BBC ngày 8/06/2025.
.png)
Tình hình căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan vẫn chưa hạ nhiệt. Ảnh: Getty Images/Quân đội Thái Lan
Chủ tịch Thượng Viện Hun Sen nhấn mạnh rằng nếu hàng hóa nhập cảng không còn vào Campuchia, người dân Thái sẽ chịu thiệt hại nặng nề nhất. Cùng lúc, một số chuyên gia phân tách cho rằng tình hình căng thẳng leo thang biên giới đang cho thấy năng lực lãnh đạo còn thiếu sót của chánh quyền Thái Lan.
Cụ thể, ông Hun Sen, trong một thông điệp trên trang Facebook chánh thức vào ngày 7/6, nhấn mạnh rằng nếu hàng hóa nhập cảng không còn vào Campuchia, người dân Thái Lan nên giải quyết vấn đề này trực tiếp với chánh phủ của họ, bởi vì chánh người dân Thái Lan sẽ chịu thiệt hại nặng nề nhất, theo Khmer Times.
Theo Khmer Times, bài viết của ông Hun Sen được đăng sau khi đại gia bất động sản Duong Chhay kêu gọi người dân Campuchia ngừng sử dụng sản phẩm của Thái Lan.
Ông Hun Sen kêu gọi công chúng không làm leo thang tranh chấp biên giới giữa Campuchia và Thái Lan sang các lĩnh vực khác, đặc biệt là đến mức độ thù hận chủng tộc.
Khmer Times dẫn lại lời ông Hun Sen nói rằng "Trước đó, tôi thấy Duong Chhay đăng một thông điệp với nội dung chánh là kêu gọi ngừng sử dụng sản phẩm Thái Lan. Thủ tướng Hun Manet và tôi đã nhiều lần kêu gọi: xin đừng làm leo thang tranh chấp đến mức nó lan sang các lĩnh vực khác và châm ngòi cho sự thù hận sắc tộc".
Ông nói thêm rằng vào thứ Bảy 7/6, quân đội Thái Lan đã đơn phương đóng Cửa Biên Giới Quốc tế Poipet sớm hơn dự kiến và Thái Lan phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành động này.
Ông Hun Sen nêu, "Tôi chỉ muốn nhắc nhở cả người dân Campuchia và Thái Lan rằng nếu sản phẩm Thái Lan không có mặt trên thị trường Campuchia, đó không phải là do người Campuchia đồng loạt chọn tẩy chay chúng. Thay vào đó, đó là hậu quả của việc đóng cửa biên giới — bởi vì khi người dân bị chặn, hàng hóa cũng vậy."
"Đối với công dân Campuchia, trong trường hợp không có sản phẩm Thái Lan, xin đừng đổ lỗi cho Chánh phủ Hoàng gia Campuchia, vì sự thiếu hụt này là kết quả trực tiếp từ quyết định đóng cửa biên giới của Thái Lan.”
"Tôi kêu gọi tất cả đồng bào Campuchia giữ bình tĩnh, chín chắn, kiên nhẫn và lịch sự — nhưng kiên quyết — tránh mọi hành động có thể cho phép người nước ngoài xúc phạm danh dự của chúng ta."
Theo Reuters, cùng ngày ông Hun Sen đưa ra những tuyên bố trên, Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan cho biết phía Thái Lan cũng đã tăng cường hiện diện quân sự dọc theo khu vực biên giới đang tranh chấp do Campuchia đã tăng quân.
Bộ trưởng Quốc phòng kiêm Phó Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai nói rằng trong cuộc đàm phán song phương vào ngày 5/6, Campuchia đã bác bỏ những đề xuất có thể giúp hạ nhiệt tình hình.
Ông Phumtham nêu rõ trong một thông cáo "Việc gia tăng hiện diện quân sự đã khiến căng thẳng tại biên giới trở nên nghiêm trọng hơn,"
"Vì vậy, Chánh phủ Hoàng gia Thái Lan thấy cần thiết phải thực hiện các biện pháp tăng cường và điều chỉnh lại thế trận quân sự tương ứng."
Ông không cung cấp chi tiết về quy mô tăng cường lực lượng của cả hai bên, nhưng trong những ngày qua, lực lượng quân đội Thái Lan đã được đặt trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu ở khu vực biên giới phía đông.
Siết chặt biên giới bất ngờ
Một ngày sau những tuyên bố trên, những chuyển biến tại biên giới hai nước đã gây chú ý.
Khmer Times dẫn lại hình ảnh của trang Fresh News tại Campuchia cho thấy người dân Campuchia và các công dân nước khác chen chúc đi qua cửa khẩu (biên giới) Poipet tại tỉnh Banteay Meanchey - theo cách gọi của phía Campuchia - sau khi có thông tin Thái Lan sẽ siết chặt lối đi này mà họ gọi là cửa khẩu (biên giới) Ban Khlong Luek tại tỉnh Sa Kaeo.
