Ảnh chụp màn hình từ vụ phản công của Ukraine tại Nga

CHIẾN TRANH NGA - UKRAINE, "Chiến dịch Mạng nhện" (Operation Spider's Web) táo bạo của Ukraine được cho là đã phá hủy 40 máy bay ném bom tầm xa có tính năng mang võ khí nguyên tử của Nga ở vùng Siberia và một số căn cứ quân sự khác, gây ra tổng thiệt hại khoảng 7 tỷ USD.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết chiến dịch này đã mất một năm rưỡi để lên kế hoạch. ''Tôi có thể nói với độ chắc chắn rằng nó là một chiến dịch hoàn toàn độc đáo,'' ông nói trên kênh Telegram chính thức của mình.

Phía Ukraine cho biết họ đã thực hiện cuộc phản công tầm xa lớn nhất kể từ khi cuộc chiến với Nga bắt đầu, sau khi sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) được bí mật đưa vào lãnh thổ Nga để tiến hành hàng loạt cuộc không kích nhắm vào 40 phi cơ quân sự tại bốn căn cứ không quân.

Tổng thống Zelenskyy nói rằng 117 chiếc drone đã được sử dụng trong chiến dịch do do Cơ quan Tình báo SBU thực hiện, đánh trúng "34% số phi cơ mang hỏa tiễn hành trình chiến lược" của Nga, nêu rằng Nga đã phải gánh chịu "tổn thất rất rõ rệt và hoàn toàn xứng đáng".

Các mục tiêu bị phản công bao gồm phi cơTU-95 (là loại oanh tạc cơ chiến lược cỡ lớn, còn được gọi là "Gấu"), TU-22M3 (là loại oanh tạc cơ tầm xa siêu thanh) và A-50 (phi cơ cảnh báo sớm và kiểm soát).

Ngoài ra, ông cũng cho biết SBU đã thiết lập trung tâm điều hành chiến dịch ngay cạnh một văn phòng khu vực của Cơ quan Tình báo Liên bang Nga (FSB) và tất cả các nhân viên tham gia chiến dịch đều đã được đưa ra khỏi lãnh thổ Nga "ngay trước ngày hành động".

Phía Nga xác nhận có các cuộc phản công từ Ukraine ở năm khu vực, gọi đây là "hành động khủng bố".

Trong khi đó, chính quyền Ukraine cũng báo cáo việc Nga thực hiện một cuộc tấn công bằng gần 472 drone và hỏa tiễn quy mô lớn trong đêm nhắm vào lãnh thổ Ukraine.

Tất cả diễn ra trong bối cảnh các phái đoàn đàm phán của Nga và Ukraine chuẩn bị tới Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) để tham dự vòng đàm phán hòa bình thứ hai vào ngày 2/6. Tuy nhiên, kỳ vọng về tiến triển là rất thấp, khi lập trường hai bên vẫn còn cách biệt lớn về cách chấm dứt chiến tranh.

Thực hiện chiến dịch

Theo Reuters, các cơ quan mật vụ Ukraine đã nhắn vào các oanh tạc cơ chiến lược tại các căn cứ không quân của Nga vào hôm 1/6 bằng cách giấu các drone chứa thuốc nổ bên trong mái của những cabin, theo lời một quan chức an ninh Ukraine và các hình ảnh được đăng tải trên mạng.

Video và hình ảnh chưa được xác minh đăng tải trên mạng xã hội Nga cho thấy các oanh tạc cơ chiến lược của Nga bốc cháy tại căn cứ không quân Belaya ở vùng Irkutsk, Siberia.

Ảnh chụp từ một video được đăng tải hôm 1/6 cho thấy khói bốc lên tại khu vực sau vụ phản công bằng drone mà chính quyền địa phương gọi là nhằm vào một đơn vị quân đội ở khu định cư Sredny trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine tại quận Usolsky của vùng Irkutsk. Ảnh: Thống đốc Vùng Irkutsk Igor Kobzev

Cuộc phản công tại vùng Irkutsk là lần đầu tiên Ukraine tiến hành một cuộc tập kích bằng drone ở khoảng cách xa đến vậy so với chiến tuyến – hơn 4.300 km.

