​Ảnh tư liệu minh họa: Một xưởng chế biến cá Nhà máy chế biến Xuất nhập khẩu Thủy sản An Giang. Hình chụp ngày 09/07/2002. ASSOCIATED PRESS - RICHARD VOGEL

 

 

Ngày 15/09/2025, bộ trưởng Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đã gởi thư đến bộ trưởng Thương Mại Hoa Kỳ Howard Lutnick, đề nghị xem xét lại một quyết định có thể dẫn đến lệnh cấm nhập cảng một số mặt hàng thủy sản của Việt Nam vào Mỹ, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. Đây sẽ là một đòn giáng mạnh cho nền kinh tế Việt Nam, hiện đang chịu áp lực từ chính sách quan thuế của Hoa Kỳ.  

 

 

Theo Reuters, vào tháng 8/2025, Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) đã thông báo cho bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam là họ từ chối cấp « công nhận tương đương » theo Đạo luật Bảo vệ Động vật biển có vú (MMPA) đối với 12 phương pháp đánh bắt cá của Việt Nam.

 

Trước đó, cơ quan này còn cho biết là những quốc gia có ngành thủy hải sản bị từ chối cấp công nhận tương đương, « sẽ bị cấm xuất cảng cá và các sản phẩm từ cá sang Hoa Kỳ kể từ ngày 01/01/2026 ».

 

Phía Việt Nam cho rằng lệnh cấm mới này có nguy cơ gây tổn hại cho nhiều mặt hàng thủy hải sản xuất cảng chủ lực như cá ngừ, cá kiếm, cá mú, cá thu, cá đối, cua và mực… Trong thư gởi đến đồng cấp Mỹ, bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết việc đảo ngược quyết định sẽ giúp « tránh những gián đoạn nghiêm trọng trong thương mại song phương, bảo vệ sinh kế cho hàng trăm nghìn ngư dân và lao động Việt Nam. »

 

Reuters nhắc lại, Hoa Kỳ là một trong những thị trường hải sản lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch xuất cảng từ tháng Giêng đến tháng 8/2025 tăng 6,9% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 1,24 tỷ đô-la, chiếm 17,3% tổng kim ngạch xuất cảng hải sản Việt Nam theo như các số liệu do Hải quan Việt Nam công bố. Tuy nhiên, trong tháng Tám vừa qua, xuất cảng thủy sản Việt Nam sang Mỹ đã giảm 2% so với tháng Bảy.

 

MMPA : Công cụ pháp lý bảo vệ ngành đánh bắt cá Mỹ

Ngày 29/08/2025, Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) công bố danh sách 46 nước, trong đó có Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, bị cấm xuất khẩu hoàn toàn hoặc một nhóm thủy sản sang Mỹ khi viện dẫn một điều khoản Đạo luật Bảo vệ Động vật Biển có vú (MMPA).

 

Đạo luật MMPA của Mỹ được ban hành lần đầu vào năm 1972, hướng đến cách làm việc dựa trên hệ sinh thái trong quản lý tài nguyên và bảo tồn thiên nhiên. Luật này quy định cấm đánh bắt động vật biển có vú và thiết lập lệnh tạm dừng nhập cảng, xuất cảng và mua bán bất kỳ động vật biển có vú nào, cũng như các loại sản phẩm có nguồn gốc từ động vật biển có vú biển, tại Hoa Kỳ.

 

Quốc hội Hoa Kỳ định nghĩa « đánh bắt » là « hành vi săn bắt », giết, bắt và/hoặc quấy rối bất kỳ động vật biển có vú nào, hoặc bất kỳ nỗ lực nào nhằm làm như vậy. MMPA quy định việc thực thi các lệnh cấm và thiết lập các quy định để thực hiện các mục tiêu theo luật định.

 

Theo trang NOAA, điều khoản này phù hợp với sắc lệnh của tổng thống Donald Trump nhằm khôi phục khả năng cạnh tranh của hải sản Mỹ, bảo vệ việc làm và bảo đảm các hoạt động thương mại công bằng, ưu tiên thị trường nội địa, « tạo ra một sân chơi bình đẳng cho ngư dân Mỹ ».

 

Do vậy, để có thể xuất cảng thủy hải sản sang Mỹ, các ngư trường nước ngoài phải nộp đơn xin kết quả so sánh để được « công nhận tương đương », nghĩa là tuân thủ một loạt các quy định nghiêm ngặt với các tiêu chuẩn « vàng » của ngư dân Mỹ về cách thức đánh bắt tương tự như hải sản được đánh bắt tại Mỹ.

 

Theo văn bản của NOAA ngày 29/08, Việt Nam nằm trong số các quốc bị cấm một nhóm nghề cá.

 

 

VietJet sẽ nhận được máy bay Boeing 737 MAX đầu tiên sau hơn 9 năm đặt hàng

 

Sau hơn 9 năm đặt hàng, hãng hàng không tư nhân VietJet sắp nhận được máy bay Boeing 737 MAX đầu tiên. Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường dự lễ bàn giao vào Chủ Nhật 21/09/2025 tại một nhà máy của Boeing ở Seattle. Hai ngày sau đó, ông sẽ phát biểu tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ở Nữu Ước (New York).

 

Chiếc 737 MAX sẽ là máy bay Boeing đầu tiên của hãng hàng không giá rẻ Việt Nam, hiện sử dụng hoàn toàn Airbus và thuê ngắn hạn hai máy bay COMAC của Trung Quốc. Một người nắm rõ hồ sơ nhưng không được phép phát biểu công khai cho Reuters biết, chiếc Boeing 737 MAX thứ hai dự kiến được bàn giao tháng Mười. Hiện tại, cả ban giám đốc VietJet và bộ Ngoại Giao Việt Nam chưa hồi đáp đề nghị bình luận của hãng tin Reuters.

 

Tháng 05/2016, VietJet và Boeing ký một thỏa thuận sơ bộ giao 100 máy bay 737 MAX từ năm 2019 đến 2023. Số lượng này được tăng gấp đôi vào tháng 07/2018, chỉ ít lâu trước khi xảy ra hai vụ tai nạn thảm khốc với máy bay 737 MAX. Đại dịch Covid-19 cũng làm chậm thời gian giao hàng. Đến tháng 09/2023, VietJet thông báo chi nhánh tại Thái Lan của tập đoàn sẽ nhận được 12 máy bay đầu tiên trong những tháng sau đó. Tuy nhiên, không một máy bay nào được bàn giao.

 

Chính quyền Việt Nam liên tục nhắc đến các cam kết mua hàng hóa của Mỹ trong đó có nhiều thỏa thuận trị giá gần 50 tỉ đô-la, được thông báo vào tháng 01/2025. Nhiều viên chức Mỹ và quan chức Việt Nam đánh giá đây là chiến lược của Hà Nội nhằm giảm thặng dư thương mại đối với Hoa Thịnh Đốn và tiếp tục đàm phán thuế đối xứng. Mức thuế 20% đối với Việt Nam (so với 46% ban đầu), mà tổng thống Donald Trump thông báo tháng Tám, khiến các nhà lãnh đạo Việt Nam thất vọng và Hà Nội chưa bao giờ công nhận đây là thỏa thuận song phương.

 

 

(Theo RFI)