Bangkok Post cho biết chánh quyền Thái Lan thông báo rằng giờ hoạt động tại cửa khẩu (biên giới) này sẽ là từ 8 giờ sáng đến 4 giờ chiều hàng ngày, thay vì từ 6 giờ sáng đến 10 giờ tối như thường lệ, cho đến khi có thông báo mới.
Vẫn tại cửa khẩu (biên giới) nói trên, trang Thai PBS World cho biết hôm 8/6 rằng công dân Thái Lan sẽ không được phép nhập cảnh Campuchia qua điểm này để đánh bạc hoặc du lịch.
Họ vẫn có thể đến Campuchia qua cửa khẩu (biên giới) này để đi làm hoặc buôn bán, nhưng họ phải trình hộ chiếu hoặc thẻ qua lại biên giới để cán bộ xuất nhập cảnh cấp tỉnh kiểm tra và giấy tờ phải được gia hạn 10 ngày một lần, thay vì 14 ngày như trước đây.
Trong khi đó, người Campuchia sẽ được phép qua lại Thái Lan trong khung giờ hoạt động mới của cửa khẩu (biên giới), với điều kiện có hộ chiếu hoặc thẻ biên giới. Thời gian lưu trú của họ tại Thái Lan đã bị rút ngắn từ 14 ngày xuống còn 7 ngày.
Người Campuchia sẽ được phép nhập cảnh Thái Lan để điều trị y tế hoặc vì lý do nhân đạo, nhưng phải có sự cho phép từ văn phòng phối hợp Thái Lan-Campuchia.
Cũng trong sáng 8/6, ở một tỉnh khác, các tài xế xe tải, tiểu thương và người dân đã phải chờ đợi dưới mưa lớn tại chốt kiểm soát Hat Lek ở huyện Khlong Yai, tỉnh Trat, Thái Lan trong một giờ sau khi cơ quan hàng hải của Hải quân Hoàng gia Thái Lan mở cổng biên giới lúc 8 giờ sáng, nhưng lại phát hiện lối vào tỉnh Koh Kong phía bên kia biên giới vẫn đóng cửa cho đến 9 giờ sáng.
Thương nhân Thái Lan nói rằng việc trì hoãn này không được thông báo trước.
Hải quân Thái Lan, đơn vị kiểm soát tất cả các cửa khẩu biên giới ở Chanthaburi và Trat, đã ra lệnh cho tất cả các chốt kiểm soát vĩnh viễn ở hai tỉnh này rút ngắn giờ hoạt động từ thứ Bảy. Giờ hoạt động mới là từ 8 giờ sáng đến 4 giờ chiều, thay vì từ 6 giờ sáng đến 10 giờ tối như trước đây.
Một tài xế xe tải nói với Bangkok Post rằng ông đã phải điều chỉnh kế hoạch làm việc để giao hàng đến Campuchia và lo lắng rằng việc rút ngắn giờ hoạt động có thể khiến một số tài xế không thể trở về Thái Lan kịp giờ.
Chánh quyền Thái thờ ơ?
Các động thái của chánh quyền Thái Lan dường như khiến một số nhân vật quan sát tại nước này không hài lòng.
Một số chuyên gia phân tách nói với Bangkok Post rằng sự leo thang căng thẳng biên giới với Campuchia đặt ra những nghi vấn về sự thiếu sót trong năng lực lãnh đạo của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra.
Ngoài ra, phản ứng thờ ơ của chánh phủ đối với tình hình biên giới có thể đặt Thái Lan vào thế bất lợi, báo này dẫn đánh giá từ một số chuyên gia phân tách.
Trong bài viết hôm 8/6, báo này viện dẫn một sự kiện diễn ra sau cuộc đụng độ ngày 28/5 tại khu vực khu vực Chong Bok, huyện Nam Yen, tỉnh Ubon Ratchathani ở Thái Lan, khi Quân đoàn 2 đã thông báo cho chánh phủ về việc quân đội Campuchia xâm nhập lãnh thổ Thái Lan và yêu cầu cho phép tạm thời đóng cửa biên giới để đáp trả.
Chánh phủ đã bác bỏ đề xuất này, một động thái được coi là không thể hiện được sức mạnh khi đối mặt với tình hình an ninh quốc gia.
Theo Giáo sư Dulyapak Preecharush, phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Châu Á, Khoa Nghệ thuật Tự do, Đại học Thammasat, sự leo thang tranh chấp biên giới có thể là một động thái được tính toán kỹ lưỡng từ phía Campuchia nhằm thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ và khơi dậy tinh thần dân tộc chủ nghĩa để củng cố việc cầm quyền của Đảng Nhân dân Campuchia.
