Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt tay chủ tịch Ủy Ban Âu Châu Ursula von der Leyen trong cuộc gặp tại Turnberry, Scotland, ngày 27/07/2025. AFP - BRENDAN SMIALOWSKI

ÂU CHÂU - Ngày 27/07/2025, tại Turnberry, Scotland, tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Ủy Ban Âu Châu, bà Ursula Von Der Leyen, đã đạt được một thỏa thuận về quan thuế, theo đó, hàng hóa Âu châu xuất cảng sang Mỹ phải chịu mức thuế duy nhất là 15%.

Đàm phán giữa Liên Âu và Hoa Kỳ đã kéo dài nhiều tháng qua. Theo AFP, thỏa thuận được thông báo sau một cuộc họp kéo dài hơn một giờ tại khu phức hợp giải trí đánh golf « Trump Turnberry », bên bờ tây Scotland.

Trước đó, Donald Trump đe dọa kể từ ngày 01/08, áp thuế đến 30% tất cả các loại hàng hóa Âu châu xuất cảng sang Mỹ, tác động đến quan hệ thương mại giữa hai đối tác lớn trên thế giới, có tổng trao đổi hàng hóa và dịch vụ mỗi ngày là 4,4 tỷ đô-la.

Theo thỏa thuận vừa đạt được, tất cả các loại hàng hóa của Âu châu nhập cảng vào Mỹ sẽ chịu một mức thuế duy nhất 15%, bao gồm cả các mức thuế hiện đang áp dụng chẳng hạn như ngành xe hơi hiệu đang chịu mức thuế là 27,5%.

Đổi lại, Liên Hiệp Âu Châu cam kết mua dầu khí của Mỹ (khí ga tự nhiên, thanh nhiên liệu hạt nhân và dầu hỏa) trị giá 750 tỷ đô- la trong vòng 3 năm, mở thêm các kế hoạch đầu tư mới vào Mỹ trị giá 600 tỷ đô- la, và theo tổng thống Trump, Liên Hiệp Âu Châu cũng sẽ tăng mua « hàng trăm tỷ đô-la » vũ khí Mỹ.

Liên quan đến những lĩnh vực miễn thuế, nếu như ông Trump tuyên bố « hầu như là không », theo khẳng định của bà Von Der Leyen, « nhiều lĩnh vực chiến lược » như hàng không, « một số sản phẩm hóa học, nông nghiệp » hay như « một số loại nguyên nhiên liệu chiến lược » sẽ không bị áp thuế.

Danh sách những loại hàng được miễn thuế không được nêu chi tiết. Một số mặt hàng khác như dược phẩm và linh kiện bán dẫn (bị đe dọa áp thuế đến 200%), cũng như là kim loại đồng (bị áp thuế 50%) của Liên Âu vẫn chưa được biết rõ, dù rằng bà Von Der Leyen khẳng định đã tìm được một đồng thuận với tổng thống Mỹ Donald Trump.

Chủ tịch Ủy Ban Âu Châu nhấn mạnh, đây mới chỉ là thỏa thuận khung. Hai bên còn phải tiếp tục đàm phán để đi đến một thỏa thuận pháp lý chi tiết.

Trump chiến thắng, Liên Âu nhân nhượng quá nhiều

Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể coi “Thỏa thuận Turnberry” về 15% thuế với Liên Hiệp Âu Châu là một thắng lợi. Trên thực tế, mức thuế này đã tương đương với mức thuế đang bị Mỹ áp dụng đối với hàng hóa Âu châu, bao gồm thuế đối ứng chung 10% cho tất cả các nước từ ngày 05/04/2025 và mức thuế hiện hành 4,8% áp dụng cho Liên Hiệp Âu Châu.

Thông tín viên Loubna Anaki tại Washington cho biết thêm:

« Ngay khi lên cầm quyên, ông Donald Trump không ngừng than phiền về điều mà ông coi là bất cân bằng thương mại giữa Mỹ và Liên Hiệp Âu Châu. Rất nhiều lần ông tuyên bố “Âu Châu lợi dụng chúng ta”, thậm chí còn khẳng định rằng Liên HIệp Âu Châu “được thành lập là để rút ruột Hoa Kỳ” và “các nước Âu châu là kẻ thù”.

Đảng Cộng Hòa và nhiều cố vấn thân cận nhất của ông Trump hiếm khi che giấu thái độ coi thường Âu châu. Và lập trường này phù hợp hoàn toàn với logic chính sách bảo hộ cực đoan của họ. Điều này lại không ngăn cản tổng thống Donald Trump ca ngợi thỏa thuận ký kết với chủ tịch Ủy Ban Âu Châu Ursula von der Leyen hôm qua (27/07). Theo ông, thỏa thuận này sẽ kết nối và giúp hai đối tác đoàn kết hơn một chút.

Với hàng trăm triệu đô la được Liên Hiệp Âu Châu hứa hẹn đầu tư vào Mỹ, tổng thống Trump cũng có thể ca ngợi tiến bộ này là một thắng lợi chánh trị cho ông ».

Liên Hiệp Âu Châu hy vọng chấp nhận mức thuế 15% giúp tránh được leo thang về quan thuế với Mỹ, đối tác trọng yếu. Tuy nhiên, mức thuế này cũng gây ý kiến trái chiều. Một số chuyên gia cho rằng Bruxelles đã không xử dụng được trọng lượng của mình để đàm phán đạt được kết quả tốt hơn. Theo AFP, thủ tướng Hungary Viktor Orban tuyên bố Donald Trump đã chinh phục được chủ tịch Ủy Ban Âu Châu Ursula von der Leyen.

Về phía Pháp, bộ trưởng Benjamin Haddid, đặc trách Âu châu, đánh giá thỏa thuận với Mỹ « mang lại sự ổn định tạm thời nhưng bất đối xứng ». Bộ trưởng Ngoại Thương Laurent Saint-Martin cho rằng Âu châu phải đi xa hơn vì nếu không, sẽ bị coi « không phải là một cường quốc kinh tế ». Liên đoàn Xe hơi Đức qlo ngại mức thuế mới với Mỹ « đè nặng » lên lĩnh vực chủ đạo và khiến các hãng sản xuất xe hơi Đức « mất vài tỷ đô-la hàng năm ». Tuy nhiên, thị trường chứng khoán, vốn thích « điều chắc chắn », đã tăng trong phiên mở cửa sáng 28/07: 0,87% tại Pháp, 0,44% tại Frankfurt, 0,25% tại Luân Đôn.

Trong khi đó, ủy viên Âu châu, Maros Sefcovic, người tham gia đàm phán với Washington trong nhiều tháng qua, « tin chắc 100% rằng thỏa thuận này tốt hơn là một cuộc chiến thương mại với Mỹ ».

(Theo RFI)