​Tổng thống Iran, Masoud Pezeshkian (ở giữa) trong cuộc họp báo tại trụ sở Liên Hiệp Quốc, New York, ngày 26/09/2025. AP - Angelina Katsanis

Các trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối với Iran, liên quan đến Thỏa thuận hạt nhân (JCPOA) năm 2015, được nối lại, sau khi dự thảo nghị quyết hoãn trừng phạt của Nga và Trung Quốc không được Hội đồng Bảo an thông qua ngày hôm 26/09/2025.

Theo Reuters, chỉ có 4 trong 15 quốc gia thành viên Hội đồng Bảo an ủng hộ đề nghị hoãn trừng phạt 6 tháng của Mạc Tư Khoa và Bắc Kinh. Các trừng phạt của Liên Hiệp Quốc, được đình chỉ từ năm 2015 để đánh đổi lấy việc Teheran từ bỏ tham vọng chế tạo võ khí nguyên tử, sẽ được áp dụng trở lại kể từ 12 giờ đêm ngày 27/09/2025, giờ quốc tế.

Cơ chế Snapback trong Thỏa thuận hạt nhân JCPOA năm 2015, cho phép tái lập các trừng phạt, đã được nhóm E3 (Đức, Pháp và Anh Quốc), ba nước trong lục cường ký kết JCPOA, đề nghị kích hoạt hồi tháng Tám.

Iran phản bác quyết định của Liên Hiệp Quốc, nhưng vẫn hợp tác với AIEA

Hôm nay, trong một cuộc trả lời họp báo, ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi khẳng định Teheran sẽ « không nhân nhượng trước áp lực » của Tây phương về chương trình nguyên tử. Tại Hội đồng Bảo An hôm qua, lãnh đạo ngoại giao Iran khẳng định, quyết định của Hội đồng Bảo an là « bất hợp pháp, nguy hiểm về mặt chánh trị và có những sai sót về thủ tục ».

Về phần mình, tổng thống Iran Massoud Pezeshkian trong một phát biểu bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, bảo đảm là Teheran sẽ không rời bỏ Hiệp ước không phổ biến hạt nhân (TNP), và lên án các thế lực nước ngoài đang tạo « cớ » để kích động xung đột tại khu vực.

Thanh tra của AIEA được nối lại từ tuần này

Hôm 26/09/2025, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA) thông báo việc tranh tra các địa điểm nguyên tử của Iran đã được nối lại « từ tuần này ». Đây là lần đầu tiên AIEA nối lại hoạt động thanh tra tại Iran, kể từ cuộc chiến 12 ngày của Israel chống Iran, và cuộc oanh kích của Mỹ nhắm vào một số cơ sở phân hạch hạt nhân của Iran.

Iran : Phát triển võ khí nguyên tử hay tiếp tục đàm phán ?

Trả lời RFI về cuộc khủng hoảng nguyên tử Iran, chuyên gia về Iran và Trung Đông Jonathan Piron, nhắc lại: « Trong những ngày tới, chúng ta sẽ chờ xem chính quyền Iran sẽ có thái độ như thế nào với AIEA, về các yêu cầu thanh sát của AIEA, cũng như về Hiệp ước Không phổ biến võ khí nguyên tử » và « giới lãnh đạo Iran sẽ lựa chọn đường lối nào, giữa một bên là phe bảo thủ đòi phát triển võ khí nguyên tử và phe cải cách đứng đầu là tổng thống, muốn một lần nữa tiếp tục các nỗ lực ngoại giao ». Theo chuyên gia Piron, « trong khi chờ đợi, chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới với nguy cơ phổ biến võ khí nguyên tử ở Trung Đông và Iran đang trở lại ở mức độ cao hơn, và hệ quả là, một cục diện bất ổn mới đang mở ra. »

(Theo RFI)