Khoảng cách này vượt xa tầm bắn của các loại drone tấn công tầm xa hoặc hỏa tiễn đạn đạo mà Ukraine hiện có trong kho vũ khí, nên đòi hỏi một kế hoạch đặc biệt để đưa drone đến gần mục tiêu.

Ước tính thiệt hại do các cuộc phản công gây ra là 7 tỷ USD, theo SBU. Cơ quan này cho biết sẽ công bố thêm chi tiết trong thời gian tới.

Một ảnh chụp màn hình từ đoạn video do Ukraine công bố, quay lại một cuộc phản công bằng drone nhằm vào phi cơ chiến đấu của Nga. Ảnh: SBU

Nguồn tin từ SBU trước đó cho BBC biết bốn căn cứ không quân của Nga đã bị phản công – hai trong số đó cách xa hàng nghìn km so với Ukraine:

• Belaya, thuộc tỉnh Irkutsk, Siberia
• Olenya, tỉnh Murmansk, vùng cực tây bắc nước Nga
• Dyagilevo, tỉnh Ryazan, miền trung Nga
• Ivanovo, tỉnh Ivanovo, miền trung Nga

SBU mô tả toàn bộ chiến dịch là một "bài toán hậu cần cực kỳ phức tạp".

Nguồn tin cho biết, "SBU trước tiên đã chuyển lậu drone FPV vào Nga, sau đó là các cabin gỗ di động. Một khi ở trên lãnh thổ Nga, các drone được giấu dưới mái cabin đặt trên xe tải hàng hóa,"

"Đến thời điểm thích hợp, mái cabin được mở ra từ xa, và các drone cất cánh để phản công nhắm vào các oanh tạc cơ Nga."

Thống đốc tỉnh Irkutsk (Nga), ông Igor Kobzev, xác nhận các drone phản công căn cứ không quân Belaya ở Sredniy, Siberia, đã được phóng đi từ một chiếc xe tải.

Ông Kobzev đăng trên Telegram rằng các khu vực phóng drone đã được kiểm soát và không có nguy cơ đe dọa tính mạng người dân.

Trong một số bài đăng trên mạng xã hội vào tối 1/6, Tổng thống Zelenskyy nói ông đã gửi lời chúc mừng đến người đứng đầu SBU – ông Vasyl Maliuk – vì "kết quả vô cùng xuất sắc" của chiến dịch.

Ông cho biết mỗi chiếc drone trong số 117 chiếc được phóng đi đều có một phi công điều khiển riêng.

Trên truyền hình Ukraine, chuyên gia quốc phòng Serhii Kuzan nhận định rằng "chưa có chiến dịch tình báo nào trên thế giới từng làm điều tương tự".

"Các oanh tạc cơ chiến lược này có thể thực hiện các cuộc tấn công tầm xa vào chúng ta.”

"Tổng cộng Nga chỉ có khoảng 120 chiếc, và chúng ta đã đánh trúng 40. Đó là một con số đáng kinh ngạc."

Mức độ thiệt hại hiện chưa thể đánh giá chính xác, nhưng blogger quân sự Ukraine Oleksandr Kovalenko cho rằng ngay cả khi các oanh tạc cơ và phi cơ chỉ huy kiểm soát không bị phá hủy hoàn toàn, thì tác động vẫn là rất lớn.

Các tuyên bố từ phía Ukraine hiện chưa được BBC kiểm chứng độc lập.

Oanh tạc cơ chiến lược Tu-95 của Nga nằm trong số bị bắn trúng. Ảnh: Getty Images

Truyền thông Nga cũng đưa tin các cuộc tấn công khác được thực hiện theo cách tương tự, với các drone bay ra từ xe tải. Khi đưa tin về vụ tấn công ở tỉnh Murmansk, truyền thông Nga nói rằng hệ thống phòng không đang hoạt động. Vụ tấn công ở Irkutsk cũng được ghi nhận.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội vào tối 1/6, Bộ Quốc phòng Nga xác nhận các căn cứ không quân ở năm khu vực đã bị tấn công.

