Hàng trăm người chạy bám theo vận tải cơ C-17 của Lực Lượng Không Quân Hoa Kỳ khi nó đang lăn bánh ra đường băng để cất cánh ra khỏi phi trường quốc tế, thủ đô Kabul, A Phú Hãn. Nguồn: Verified UGC/AAP
Taliban tuyên bố cuộc chiến ở A Phú Hãn (Afghanistan) đã kết thúc và muốn thiết lập bang giao với các nước khác. Một số chính phủ đang kêu gọi các bên hãy để cho người ngoại quốc và người Afghanistan có thể di tản an toàn.
Chính phủ của Afghanistan đã sụp đổ, Taliban đang nắm quyền kiểm soát và các đồng minh phương Tây tiếp tục di tản người của mình ra khỏi Kabul.
Hơn 60 quốc gia đã đưa ra một tuyên bố chung kêu gọi tất cả các bên ở Afghanistan tôn trọng và tạo điều kiện thuận lợi cho sự ra đi an toàn và có trật tự của công dân nước ngoài và người Afghanistan muốn rời đi.
Nhưng đã có sự hoảng loạn tại sân bay của Kabul khi hàng ngàn người tìm cách thoát khỏi thủ đô.
Chiến thắng của Taliban, hai mươi năm sau khi bị Hoa Kỳ đánh bại, đã gây ra làn sóng chấn động toàn cầu.
Bên trong dinh tổng thống, các chiến binh Taliban đang làm quen với bàn làm việc của Tổng thống Ashraf Ghani, người được biết đã cùng với các thuộc hạ trốn qua Tajikistan.
Từ Doha, thủ lĩnh chính trị của Taliban, Mullah Baradar đã bày tỏ sự vui mừng trước chiến thắng bất ngờ này.
"Đối với toàn thể quốc gia Hồi giáo Afghanistan, tôi xin chúc mừng các bạn vì chiến thắng này, đặc biệt là các cư dân của Kabul. Chúng tôi không mong đợi có thể đạt được vị trí hiện tại với tốc độ này."
Hàng triệu người Afghanistan không có lựa chọn nào khác ngoài việc ở lại, bao gồm cả những phụ nữ này đã chạy trốn đến Kabul, tin rằng nó có thể là nơi ẩn náu an toàn.
"Taliban vào làng của chúng tôi ngay trong đêm. Chúng tôi đã trốn thoát được vì chúng sát hại những người đàn ông và con trai. Họ bị buộc tội đã làm quân đội hoặc cảnh sát cho chính phủ cũ. Họ bị đưa ra khỏi nhà và bị sát hại, bởi vì họ làm việc cho chính phủ cũ."
Nhưng Taliban nói rằng họ sẽ dùng hệ thống tòa án để quyết định về các hình phạt nhưng lại không dứt khoát loại trừ hình phạt ném đá, cắt cụt chân và hành quyết mà Taliban đã từng làm.
Taliban khẳng định phụ nữ sẽ không cần phải mặc burka trùm kín người nữa và giáo dục cho trẻ em gái sẽ được tiếp tục. Phát ngôn nhân của Taliban Suhair Shaheen khẳng định việc tiếp quản này là điều mà người Afghanistan mong muốn.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Tổng thống Joe Biden đã bị choáng váng trước tốc độ tiến công của Taliban nhưng chính quyền của ông vẫn bảo vệ quyết định rút quân.
"Tổng thống đã có một quyết định khó khăn để quyết định đó là những gì phải làm với các lực lượng của Hoa Kỳ còn ở Afghanistan mà chúng tôi thừa hưởng, với thời hạn do chính quyền Tổng thống Trump đã ký kết đó là phải rút quân về trước ngày 1 tháng năm."
Toà Bạch Ốc đang cố gắng biện minh cho quyết định rút quân trong khi đảng Dân chủ đổ lỗi cho chính quyền trước đây vì đã đàm phán với Taliban ngay từ đầu.
Đối với những người Afghanistan sống ở Úc, như Mariam Aslami, việc Taliban quay lại là chuyện thật khó khăn. Cô ấy lo sợ cho sự an toàn của những người thân của mình ở Afghanistan trong khi cảm thấy bất lực không làm gì được để giúp đỡ gia đình còn ở quê nhà.
"Tôi bị mất ngủ, tôi lo lắng không ngủ được. Tôi chỉ nghĩ đến những gì sắp xảy ra. Tôi chỉ biết chờ những cuộc điện thoại từ người thân của mình. Khi tôi nói chuyện với mọi người ở đó, họ bị sốc, không biết điều gì sẽ xảy ra, họ bị sốc, họ không biết phải nói gì. Họ không biết chuyện gì sẽ xảy ra."
