Jeremy Howell

Vai trò, BBC World Service

 

Hỏa tiễn của Israel được phóng để đánh chặn các hỏa tiễn tấn công được bắn từ Iran vào ngày 1 tháng 10 năm 2024. Ảnh: Getty Images

 

 

 

Israel được nhiều người coi là đang sở hữu các hệ thống phòng thủ hỏa tiễn đã trải qua thử thách thực chiến khắt khe nhất thế giới, bao gồm Iron Dome, David's Sling, Arrow và Thaad.

 

Tuy nhiên, trong các đợt oanh kích đáp trả lẫn nhau với Iran, vẫn có những hỏa tiễn vượt qua được hệ thống phòng thủ, gây ra thương vong cho dân thường và phá hủy nhiều tòa nhà.

 

Trước đây, Israel từng hứng chịu các cuộc tấn công từ Iran, Hezbollah ở Lebanon, Hamas tại Gaza, cùng phiến quân Houthi ở Yemen – do đó, hệ thống phòng thủ của Israel cần có năng lực đánh chặn các hỏa tiễn bay vào từ nhiều độ cao và khoảng cách khác nhau.

 

Vậy những hệ thống phòng thủ tiên tiến đó là gì và chúng hoạt động ra sao?

 

 

 

Iron Dome hoạt động như thế nào?

 

 

Iron Dome (Vòm Sắt) là hệ thống phòng thủ hỏa tiễn nổi tiếng nhất của Israel.

 

Hệ thống này được thiết kế để đánh chặn các pháo phản lực tầm ngắn, đạn pháo và đạn cối trong khoảng cách từ 4km đến 70km tính từ bệ phóng.

 

Israel có nhiều tổ hợp Iron Dome trên khắp đất nước. Mỗi tổ hợp có 3 - 4 bệ phóng, mỗi bệ phóng có 20 hỏa tiễn đánh chặn.

 

 

 

 

Iron Dome xử dụng radar để phát hiện, theo dõi các đạn phản lực bay tới và tính toán xem đạn nào có nguy cơ rơi xuống khu dân cư. Sau đó, hệ thống sẽ phóng hỏa tiễn để đánh chặn các đạn phản lực của đối phương, còn những quả đạn khác được để tự rơi xuống khu đất trống.

 

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) trước đây từng tuyên bố rằng Iron Dome có tỷ lệ tiêu diệt thành công lên tới 90% đối với các mục tiêu mà nó nhằm vào.

 

Mỗi hỏa tiễn "Tamir" của hệ thống ước tính có giá khoảng 50.000 USD.

 

Iron Dome được phát triển sau "Cuộc chiến Mùa hè" năm 2006 giữa Israel và Hezbollah. Khi đó, nhóm vũ trang hoạt động tại Lebanon này đã bắn gần 4.000 đạn pháo phản lực các loại vào Israel, gây thiệt hại nghiêm trọng và khiến hàng chục thường dân thiệt mạng.

 

 

Iron Dome được cho là hệ thống phòng thủ hỏa tiễn trải qua thực chiến nhiều nhất trên thế giới. Ảnh: Getty Images

 

 

 

Do các công ty Rafael Advanced Defense Systems và Israel Aerospace Industries của Israel – cùng với sự hỗ trợ từ Mỹ – thiết kế, Iron Dome được khai triển lần đầu tiên vào năm 2011.

 

Hệ thống này được xử dụng trong thực chiến lần đầu cùng năm đó, khi đánh chặn thành công một quả đạn pháo phản lực bắn từ Gaza.

 

Kể từ tháng 10/2023, hỏa tiễn của Iron Dome đã đánh chặn hàng chục ngàn đạn pháo phản lực do Hamas và các nhóm vũ trang khác bắn ra từ Gaza.

 

 

Một hỏa tiễn của Iran đã làm hư hại Trung tâm Y tế Soroka, bệnh viện đa khoa của thành phố Beersheba, vào ngày 19 tháng 6 năm 2025. Ảnh: Amir Cohen/Reuters

 

 

 

David's Sling hoạt động như thế nào?

David's Sling, còn được gọi là "Chiếc Đũa Thần" trong tiếng Do Thái, có thể đánh chặn hỏa tiễn ở khoảng cách lên tới 300km.

 

Do Rafael Advanced Defense Systems của Israel và Raytheon của Mỹ hợp tác phát triển, hệ thống này bắt đầu hoạt động từ năm 2017.