Bộ này tuyên bố rằng "tất cả các cuộc tấn công đã bị đẩy lùi" tại các căn cứ ở các tỉnh Ivanovo, Ryazan và Amur – căn cứ ở tỉnh Amur không được SBU nhắc đến.

Tại các tỉnh Murmansk và Irkutsk, "một số phi cơ đã bốc cháy" sau khi bị drone tấn công từ khu vực lân cận, theo Bộ Quốc phòng Nga. Cơ quan này cho biết các đám cháy đã được dập tắt và không có thương vong.

Tuyên bố nêu, "Một số kẻ tham gia các cuộc tấn công khủng bố đã bị bắt giữ."

Trong khi đó, ông Zelenskyy chia sẻ trên Telegram hôm 2/6 rằng những người đã hỗ trợ Ukraine ''đã được rút khỏi lãnh thổ Nga trước khi chiến dịch diễn ra, giờ họ đã an toàn.''

Phía Ukraine cũng cho biết 472 chiếc drone cùng bảy hỏa tiễn đạn đạo và hỏa tiễn hành trình đã được Nga sử dụng trong một làn sóng tấn công lớn nhất từ trước đến nay nhắm vào Ukraine trong đêm 1/6.

Ukraine nói họ đã "vô hiệu hóa" 385 mục tiêu trên không.

Ở một diễn biến khác, Lục quân Ukraine cho biết 12 quân nhân đã thiệt mạng và hơn 60 người bị thương trong một cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Nga vào một trung tâm huấn luyện.

Chỉ huy Lục quân, Trung tướng Mykhailo Drapatyi, đã nộp đơn từ chức ngay sau đó. Ông nói quyết định của mình xuất phát từ "ý thức trách nhiệm cá nhân đối với thảm kịch".

Thông tin cho biết một chiếc Beriev A-50 cũng bị bắn trúng. Ảnh:  Getty Images

Các quan chức Nga và Ukraine dự kiến sẽ gặp nhau hôm 2/6 tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ cho vòng đàm phán hòa bình trực tiếp thứ hai kể từ năm 2022.

Cuộc đàm phán dự kiến sẽ bắt đầu vào khoảng 13:00 giờ địa phương (17:00 giờ Việt Nam) tại Cung điện Ciragan.

Vòng đàm phán đầu tiên vào ngày 16/5 đã thúc đẩy cuộc trao đổi tù binh lớn nhất kể từ đầu cuộc chiến, nhưng chưa có dấu hiệu nào của hòa bình – thậm chí là một lệnh ngừng bắn – khi cả hai bên chỉ mới đưa ra các lập trường khởi điểm của mình trong đàm phán.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Nga sẽ soạn thảo một bản ghi nhớ nêu rõ những điểm chính của một thỏa thuận hòa bình khả thi và chỉ sau đó mới thảo luận về lệnh ngừng bắn.

Kyiv cho biết vào cuối tuần qua rằng họ vẫn đang chờ bản dự thảo ghi nhớ từ phía Nga.

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov sẽ gặp các quan chức Nga tại Istanbul.

Phái đoàn Nga sẽ do cố vấn Điện Kremlin Vladimir Medinsky dẫn đầu. Trong vòng đàm phán đầu tiên, ông Medinsky đã nhắc tới vị tướng Pháp Napoleon Bonaparte để khẳng định rằng chiến tranh và đàm phán luôn phải được tiến hành song song.

Ông Medinsky cho biết hôm 1/6 rằng Moscow đã nhận được bản dự thảo ghi nhớ của Ukraine và nói với hãng thông tấn RIA của Nga rằng Kremlin sẽ phản ứng lại vào thứ Hai 2/6.

(Theo BBC)