Từ trái sang phải, Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Thủ tướng Anh Rishi Sunak, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen chụp ảnh tập thể sau khi đặt vòng hoa tại đài tưởng niệm các nạn nhân bom nguyên tử ở Công viên Tưởng niệm Hòa bình trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Hiroshima, Nhật Bản, Thứ Sáu, ngày 19 tháng 5 năm 2023. (Franck Robichon /Ảnh tổng hợp qua AP). Ảnh: Franck Robichon/AP

QUỐC TẾ - Tổng thống Hoa Kỳ, Joe Biden, đã báo hiệu một sự đảo ngược chính sách lớn, nói rằng Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ các kế hoạch cung cấp cho Ukraine máy bay chiến đấu tiên tiến và đào tạo phi công cho nước này. Ông Biden nói như vậy với các nhà lãnh đạo đồng tại Hội nghị thượng đỉnh G-7, có sự tham dự của Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, tại Nhật Bản.

Các nhà lãnh đạo của các nền dân chủ hùng mạnh nhất thế giới đã gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh G-7 ở Hiroshima, Nhật Bản.

Tâm điểm chú ý là cựu thành viên Nga, và cuộc chiến của nước này với Ukraine.

Trong số các cuộc thảo luận là sự giúp đỡ quân sự của Hoa Kỳ cho Ukraine, khi cuộc chiến ở đó gần đến tháng thứ mười sáu.

Tổng thống Hoa Kỳ, Joe Biden, nói với các đồng minh G-7 rằng ông sẽ phê duyệt kế hoạch đào tạo phi công Ukraine trên những chiếc F-16 do Mỹ sản xuất.

Các máy bay chiến đấu phản lực siêu âm có hệ thống vũ khí mới nhất và công nghệ radar hiện đại.

Cố vấn An ninh Quốc gia của Tòa Bạch Ốc, Jake Sullivan, nói rằng sự hỗ trợ này mang tính chiến lược.

"Chúng ta đang ở thời điểm cần đặt câu hỏi Ukraine sẽ cần gì cho lực lượng tương lai của họ, để có thể ngăn chặn và bảo vệ chống lại sự xâm lược của Nga. Chiến đấu cơ F16 thế hệ thứ tư là một phần của sự kết hợp đó, bước đầu tiên rõ ràng là thực hiện đào tạo và sau đó hợp tác với các đồng minh và đối tác cũng như người Ukraine để thực hiện việc cung cấp máy bay khi chúng ta tiến lên phía trước."

Động thái này đánh dấu một sự thay đổi chính sách lớn của chính phủ Biden vốn trước đây đã miễn cưỡng cung cấp thêm viện trợ quân sự vì sợ rằng điều đó có thể gây ra sự leo thang chiến tranh khó lường.

Đối với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, thông báo này là một điều ước đã được thực hiện.

Ông phản ứng trên Twitter khi nói rằng những chiếc F-16 "sẽ tăng cường sức mạnh đáng kể" cho quân đội Ukraine trên bầu trời - mặc dù sẽ mất hàng tháng để đào tạo các phi công của nước này.

Vừa mới kết thúc chuyến đi tới Ả Rập Saudi, nơi ông tìm kiếm sự hỗ trợ của liên đoàn Ả Rập, Tổng thống Ukraine đã hạ cánh xuống Hiroshima, trên một chiếc máy bay của chính phủ Pháp.

Nhà lãnh đạo Ukraine hy vọng rằng sự hiện diện của ông sẽ thu hút thêm sự ủng hộ dành cho Kiev từ những người tham dự hội nghgị thượng đỉnh G-7.

Trong khi đó, Thủ tướng Anthony Albanese đã gặp Tổng thống Joe Biden bên lề hội nghị.

Cuộc gặp song phương diễn ra sau khi Tổng thống Mỹ không thể thực hiện chuyến thăm dự kiến tới Úc, nơi dự trù diễn ra cuộc gặp của các nhà lãnh đạo trong Bộ tứ.

Cuộc gặp đó - với Mỹ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản nthay vào đó được tổ chức bên lề các cuộc đàm phán G-7.

Tổng thống Biden đã xin lỗi ông Albanese.