Bangkok Post dẫn lời ông rằng, "[Campuchia] đang lợi dụng tranh chấp này để củng cố sự ủng hộ chánh trị trong nước, đồng thời cũng nhắm đến việc giành thêm lãnh thổ. Họ sử dụng nhiều công cụ khác nhau và hành động khi sự đoàn kết cùng năng lực lãnh đạo của chánh phủ Thái Lan đang bị nghi ngờ. Xét về mặt chánh trị quốc tế, họ đã chọn đúng thời điểm để hành động,"
Pichai Rattanadilok Na Phuket, giảng viên khoa học chánh trị tại Viện Quản lý Phát triển Quốc gia có quan điểm tương đồng, cho rằng Campuchia đang đẩy căng thẳng lên cao để khơi dậy tinh thần dân tộc chủ nghĩa trước thềm bầu cử.
Ông cho rằng phản ứng thờ ơ của Thủ tướng Shinawatra đã củng cố nhận thức của công chúng về sự lãnh đạo yếu kém.
Bangkok Post dẫn lời vị giảng viên, rằng: "Cảm giác như Thái Lan không có lãnh đạo trong thời kỳ khủng hoảng. Đó là một điều đáng tiếc cho đất nước,"
.png)
Người dân Thái Lan biểu tình trước đại sứ quán Campuchia ở Bangkok vào ngày 6/6. Ảnh: Getty Images
Vào thời điểm nổ ra vụ đọ súng hôm 28/5, Thủ tướng Hun Manet của Campuchia đang có chuyến thăm tại Nhật Bản. Sau đó, ông tuyên bố rằng mọi quyết định về quân sự, bao gồm việc điều quân và vũ khí hạng nặng tới biên giới, đều xuất phát từ ông.
Tuyên bố này nhằm khẳng định quyền kiểm soát đối với quân đội của ông Hun Manet, người đã được thăng cấp lên đại tướng 4 sao vào năm 2018, trước khi làm thủ tướng vào năm 2023.
Ở phía bên kia biên giới, Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra có vẻ ở vào tình thế khó khăn hơn trong việc nói chuyện với các tướng lĩnh quân đội. Sau khi vụ nổ súng xảy ra, bà Paetongtarn đã nhanh chóng lên tiếng trấn an dân chúng, nói rằng hai bên sẽ giải quyết bất đồng thông qua đối thoại và tình hình đang hạ nhiệt.
Tuy nhiên, các phát biểu của giới tướng lĩnh quân sự và các chuyển động trong quân lực cho thấy tình hình chưa lắng dịu như bà Paetongtarn nói.
Bình luận với BBC News Tiếng Thái, nhà báo và chuyên gia phân tách quân sự Suphalak Kanchanakhundee nói: "Điều kỳ lạ là cuộc họp của Ủy ban biên giới chung Thái Lan - Campuchia (JBC) mới được tổ chức vào ngày 1/5, nhưng đến cuối tháng đã xảy ra đụng độ."
Ông Supalak nói vụ đụng độ và các phát biểu thiếu nhất quán sau đó có thể là dấu hiệu cho thấy chánh phủ Thái Lan hiện tại có "khá nhiều" lỗ hổng trong chỉ huy quân sự.
Trước đó, hãng truyền thông PBS của Thái Lan cho biết Bộ trưởng Quốc phòng Phumtham từng ra lệnh rút quân khỏi khu Prasat Ta Muen Thom ở tỉnh Surin, sau cuộc họp của JBC vào đầu tháng Năm.
Tuy nhiên, Trung tướng Boonsin Phadklang, Tư lệnh Quân khu 2, sau đó đã nói với báo chí rằng tình hình tại Prasat Ta Muen Thom vào thời điểm đó không thay đổi và quân đội vẫn đồn trú như thường lệ.
Mối quan hệ giữa hai gia đình quyền lực của hai nước cũng thu hút sự quan tâm.
Về mặt cá nhân, gia đình Hun Sen của Campuchia có mối quan hệ thân thiết với gia đình Shinawatra của Thái Lan.
Thời ông Thaksin Shinawatra còn lưu vong, thủ đô Phnom Penh và dinh thự của gia đình Hun Sen là nơi hiếm hoi tại Đông Nam Á mà ông Thaksin được chào đón. Ông Thaksin là cha của thủ tướng đương nhiệm Thái Lan, bà Paetongtarn.
Sau 15 năm lưu vong, ông Thaksin đã trở về Thái Lan vào tháng 8/2023.
Sau khi ông Thaksin được ân xá vào tháng 2/2024, ông Hun Sen đã đích thân bay từ Campuchia tới Thái Lan để thăm ông Thaksin tại dinh thự Ban Chan Song La ở Bangkok.
(Theo BBC)
