Lực lượng cứu hộ làm việc tại đống đổ nát của máy bay Embraer 190 của hãng hàng không Azerbaijan. Nguồn: AAP / AP

Vào ngày Giáng sinh, hôm Thứ tư ngày 25 tháng 12/2024, một chuyến bay chở khách đã bị rơi gần thành phố Aktau ở Kazakhstan, khiến 38 người thiệt mạng. Một cuộc điều tra về thảm họa hiện đang được tiến hành, với những phát hiện ban đầu cho thấy, lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ máy bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines.

Tại Kazakhstan, người dân địa phương hoảng loạn kêu lên, khi một chiếc máy bay chở khách lao xuống đất vào ngày Giáng sinh.

Ngay sau đó, các đội cứu hộ đang chạy đua đến hiện trường.

Có 67 người trên chuyến bay J2-8243, người ta xác nhận rằng 38 người trong số họ đã tử vong trong vụ tai nạn.

Cha của một người sống sót, đã không nói nên lời.

Cha của một người sống sót nói, "Thành thật mà nói, tôi không biết phải nói gì".
 

"Tôi đã nói chuyện với con trai mình hôm nay".
 

"Cảm ơn Chúa, tình trạng của cháu rất tốt".
 

"Nếu mọi chuyện diễn ra tốt đẹp trong ngày hôm nay và ngày mai, cháu sẽ đến Baku, chúng ta hãy cùng xem điều gì sẽ xảy ra tiếp theo”.

Chiếc máy bay phản lực do công ty Embraer của Brazil chế tạo đang trên đường từ Baku, Azerbaijan, đến Grozny ở vùng Chechnya của Nga, một khu vực mà Moscow đã nhiều lần sử dụng hệ thống phòng không, để chống lại các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine.

Máy bay đã lệch hàng trăm kí lô mét khỏi lộ trình trên Biển Caspi, có khả năng là do thời tiết xấu, trước khi rơi xuống gần Aktau ở Kazakhstan.

Tổng thống Azerbaijan, là Ilham Aliyev, cho biết nguyên nhân vụ tai nạn đang được điều tra.

Tổng thống Ilham Aliyev nói, "Tôi đã đưa ra chỉ thị liên quan và nói chuyện với Thủ tướng".

"Dưới sự giám sát của ông, một ủy ban đã được thành lập. Đồng thời, phái đoàn của Azerbaijan đã được cử đến thành phố Aktau, nơi xảy ra vụ tai nạn”.

Cho đến nay, nhiều giả thuyết đã xuất hiện để giải thích điều gì đã xảy ra.

Giả thuyết nổi bật nhất là, máy bay đã bị hệ thống phòng không của Nga tấn công và hệ thống tác chiến điện tử, đã làm tê liệt hệ thống liên lạc.

Theo bốn nguồn tin của Reuters, có hiểu biết về những phát hiện ban đầu.

Tuy nhiên, Giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học Georgetown, là Charles Kupchan, cho biết điều đó vẫn chưa được xác nhận.

Giáo sư Charles Kupchan nói, "Có nhiều báo cáo khác nhau: một là do va chạm với chim rằng, máy bay đã bị rơi sau khi đâm vào một đàn chim".

"Giả thuyết thứ hai là do máy bay có thể đã bị chuyển hướng, nên người Nga không chắc chắn đó là máy bay gì".

"Và đây là khu vực đã xảy ra các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái từ Ukraine, hậu quả là hỏa lực phòng không có thể đã nhắm vào máy bay này".

"Đến thời điểm này, tôi nghĩ chúng ta vẫn chưa có thông tin chính xác”.

Đối với nhiều người, vụ này sẽ gợi nhớ đến MH17 là chuyến bay của hãng hàng không Malaysia Airlines, bị lực lượng do Nga hậu thuẫn, bắn hạ bằng hỏa tiễn vào năm 2014.

Giáo sư Kupchan cho biết, đó là vì những vụ việc như thế này không phải là hiếm.

"Những vụ tai nạn kiểu này, nếu thực sự là do hỏa lực phòng không, thì không phải là quá bất thường ở các vùng chiến sự”, Charles Kupchan.

Và ông cho biết, vụ này có thể thúc đẩy các hành động.

Ông nói, "Có thể có nghĩa là nhiều không phận bị đóng lại hơn, các thủ tục khác nhau được đưa ra để tránh những sự việc như thế này, trong đó máy bay dân sự phải hứng chịu hỏa lực, liên quan đến xung đột vũ trang, nhưng một lần nữa, chúng ta phải đợi cho đến khi có thêm thông tin”.

Tổng thống Nga, Vladimir Putin, đã thừa nhận sự việc nhưng không nhận trách nhiệm.

Ông Vladimir Putin nói, "Tôi xin gửi lời chia buồn tới gia đình những người thương vong và tất cả những người bị thương, chúng ta hãy hy vọng họ sẽ sớm bình phục”.

Không có gợi ý nào cho thấy nếu máy bay bị phòng không Nga bắn hạ, thì đó là cuộc tấn công có chủ đích.

Tuy nhiên người ta hiểu rằng, Baku mong đợi phía Nga thú nhận về vụ nổ súng, nếu nó thực sự xảy ra.

Cựu Cố vấn cấp cao của Ngũ Giác Đài, về an ninh quốc tế là Ann Mafrie Dailey cho biết, phản ứng của Nga có thể gây ra hậu quả quốc tế.

Ann Mafrie Dailey nói, "Nếu Nga cố gắng phủ nhận hoặc che giấu việc này, điều đó có thể dẫn đến rạn nứt trong quan hệ giữa Nga và Azerbaijan".

"Nếu Nga không xin lỗi vì những gì đã làm và không làm rõ hơn về việc quản lý không phận của mình, điều đó cũng có thể dẫn đến sự suy thoái hơn nữa, trong quan hệ giữa Nga và các quốc gia khác dọc biên giới của mình, đặc biệt là ở Trung Á”.

Trong khi các cuộc điều tra vẫn đang tiếp tục, chuyên gia quân sự Nga, Yan Matveyev, cho biết vẫn còn rất nhiều câu hỏi cần được giải đáp.

Yan Matveyev nói, "Đối với tôi, vẫn còn một câu hỏi lớn là tại sao máy bay lại quyết định, tại sao phi hành đoàn lại quyết định lái máy bay qua biển, khi rõ ràng là nó đã bị hư hỏng và không hạ cánh ở đâu đó ở Nga”.