 

Tên gọi David's Sling (Dây quăng đá của David) gợi nhớ đến món vũ khí mà chàng chăn cừu David đã dùng để chống lại gã khổng lồ Goliath.

 

 

David's Sling được thiết kế để bắn hạ các hỏa tiễn đạn đạo ở độ cao thấp. Ảnh: Getty Images

 

 

 

Giống như Iron Dome, David's Sling chỉ nhằm vào các hỏa tiễn đe dọa các khu vực đông dân cư.

 

Cả David's Sling và Iron Dome đều được thiết kế để đánh chặn phi cơ, thiết bị bay không người lái và hỏa tiễn hành trình (bên cạnh các loại đạn pháo phản lực như đã đề cập).

 

Mỗi hỏa tiễn "Stunner" của David's Sling có giá khoảng 1 triệu USD.

 

 

Arrow 2 và Arrow 3 hoạt động như thế nào?

 

Arrow 2 được thiết kế để tiêu diệt các hỏa tiễn đạn đạo tầm ngắn và tầm trung khi chúng bay qua tầng khí quyển cao (khoảng tầng trung lưu, trên tầng bình lưu), khoảng 50km tính từ bề mặt Trái Đất.

 

Công việc phát triển hệ thống này bắt đầu sau Chiến tranh Vùng Vịnh lần thứ nhất năm 1991, khi Iraq bắn hàng chục hỏa tiễn Scud do Liên Xô sản xuất vào Israel. Hệ thống này chính thức được đưa vào hoạt động năm 2000.

 

Arrow 2 có thể phát hiện hỏa tiễn từ khoảng cách 500km. Nó đánh chặn ở khoảng cách tương đối gần – tối đa 100km tính từ vị trí phóng.

 

Hỏa tiễn của Arrow 2 bay với tốc độ gấp 9 lần tốc độ âm thanh và có thể khai hỏa cùng lúc tới 14 mục tiêu.

 

Arrow 2 được cho là đã được xử dụng trong chiến đấu lần đầu vào năm 2017, khi bắn hạ một hỏa tiễn phòng không của Syria.

 

Arrow có nghĩa là Mũi tên.

 

 

Arrow-2 được thiết kế để đánh chặn hỏa tiễn trong tầng khí quyển cao của Trái Đất. Ảnh: Getty Images

 

 

 

Arrow 3 được khai triển lần đầu vào năm 2017, được thiết kế để đánh chặn các hỏa tiễn đạn đạo tầm xa khi chúng bay ở đỉnh cung quỹ đạo, ngoài tầng khí quyển của Trái Đất. Hệ thống có tầm bắn lên tới 2.400km.

 

Arrow 3 lần đầu được xử dụng trong thực chiến vào năm 2023, khi đánh chặn một hỏa tiễn đạn đạo mà phiến quân Houthi ở Yemen bắn vào thành phố ven biển Eilat ở miền nam Israel.

 

Hệ thống này do công ty quốc doanh Israel Aerospace Industries phát triển, với sự hỗ trợ từ công ty Boeing của Mỹ.

 

 

 

Hệ thống THAAD do Mỹ sản xuất hoạt động như thế nào?

Sau cuộc tấn công của Iran vào Israel tháng 10 năm 2024, Mỹ đã cung cấp cho Israel một tổ hợp THAAD (Terminal High Altitude Area Defense: Hệ thống phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối).

 

Hỏa tiễn THAAD được thiết kế hoạt động tương tự David's Sling, đánh chặn hỏa tiễn đối phương ở giai đoạn cuối của hành trình, với tầm bắn từ 150km đến 200km.

 

Hệ thống có thể đánh chặn hỏa tiễn đối phương cả trong và ngoài tầng khí quyển của Trái Đất.

 

 

Hỏa tiễn THAAD được thiết kế để tiêu diệt các hỏa tiễn đối phương cả trong tầng khí quyển Trái Đất và ngoài không gian. Ảnh: Getty Images

 

 

 

Tổ hợp THAAD thường có sáu bệ phóng, mỗi bệ chứa tám hỏa tiễn.

 

Quân đội Mỹ đã khai triển binh sĩ đến Israel để vận hành hệ thống THAAD.

 

Các lực lượng vũ trang Mỹ đã xử dụng THAAD từ năm 2015 và Mỹ cũng đã bán hệ thống này cho cả Ả Rập Xê Út và Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất.

 

 

(Theo BBC)

(Phụ đính: Dân Việt Newspaper danviet.com.au)