Quang cảnh cuộc họp đàm phán Nga - Ukraine tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 02/06/2025. AP - Ukrainian Ministry of Defense

Sau vòng đàm phán thứ hai tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ hôm 02/06/2025, Nga và Ukraine đồng ý sẽ trao đổi với nhau toàn bộ các tù binh dưới 25 tuổi và tù binh bị thương nặng, cùng với hàng ngàn thi thể binh lính tử trận. Tuy nhiên, hai bên chưa đạt được thỏa thuận về ngừng bắn. 

Các cuộc thảo luận qua trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ chỉ kéo dài một giờ, nhưng phía Ukraine đã đề nghị một cuộc họp thứ ba với Nga « trong khoảng thời gian từ 20 đến 30/06 », theo lời trưởng phái đoàn của Kyiv, bộ trưởng Quốc Phòng Roustem Oumerov.

Tối qua, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan một lần nữa đã đề nghị một cuộc họp thượng đỉnh giữa ba tổng thống Nga, Ukraine và Mỹ tại Istanbul hay Ankara. Theo lời phát ngôn viên Tòa Bạch Cung, tổng thống Donald Trump sẵn sàng đến Thổ Nhĩ Kỳ gặp hai tổng thống Volodymyr Zelenskyy và Vladimir Putin.

Từ Moscow, thông tín viên Anissa El Jabri tường trình:

« Không có lời lăng mạ công khai nào, cuộc họp không bị hoãn 24 giờ như lần trước, hai bên không đe dọa nhau tại bàn đàm phán, tuy rằng cuối tuần qua đã có một chiến dịch tấn công chưa từng có của Ukraine vào lãnh thổ Nga. Bầu không khí của cuộc họp lần thứ hai này đã thay đổi đáng kể, ấy là chưa kể cuộc họp thứ ba được cho là đang được chuẩn bị.

Cụ thể, đã có những bước tiến mới về mặt nhân đạo. Sau khi trao đổi nhau 1.000 tù nhân, đợt trao đổi lớn nhất kể từ khi chiến tranh bắt đầu, kết quả của các cuộc đàm phán đầu tiên, lần này, Nga và Ukraine đã đồng ý trao đổi nhau toàn bộ những tù binh dưới 25 tuổi, cũng như tất cả những người bị thương nặng. Hàng ngàn thi thể của những người lính tử trận cũng sẽ được trao trả cho mỗi bên.

Nhưng về căn bản, hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận ngừng bắn hoàn toàn, nếu có thì rất có thể chỉ là lệnh ngừng bắn trong 48 giờ ở một số khu vực trên mặt trận.

Hiện giờ không bên nào đưa ra bình luận gì về các điều kiện mà mỗi bên phải đáp ứng để chấm dứt chiến tranh. Dẫu sao thì cả Nga và Ukraine đều cho rằng những điều kiện đó quá khác biệt nhau. » 

Theo bản ghi nhớ mà phía Nga trao cho Ukraine trong cuộc đàm phán tại Istanbul hôm 2/06, Moscow đòi Kyiv rút quân khỏi 4 vùng ở miền đông và miền nam Ukraine mà Nga muốn sáp nhập, trước khi chấp nhận ngừng bắn toàn diện. Bản ghi nhớ này yêu cầu dỡ bỏ các trừng phạt kinh tế đối với Nga và Ukrain không được đòi Nga bồi thường chiến tranh. Moscow còn đòi Kyiv từ bỏ ý định gia nhập các liên minh quân sự như NATO.

Liên Âu cấp phép thêm một liên doanh chế tạo chiến đấu cơ tàng hình thế hệ mới

Chương trình Không quân Tác chiến Toàn cầu (Global Combat Air Programme - GCAP) của Liên Hiệp Âu Châu có thêm một liên doanh mới. Ngày 02/06/2025, Ủy Ban Âu Châu cấp phép hoạt động cho liên doanh gồm ba tập đoàn quốc phòng BAE Systems của Anh, Leonardo của Ý và JAIEC của Nhật Bản. Liên doanh mới sẽ cạnh tranh với chương trình Hệ thống Không quân Tác chiến Tương lai (Future Combat Air System - SCAF) được Paris, Berlin và Madrid hỗ trợ.

Theo AFP, Chương trình Không quân Tác chiến Toàn cầu (GCAP) chế tạo chiến đấu cơ tàng hình thế hệ thứ 6, dự kiến trình làng vào năm 2035. Liên doanh do Anh, Ý và Nhật Bản hỗ trợ sẽ là « nhà thầu chính và là bên chịu trách nhiệm tích hợp hệ thống » trong GCAP sau khi được Ủy Ban Âu Châu đánh giá là « không gây lo ngại về cạnh tranh » vì « không có sự chồng chéo mới giữa các hoạt động của các công ty trên thị trường có liên quan, cụ thể là thị trường Ý về chiến đấu cơ đa năng ».

Chiến đấu cơ tương lai của liên doanh Anh, Ý, Nhật Bản có kích thước lớn, hình chữ V có hai đuôi, sẽ thay thế phi cơ F-2 của Nhật Bản và phi cơ Eurofighter của Ý và Anh. Liên doanh đặt trụ sở ở Anh và tổng giám đốc đầu tiên sẽ là một người Ý. Các nhóm nghiên cứu, hoạt động sẽ được khai triển ở cả ba nước.

Dự án này được ba tập đoàn tham gia liên doanh (BAE Systems, Leonardo và công ty Nhật Bản JAIEC - được thành lập bởi Mitsubishi Heavy Industries) công bố vào tháng 12/2024, mỗi bên sẽ nắm giữ một phần ba cổ phần.

(Nguồn RFI)