"Ngài Thủ tướng rất vui được gặp ngài. Tôi rất tiếc cuộc họp này không diễn ra ở đất nước của ngài, Úc. Và tôi đánh giá cao sự linhđộng khi gặp tôi tại đây trong cuộc họp G7, và đó là bởi vì chúng ta đã có rất nhiều điều để thảo luận. Chúng ta đã cùng nhau mang đến một năm lịch sử, một năm lịch sử cho cả hai chúng ta, và đó là sự trung thành của chúng ta giữa Úc và Hoa Kỳ."

Ông Albanese đã trả lời:

"Tôi rất buồn vì bạn không thể ghé vào tuần tới nhưng tôi hiểu hoàn cảnh mà bạn đang phải đối mặt. Và tôi cũng sẽ làm chính xác điều tương tự. Tất cả chính trị đều mang tính địa phương, cũng như bạn và tôi cả hai đều hiểu, và tôi mong đợi một thời gian trong tương lai. Nếu bạn ghé thăm, bạn sẽ luôn là một vị khách rất được chào đón ở Úc vì bạn đã từng là phó tổng thống trong quá khứ, và tôi rất mong đợi chuyến thăm chính thức cấp nhà nước. Jodie cũng vậy, chúng tôi thực sự mong được đến thăm Washington DC và tiếp tục xây dựng mối quan hệ ngày càng bền chặt."

Hai nhà lãnh đạo đã tận dụng cuộc họp để ký một thỏa thuận nhằm thúc đẩy hành động về khí hậu và năng lượng sạch giữa Úc và Hoa Kỳ.

Tổng thống Joe Biden, phải, và Thủ tướng Úc Anthony Albanese sau lễ ký văn bản bên lề Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Hiroshima, Nhật Bản, Thứ Bảy, ngày 20 tháng 5 năm 2023. (Ảnh AP/Susan Walsh) Ảnh: AP / Susan Walsh / AP

Hiệp ước mới về Khí hậu, Khoáng sản Quan trọng và Chuyển đổi Năng lượng Sạch nhằm mục đích tăng cường hợp tác trong quá trình chuyển đổi sang mức phát thải ròng bằng không.

Ông Biden nói rằng đây là một bước quan trọng đối với hai nước.

"Chúng tôi đang khởi động một sáng kiến chung mới để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch, bao gồm cả việc xây dựng chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng linh hoạt hơn. Đây là một bước tiến lớn theo quan điểm của chúng tôi, một bước tiến lớn trong cuộc chiến chống khủng hoảng khí hậu của chúng ta. Và tôi muốn cảm ơn bạn vì sự lãnh đạo mạnh mẽ của bạn và mối quan hệ đối tác của bạn đã được thử thách. Tôi mong đợi cuộc trò chuyện của chúng ta ngày hôm nay và đón tiếp bạn cho chuyến thăm chính thức cấp nhà nước vào năm nay tại Washington, DC."

Trung Quốc cũng nằm trong chương trình nghị sự cho Ngày thứ 2 của hội nghị thượng đỉnh.

Các nhà lãnh đạo G-7 muốn giảm thiểu rủi ro từ Trung Quốc trong khi vẫn duy trì các mối quan hệ kinh tế.

Một tuyên bố chung bao gồm phản ứng với những gì các quan chức đã gọi là hành động cưỡng chế kinh tế của Trung Quốc, chẳng hạn như các rào cản thương mại áp đặt đối với các sản phẩm của Úc vào năm 2020.

Cố vấn an ninh quốc gia của Tòa Bạch Ốc Jake Sullivan cho biết các nhà lãnh đạo thế giới tại hội nghị thượng đỉnh đang hướng tới việc phát triển một bộ ứng xử chung trong cách tiếp cận của họ đối với Trung Quốc.

"Thông cáo sẽ lưu ý rằng mỗi quốc gia có mối quan hệ độc lập riêng trong cách tiếp cận, nhưng chúng tôi thống nhất và liên kết xung quanh một tập hợp các yếu tố chung. Và nó sẽ chỉ ra rằng chúng tôi tìm cách hợp tác với Trung Quốc về các vấn đề cùng quan tâm. Tổng thống Biden đã nói, như tôi đã nói, như những người khác đã nói, và, bạn biết đấy, mượn một cụm từ, từ chính Liên minh Châu Âu, tìm cách giảm thiểu rủi ro, chứ không tách rời khỏi Trung Quốc."

