Một toán cảnh sát chống bạo động đứng bên ngoài tòa nhà Hội Đồng Lập Pháp, Hương Cảng, ngày 27 tháng Năm, 2020, trước cuộc tranh luận về đạo luật cấm xúc phạm quốc ca Trung Quốc, Nguồn: ANTHONY WALLACE/AFP via Getty Images
Thủ tướng Anh Boris Johnson nói rằng Vương quốc Anh sẽ “không có lựa chọn nào khác” ngoài việc duy trì mối quan hệ sâu sắc trong lịch sử và tình bạn với người dân Hồng Kông.
Viết trên tờ Times hôm thứ Tư, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã mở ra con đường mà ông gọi là một trong “những thay đổi lớn nhất” từ trước đến nay trong hệ thống visa Anh – nếu Trung Quốc cắt giảm các quyền tự do của thành phố này.
-Thủ tướng Anh mở đường cho hơn 3 triệu dân Hong Kong đến Anh nếu Trung Quốc áp đặt luật an ninh mới ờ thành phố này.
-Anh cùng các nước đồng minh Mỹ, Úc, Canada đều đứng về phía Hong Kong và đang bàn thảo những gì cần làm nếu Trung Quốc cương quyết thực hiện.
-Nhiều người ở Hồng Kông sợ rằng luật an ninh mới này có thể chấm dứt các quyền tự do độc nhất của họ.
Ông Johnson nói sẵn sàng trao quyền sống và làm việc ở Anh cho bất kỳ ai trong số gần 3 triệu công dân Hồng Kông đủ điều kiện cầm trong tay một cuốn sổ thông hành Anh ở ngoại quốc.
“Nếu Trung Quốc áp dụng luật an ninh quốc gia của họ, chính phủ Anh sẽ thay đổi quy định di dân và cho phép bất kỳ người nào giữ passport [BNO] này từ Hồng Kông đến Anh trong thời gian 12 tháng rồi có thể gia hạn tiếp, và được trao thêm quyền di dân bao gồm quyền được làm việc và từ đó là con đường trở thành công dân”.
Ông Johnson viết trên ấn bản Times hôm thứ Tư “Chuyện này sẽ là một trong những thay đổi lớn nhất trong hệ thống visa của chúng tôi trong lịch sử. Nếu cần thiết, Anh quốc sẽ thực hiện bước này và sẵn sàng làm vậy,”
Lời đề nghị của thủ tướng Anh sẽ chỉ có hiệu lực nếu Trung Quốc thúc đẩy thực hiện các luật an ninh mới, tước bỏ quyền tự do truyền thống của Hồng Kông.
Hiện tại, người có sổ thông hành BNO sẽ được phép đến Anh trong vòng 6 tháng không cần visa.
Từ thứ Năm tuần trước, không rõ đề nghị cấp visa 12 tháng có thể gia hạn của chính phủ Anh chỉ dành cho 350,000 người đang giữ British National Overseas (BNO) passport hiện tại ở Hồng Kông hay bao gồm hơn 2.5 triệu đủ điều kiện để xin loại sổ thông hành đặc biệt này.
Hôm thứ Ba, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab ngụ ý rằng lời đề nghị chỉ dành cho một nhóm nhỏ hơn, nhấn mạnh chính phủ cần phải thực tế trước những gì có thể cung cấp.
Dường như những gì Ngoại trưởng Anh Raab mô tả trên Commons chỉ dừng lại ở con số hơn 300,000 hiện đang giữ BNO passport và thân nhân của họ.
Ông Raab cũng nói trong trường hợp xảy ra cuộc di cư hàng loạt, ông hy vọng gánh nặng sẽ được chia sẻ trên phạm vi quốc tế.
Tuy nhiên, chỉ một ngày sau, Thủ tướng Johnson dường như đưa ra một đề nghị rộng lớn, rõ ràng hơn cho tất cả những người đủ điều kiện để có BNO passport – tức gần 3 triệu dân Hong Kong.
Ông Johnson cũng dùng bài báo của mình để đưa ra lời kêu gọi cuối cùng đối với Trung Quốc hãy xem xét lại các hành động của nước này, kêu gọi các nhà lãnh đạo Bắc Kinh hãy nhận ra rằng có quyền lực cần phải có sự hào hùng, khảng khái.
Ông Johnson viết “Nước Anh không tìm cách ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc; ngược lại, chúng ta sẽ sát cánh cùng nhau trong tất cả các vấn đề mà lợi ích của chúng ta cùng ở đó, từ thương mại đến biến đổi khí hậu,”
“Chúng tôi muốn có một mối quan hệ hiện đại và trưởng thành, dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và công nhận vị trí của Trung Quốc trên thế giới. Và chính xác là vậy, chúng tôi hoan nghênh Trung Quốc là một thành viên hàng đầu của cộng đồng thế giới từ đó chúng tôi hy vọng nước này sẽ tuân thủ các thỏa thuận quốc tế”.
Bài báo của Thủ tướng Anh Boris Johnson được ông Johnny Patterson, giám đốc của tổ chức nhân quyền phi chính phủ Hong Kong Watch, chào đón như “một sự can thiệp đáng chú ý”.
“Đây là một bước ngoặt trong quan hệ Trung-Anh. Chưa từng có Thủ tướng đương vị nào đã đưa ra một tuyên bố táo bạo như thế này về Hồng Kông kể từ khi bàn giao”.
Ông Patterson nói. “Chuyện này phản ảnh hai điều, thứ nhất là mức độ nghiêm trọng của tình hình, và thứ hai là chính phủ Anh thực sự, và đúng, cảm thấy có trách nhiệm đối với công dân Hồng Kông và sẽ làm tất cả những gì có thể để ngăn chặn họ không bị thiệt hại khi căng thẳng địa chính trị leo thang,”
Trung Quốc đang đối mặt với sự chỉ trích nặng nề về luật an ninh mới mà Bắc Kinh muốn áp đặt lên Hong Kong, theo đó cư dân Hong Kong phải hát quốc ca Trung Quốc và an ninh, quân đội Trung Quốc được hoạt động công khai ở Hong Kong.
Nhiều người ở Hồng Kông sợ rằng luật an ninh mới này có thể chấm dứt các quyền tự do độc nhất của họ, điều mà toàn bộ người dân Trung Quốc đại lục không có.
Vương quốc Anh đã đàm phán với các đồng minh bao gồm Mỹ và Úc về những việc cần làm nếu Trung Quốc áp dụng luật mới – và cư dân bắt đầu chạy trốn khỏi Hồng Kông.
Các nghị sĩ cao cấp từ Anh, Canada, Úc và New Zealand đã kêu gọi Liên Hợp Quốc chỉ định một đặc phái viên đến Hồng Kông để theo dõi luật an ninh mới ảnh hưởng đến quyền con người như thế nào.
Đầu tuần này, bảy cựu ngoại trưởng Anh đã thúc giục ông Johnson thành lập một liên minh toàn cầu để phối hợp đáp trả.
