởi động 1,000 phương tiện năng lượng mới tại 10 thành phố mỗi năm trong ba năm thông qua trợ cấp tài chính. Những thành phố này sau đó sẽ trở thành “thành phố kiểu mẫu” để các thành phố khác noi theo.
Kể từ đó, Trung Cộng đã đưa ra một loạt chính sách hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghiệp xe năng lượng mới.
Vào năm 2014, Hội đồng Nhà nước đã thông qua việc miễn thuế cho cá nhân mua các loại xe năng lượng mới. Vào tháng 4/2015 Bộ Tài chính đã ban hành “Thông báo về các chính sách hỗ trợ tài chính cho việc khuyến khích và áp dụng phương tiện năng lượng mới từ năm 2016 đến năm 2020” trợ cấp cho người tiêu dùng mua xe năng lượng mới.
Vào tháng 9/2017, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin, Bộ Tài chính và năm bộ khác đã phối hợp ban hành “Quy định quản lý song hành mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình của các doanh nghiệp xe du lịch và các điểm xe năng lượng mới,” còn được gọi là Quy định về “Các điểm kép ”. Quy định nêu rõ rằng nếu một nhà sản xuất ô tô không sản xuất xe năng lượng mới hoặc không sản xuất đủ, họ sẽ bị phạt bằng cách đình chỉ sản xuất ô tô tiêu thụ nhiên liệu cao.
Trước khi có quy định này, các nhà sản xuất ô tô chỉ bị đình chỉ sản xuất hoặc giấy phép sản xuất ô tô tiêu thụ nhiên liệu cao nếu không đạt tiêu chuẩn về mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình.
Nhà phân tích tài chính Hong Kong Jiang Tianming nói với Epoch Times: “Những chính sách này đã dẫn đến một ngành công nghiệp phát triển nhanh chóng. “Tuy nhiên, nếu pin đã hết hạn không thể được tái chế một cách hiệu quả và thân thiện với môi trường, thì tuyên bố rằng ô tô năng lượng mới là 'sạch' và 'thân thiện với môi trường' chắc chắn là một đề xuất sai lầm."
(ntdvn.com - Đức Duy Theo The Epoch Times)
