Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa tại dinh tổng thống ở Damas, Syria, ngày 10/03/2025. © Khalil Ashawi / Reuters

Ngày 08/06/2025 vừa qua, tròn 6 tháng kể từ khi chế độ Bachar el-Assad sụp đổ, đánh dấu bước ngoặt lịch sử quan trọng của Syria. Lực lượng do Ahmed al-Sharaa tạm thời lên nắm quyền điều hành đất nước với các thách thức to lớn, từ kinh tế, chánh trị, đến tôn giáo. Từ một đất nước bị cô lập vì nội chiến, Syria dần mở cửa, được Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận, giao thiệp với nhiều nước Tây phương.

Nằm ở ngoại ô thủ đô Damas, Deraya từng bị cướp phá, bị bao vây, không còn dân cư, thì nay dần tìm được sức sống, người dân dần quay trở lại. Những kiến thức xây dựng một nền dân chủ được loan tải trong xã hội, để tái thiết xã hội, từ đống tro tàn của chế độ độc tài.

Từ Deraya, thông tín viên Mohamed Errami gửi về bài phóng sự:

« Trong một căn phòng vừa được cải tạo lại, tại Deraya, 3 diễn giả của một tổ chức phi chánh phủ, ngồi sau một chiếc bàn dài, đối thoại với hàng chục cư dân. Một chiếc micro được truyền nhau trong phòng. Đây là lần đầu tiên từ nhiều năm qua, cư dân được tranh luận về tương lai của họ. Một người nói: « Mỗi lần, có một sự kiện hay một cuộc tụ họp chánh trị nào, nhằm thúc đẩy chúng tôi tái hòa nhập vào đời sống xã hội, tôi đều cố gắng có mặt. Đối với tôi, đó là cách để xây dựng tương lai của Syria. »

Thành phố được coi là biểu tượng của Cách mạng hòa bình, Deraya đã bị tàn phá đến 90% bởi chế độ Assad, bị bao vây trong nhiều năm. Kể từ khi nhà cầm quyền Assad sụp đổ, người dân đã quay trở về và yêu cầu được « tham gia » (vào tái thiết đất nước). Một cư dân khác tâm sự: « Hôm nay, tôi coi mình là người bảo vệ đất nước, để ngăn chặn những sai lầm trong quá khứ lặp lại, dẫn đến những cuộc cách mạng mới. »

Những cuộc họp này do Hiệp hội Sao Hỏa tổ chức, đào tạo người dân về quyền chánh trị, cách hoạt động của dân chủ, quyền được lên tiếng. Đây là một cách để bắt đầu cuộc tái thiết của người dân tại địa phương này. Người phụ trách điều phối của hiệp hội, bà Helene Michalak cho biết:

« Chúng tôi nói với họ về các cuộc tranh luận công khai, về quyền hiến định, về việc thành lập đảng phái. Đó là nền tảng để những người trẻ có thể đầu tư vào tương lai của họ, về lâu về dài ».

Cách nay 6 tháng, lúc đó căn phòng này vẫn chưa tồn tại. Đây là một trong số ít tòa nhà mới được xây dựng tại Deraya. Đó là một biểu tượng, của một đất nước đang trong cảnh đổ nát, cố gắng xây dựng lại nền dâu chủ từ gốc rễ. »

Về vị lãnh đạo lâm thời Syria từ 6 tháng qua, Ahmed al-Sharaa, từng là chỉ huy thánh chiến bị truy nã vì có liên hệ với tổ chức khủng bố, nay đã thành công khoác lên một chiếc áo mới, được các lãnh đạo thế giới đón tiếp, từ các lãnh đạo khu vực Vùng Vịnh, đến tổng thống Pháp Emmanuel Macron, và cả nguyên thủ Hoa Kỳ Donald Trump. « Một người đàn ông mạnh mẽ, cuốn hút, với quá khứ nặng nề », như nhận xét của ông Trump. Hoa Kỳ cũng đã dỡ bỏ lệnh cấm vận Syria. Al Sharaa được coi là một kẻ « cực đoan thực dụng », mà các quốc gia khác coi là « không có lựa chọn thay thế » cho tình hình hiện tại, giúp bình ổn Syria.

Dưới sự lãnh đạo của Al-Sharaa, diện mạo của Syria đã thay đổi đáng kể, không chỉ trong đối ngoại và cơ cấu tổ chức nội bộ đất nước. Lực lượng Hayat Tahrir al-Sham (HTS) từng đưa Al-Sharaa lên nắm quyền đã bị giải thể, để tái lập một Nhà nước Trung ương. Một chánh quyền dân sự tạm thời cũng đã được thiết lập, kéo dài 5 năm, dù các chuyên gia cảnh báo rằng « quyền lực vẫn tập trung » trong tay tổng thống Al-Sharaa.

Tân lãnh đạo Syria cũng chủ động tiếp cận thường dân và giới trẻ, ăn tại quán bình dân, chơi thể thao và tiếp đón trẻ mồ côi trong dinh tổng thống, khẳng định « nguồn gốc cách mạng »: « Chúng tôi không quen với cung điện sang trọng, 2 năm trước, tôi còn họp dưới gốc cây ô-liu »

(Theo RFI)