Ảnh tư liệu : Lãnh đạo ngành ngoại giao Âu châu Kaja Kallas rung chuông khai mạc cuộc họp hội đồng ngoại trưởng Liên Hiệp Âu Châu tại Bruxelles, Bỉ, ngày 15/07/2025. REUTERS - Yves Herman

Ngoại trưởng của các nước thuộc Liên Hiệp Âu Châu họp khẩn hôm nay, 11/08/2025, qua hình thức trực tuyến, với sự tham gia của ngoại trưởng Ukraine, Andriï Sybigua. Trước cuộc gặp thượng đỉnh giữa Donald Trump và Vladimir Putin vào cuối tuần này (15/08) tại Alaska, các lãnh đạo Âu châu đang tìm cách đưa Kyiv và Liên Âu vào bàn đàm phán về chấm dứt chiến tranh Nga - Ukraine, không để Kyiv phải nhượng bộ trước các điều kiện của điện Cẩm Linh.

Theo thông cáo được AFP trích dẫn, lãnh đạo ngoại giao Âu châu Kaja Kallas khẳng định "tổng thống Trump đã đúng khi nói rằng Nga phải chấm dứt chiến tranh với Ukraine", đồng thời nhấn mạnh mọi thỏa thuận giữa Nga và Mỹ phải bao gồm cả Ukraine và Liên Âu, bởi đây là "vấn đề an ninh đối với Ukraine và toàn bộ Âu châu ".

Sau khi cuộc gặp giữa tổng thống Nga và Mỹ được thông báo, các nước Âu châu đã nỗ lực tạo một mặt trận chung để ủng hộ Ukraine. Một thông cáo chung đã được đưa ra, kêu gọi tổng thống Mỹ gia tăng áp lực đối với Nga.

Tại thượng đỉnh Alaska vào ngày 15/08, tổng thống Trump nêu ra tinh thế về một thỏa thuận "trao đổi lãnh thổ" để chấm dứt chiến tranh từ hơn 3 năm qua. Trả lời đài truyền hình ABC, tổng thư ký NATO Mark Rutte cho rằng đây sẽ là một sự kiện "rất quan trọng", vì là dịp để ông Trump "thử Putin", và xác định tổng thống Nga có thật sự muốn kết thúc cuộc chiến này hay không.

Theo kế hoạch, tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy, sẽ không dự thượng đỉnh Mỹ - Nga, song đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker cho biết vẫn có thể ông Zelenskyy hiện diện tại sự kiện này.

Phó tổng thống Mỹ J. D. Vance, trả lời kênh Fox News hôm qua, khẳng định rằng "một trong những rào rản lớn nhất là ông Putin đã nói sẽ không bao giờ ngồi cùng bàn đàm phán với Zelenskyy và tổng thống Trump không thể thay đổi điều này". Ông J. D. Vance cho biết chính quyền Washington đang làm việc để lên lịch trình cho 3 nhà lãnh đạo "có thể ngồi xuống và trao đổi về việc chấm dứt xung đột".

Từ ba ngày qua, ông Zelenskyy đã trao đổi với lãnh đạo 13 nước Âu châu, nhấn mạnh đến sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, được ghi rõ trong Hiến Pháp nước này. Nền "hòa bình" đối với Kyiv có nghĩa là lấy lại được những vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, những đứa trẻ bị Nga cưỡng bức mang đi được trở về và các tù binh được trao trả.

Người dân Ukraine : "Luật pháp quốc tế ở đâu ?"

Tại Ukraine, nhiều người dân Ukraine kiên quyết không chấp nhận giải pháp đổi lãnh thổ để lấy hòa bình. Có người cho rằng kể cả nếu Ukraine nhượng lại bốn tỉnh đang bị Moscow chiếm đóng, tổng thống Putin cũng sẽ không dừng lại và sẽ kiếm cớ để tiếp tục kế hoạch bành trướng của ông.

Từ Kyiv, thông tín viên Emmanuelle Chaze gửi về bài phóng sự :

Ở Ukraine, không ai thực sự tin rằng các cuộc đàm phán giữa Washington và Moscow sẽ thay đổi tình hình trên thực địa. Tương tự như những người dân Kyiv khác, hai nhân viên bán hàng Anna và Luda tỏ ra hoài nghi về cuộc gặp giữa Donald Trump và Vladimir Putin. Cô Anna nói : "Chúng tôi nghĩ Putin là một thằng ngốc, và chúng ta hãy chờ xem Trump sẽ làm gì..." Luda thì chia sẻ : "Tôi nghĩ không ai có thể ép Ukraine đầu hàng" .

Thực tế, với đa số người dân Ukraine, việc nhượng lại lãnh thổ mà không có sự bảo đảm về an ninh trong tương lai là không thể chấp nhận được. Ông Volodymyr, một người đã nghỉ hưu, cho biết : "Putin sẽ không bao giờ dừng lại ở các vùng Donetsk và Louhansk. Không bao giờ. Tôi không hiểu luật pháp quốc tế ở đâu ? Hiệp ước năm 1947 đâu ? Và cả Hiệp ước Helsinki nữa. Đâu cả rồi ? Những hiệp ước đấy để làm gì ?! Trong vòng một năm, trong sáu tháng nữa, Nga sẽ nói : "Thật ra chúng tôi không đồng ý" ,và họ sẽ lại tiến vào Kyiv".

Thay vì nhượng bộ, bà Vera, một người mẹ, muốn Ukraine lấy lại đất đai của mình. Bà nói : "Hãy bắt đầu bằng việc giành lại Crimée ! Mọi người đều nghĩ Crimée không còn thuộc về chúng ta nữa, nhưng điều đó không đúng. Mọi chuyện bắt đầu từ việc Nga chiếm Crimée, và có lẽ cũng sẽ kết thúc khi chúng ta giành lại được bán đảo này". Trong khi con trai của bà hô vang : "Crimée là của chúng ta !" .

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy, nhận được sự ủng hộ của các đồng minh Âu châu, đã nói rõ ông không có ý định nhượng lãnh thổ Ukraine cho Nga. Người dân cũng đồng tình với chính phủ. Theo một cuộc thăm dò gần đây, ba phần tư người dân Ukraine không chấp nhận hòa bình theo các điều kiện của Nga."

(Theo RFI)