Trung Quốc đã lên tiếng lo ngại rằng hội nghị thượng đỉnh sẽ biến thành một "chương trình chính trị" chống lại Bắc Kinh.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin nói rằng các nước nên xem xét những gì Trung Quốc thực sự mang đến bàn đàm phán.

"Những gì Trung Quốc mang đến cho thế giới là cơ hội chứ không phải thách thức, là sự ổn định chứ không phải sóng gió, là bảo đảm chứ không phải rủi ro. Thế giới không thể tách rời và không cần giảm thiểu rủi ro với mục tiêu là Trung Quốc."

Trong dịp này các nhà lãnh đạo đã đến Công viên Tưởng niệm Hòa bình Hiroshima, đặt vòng hoa tưởng nhớ hàng nghìn người thiệt mạng khi Hoa Kỳ thả một quả bom nguyên tử xuống thành phố của Nhật Bản vào năm 1945.

Một lời nhắc nhở rõ ràng về sự cần thiết của hòa bình vào thời điểm bất ổn quốc tế ngày càng gia tăng - Thủ tướng Anthony Albanese đưa ra lời kêu gọi này.

"Chúng ta biết hậu quả vì chúng ta nhìn thấy chúng ngay tại đây. Và trong thời gian gần đây, với việc Vladimir Putin đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân một cách vô trách nhiệm, đó là một lời nhắc nhở rằng thế giới phải cảnh giác và chúng ta phải đẩy mạnh chiến dịch chống lại vũ khí hạt nhân."

Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine nổi bật trong chương trình nghị sự của hội nghị thượng đỉnh. Chủ tịch Hội đồng Liên minh Châu Âu Charles Michel khẳng định trong thông điệp của mình.

"Ở đây tại Hiroshima, một lần nữa chúng tôi tuyên bố rõ ràng rằng luận điệu của Nga là không thể chấp nhận được và vô trách nhiệm, đặc biệt là luận điệu hạt nhân của Nga. Và chúng tôi kêu gọi những hành động liều lĩnh của Nga xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cố tình gây rủi ro cho sự an toàn của cả một lục địa."

Đó là một thông điệp có thêm trọng lượng khi được đưa ra tại địa điểm xảy ra vụ tấn công hạt nhân lịch sử ở Hiroshima.

Một làn sóng trừng phạt mới đã được đánh dấu chống lại Nga, với việc Hoa Kỳ tuyên bố sẽ áp đặt 300 biện pháp trừng phạt nhắm vào 70 thực thể của Nga.

Thủ tướng Vương quốc Anh Rishi Sunak lặp lại những quan điểm đó, nhắm mục tiêu nhập khẩu kim cương, khoáng sản và công nghệ quân sự tiên tiến của Nga nhằm cắt giảm khả năng tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine của Moscow. Ông Sunak nói rõ vị trí của đất nước ông.

"Khi nói đến Đài Loan, quan điểm của chúng tôi về Đài Loan đã có từ lâu và không thay đổi và thực sự chúng tôi chia sẻ với Nhật Bản niềm tin vào một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Điều đó rất quan trọng và chúng tôi đang tăng cường can dự vào khu vực để hợp tác với các đồng minh như Úc, như Nhật Bản, để đảm bảo rằng khu vực Thái Bình Dương vẫn tự do và cởi mở. Chúng tôi không muốn thấy bất kỳ sự thay đổi nào đối với hiện trạng bằng vũ lực hoặc ép buộc."

G7 là cuộc họp thường niên của bảy nền dân chủ giàu có nhất thế giới, cùng với Liên minh châu Âu.

Nhưng theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, tỷ trọng của nó trong GDP đã giảm khoảng 20% kể từ năm 1990.

Nước chủ nhà Nhật Bản năm nay đã mở rộng lời mời tới tám quốc gia khác bao gồm Úc, Ấn Độ, Brazil và Quần đảo Cook, điều mà nhiều người coi là nỗ lực thu hút các nước phương nam toàn cầu.

Trên thực tế, không phải ai cũng hài lòng về việc hội nghị thượng đỉnh diễn ra. Hàng chục người đã xuống đường biểu tình, mang theo các biểu ngữ lên án chiến tranh hạt nhân và đế quốc G7.