Thủ tướng Nhật Shigeru Ishiba (bên trái) và thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính (bên phải) chứng kiến trao văn kiện hợp tác hai nước, tại Hà Nội ngày 28/04/2025. AP - Minh Hoang

Nhật Bản từ bỏ tham gia dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân lớn tại Việt Nam với lý do thời gian quá gấp. Điều này có thể làm phức tạp thêm chiến lược dài hạn của Việt Nam nhằm tránh xảy ra tình trạng thiếu điện mới.

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam, Naoki Ito, giải thích, lý do từ bỏ là « không đủ khả năng triển khai dự án Ninh Thuận 2 », được cho là có công suất từ 2 đến 3,2 GW. Cũng theo ông Ito, quyết định này được đưa ra sau các cuộc họp với các quan chức Việt Nam hồi tháng 11/2025 do thời hạn phải hoàn thành dự án quá gần.

Theo Reuters, thông báo này được đưa ra trong bối cảnh mối quan hệ gần gũi truyền thống giữa Nhật Bản và Việt Nam có những căng thẳng, đặc biệt là kể từ khi Hà Nội thông báo cấm xe máy chạy bằng xăng ở trung tâm thủ đô.

Quyết định cấm xe máy chạy xăng khiến Honda, hãng thống trị thị trường xe máy, bất bình. Đại sứ quán Nhật Bản hồi tháng 9/2025 có gởi thư ngỏ đến các cơ quan chức năng đề nghị tổ chức một tham vấn về chủ đề này nhưng cho đến nay vẫn chưa nhận được hồi đáp.

Còn theo một nguồn thạo tin ẩn danh khác, các công ty Nhật Bản hiện chưa mấy quan tâm đến dự án tại Việt Nam vì họ đang tập trung vào việc tái thiết lực lượng lao động lành nghề bị gián đoạn bởi sự cố Fukushima năm 2011, dẫn đến việc tạm thời đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân của Nhật Bản.

Cùng với Ninh Thuận 1, dự án Ninh Thuận 2 là một phần trong chiến lược của Việt Nam nhằm tăng cường năng lực sản xuất điện, được bắt đầu trong những năm 2010. Theo đó, Ninh Thuận 1 được trao cho Nga và Ninh Thuận 2 giao cho Nhật Bản.

Tuy nhiên, chương trình điện hạt nhân này đã bị dừng lại vào năm 2016 do Hà Nội lo ngại về mức độ an toàn và ngân sách. Năm 2024, chính phủ Việt Nam cho nối lại kế hoạch, và Hà Nội đã đề nghị Tokyo và Matxcơva triển khai dự án.

Hiện bộ Công Thương Việt Nam, tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) đối tác Việt Nam của Ninh Thuận 2 chưa trả lời yêu cầu bình luận của Reuters. Đại sứ quán Nga tại Việt Nam và đối tác Việt Nam của Ninh Thuận 1, nhà điều hành lưới điện quốc gia EVN cũng không có bình luận gì.

Reuters dẫn lời nhiều quan chức Việt Nam và nước ngoài cho biết các nhà đầu tư Pháp, Hàn Quốc và Hoa Kỳ bày tỏ quan tâm đến các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

(Theo RFI)