​Tổng thống Mỹ Donald Trump đón tiếp thủ tướng Israel Bennyamin Netanyahu, tại Tòa Bạch Ốc ngày 29/09/2025. AP - Alex Brandon

Tòa Bạch Ốc đã công bố kế hoạch của tổng thống Hoa Kỳ về Gaza, bao gồm từ việc giải giáp Hamas đến việc thành lập một lực lượng quốc tế. Tổng thống Trump sẽ lãnh đạo một Hội đồng hòa bình để giám sát việc tái thiết Gaza.

Tổng thống Donald Trump khẳng định kế hoạch của ông là chìa khóa để "chấm dứt chiến tranh ở Gaza". Thứ Hai, ngày 29 tháng 9, tổng thống Mỹ đã tiếp đón thủ tướng Israel Benyamin Netanyahu tại Tòa Bạch Ốc để thuyết phục ông chấp nhận kế hoạch hòa bình cho Gaza của mình sau gần hai năm bế tắc ngoại giao.

Kế hoạch tóm tắt trong 20 điểm dài hơn ba trang, đã được một số cơ quan truyền thông tham khảo sau khi  công bố với một số các quốc gia Ả Rập và Hồi giáo: Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Ả Rập Xê Út, Qatar, Ai Cập, Jordani, Thổ Nhĩ Kỳ, Indonesia và Pakistan trong một cuộc họp tại Liên Hiệp Quốc tuần trước.

Những điểm đầu tiên của kế hoạch hòa bình Gaza được Donald Trump trình bày tại Tòa Bạch Ốc hôm thứ Hai (29/09), khá mơ hồ, mô tả mục tiêu biến lãnh thổ Palestine thành "khu vực phi cực đoan, không còn khủng bố, sẽ không còn gây ra mối đe dọa cho các nước láng giềng" và "được xây dựng lại vì lợi ích của người dân". Việc thực hiện kế hoạch này sau đó bao gồm việc trao đổi con tin và tù nhân, cùng thi thể của những người đã chết.

Ngừng bắn và thả con tin ngay lập tức 

Nội dung cần thực hiện ngay lập tức là ngừng bắn vĩnh viễn và trả tự do cho các con tin. Trong vòng 72 giờ sau khi Israel công khai chấp nhận kế hoạch này, tất cả con tin, dù còn sống hay đã chết đều phải được trao trả.

Khi toàn bộ con tin đã được thả, Israel sẽ trả tự do cho 250 tù nhân Palestine bị kết án tù chung thân cùng với 1.700 người dân Gaza bị giam giữ sau ngày 7 /10/2023, bao gồm toàn bộ phụ nữ và trẻ em.

Quân đội Israel sẽ rút về một tuyến theo thỏa thuận để chuẩn bị cho việc thả con tin. Trong thời gian này, tất cả các hoạt động quân sự, bao gồm cả không kích và pháo kích, sẽ bị tạm dừng, cho đến khi các điều kiện hội đủ để rút quân toàn, theo từng giai đoạn.

Ngay sau khi thỏa thuận được chấp thuận, viện trợ nhân đạo sẽ được chuyển đến Gaza và sẽ được phân phối bởi Liên Hiệp Quốc và các cơ quan của Liên Hiệp Quốc, Hội Trăng lưỡi liềm đỏ, hoặc các tổ chức quốc tế khác không có quan hệ với bất kỳ bên tham chiến nào, và cửa khẩu Rafah sẽ được mở lại theo cả hai hướng.

Giải giáp võ khí và giải tán Hamas  

Theo kế hoạch này, Hamas và các phe phái khác sẽ không đóng bất kỳ vai trò quản lý nào ở Gaza, “trực tiếp, gián tiếp, hoặc dưới bất kỳ hình thức nào”. Tất cả cơ sở hạ tầng quân sự, bao gồm cả đường hầm và các cơ sở sản xuất võ khí, sẽ bị phá hủy và sẽ không được xây dựng lại. Một tiến trình phi quân sự hóa Gaza sẽ được thực hiện dưới sự giám sát của các quan sát viên độc lập. Tiến trình này sẽ bao gồm việc giải giáp võ khí vĩnh viễn, được hỗ trợ bởi một chương trình mua lại và tái hòa nhập do quốc tế tài trợ, tất cả đều được các quan sát viên độc lập thẩm định. Gaza mới sẽ hoàn toàn cam kết xây dựng một nền kinh tế thịnh vượng và chung sống hòa bình với các nước láng giềng.

Theo nhật báo Washington Post, kế hoạch hứa ân xá cho các thành viên Hamas "cam kết chung sống hòa bình" và tạo điều kiện thuận lợi cho những người chọn rời đi sang các quốc gia khác. Những ai muốn rời khỏi Gaza sẽ được cấp quyền đi lại an toàn đến các quốc gia tiếp nhận.

Lực lượng ổn định quốc tế

Để bảo đảm Hamas và các phe phái của họ tuân thủ các nghĩa vụ của mình và Gaza không còn gây ra mối đe dọa nào cho các nước láng giềng hoặc người dân, Hoa Kỳ cùng các đối tác Ả Rập và quốc tế sẽ ngay lập tức khai triển Lực lượng Ổn định Quốc tế Tạm thời (ISF). Lực lượng này sẽ huấn luyện và hỗ trợ lực lượng cảnh sát Palestine tại Gaza, với sự hậu thuẫn từ Jordani và Ai Cập.

ISF sẽ hợp tác với Israel và Ai Cập để giúp bảo vệ các khu vực biên giới của Gaza, với sự tham gia của cảnh sát Palestine mới thành lập. Việc ngăn chặn đạn dược xâm nhập vào Gaza và tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa nhanh chóng và an toàn là điều cần thiết để tái thiết và phục hồi Gaza. Một cơ chế giảm leo thang sẽ được thống nhất giữa các bên.

Chánh quyền chuyển tiếp và tái thiết Gaza

Hoa Kỳ ủng hộ việc thành lập một chánh quyền chuyển tiếp bao gồm "người Palestine có trình độ và các chuyên gia quốc tế" chịu trách nhiệm bảo đảm hoạt động hàng ngày của các dịch vụ công tại Gaza. Chánh quyền chuyển tiếp sẽ nằm dưới sự giám sát và kiểm soát của một cơ quan gọi là « Hội đồng hòa bình » do tổng thống Mỹ Donald Trump lãnh đạo cùng với các thành viên khác, trong đó có thể có một số nguyên thủ quốc gia sẽ được thông báo sau. Một số cơ quan truyền thông Anh thậm chí còn nhắc đến cựu thủ tướng Tony Blair là một nhân tố tiềm năng trong một chánh quyền chuyển tiếp tương lai ở Gaza.

Một kế hoạch phát triển kinh tế nhằm tái thiết và tạo động lực cho Gaza sẽ do một nhóm chuyên gia, những người đã đóng góp vào sự phát triển của các thành phố hiện đại ở Trung Đông xây dựng. Kế hoạch này sẽ "thu hút và tạo điều kiện" cho các khoản đầu tư tạo việc làm và thúc đẩy sự phát triển của Gaza. Một đặc khu kinh tế sẽ được thành lập, với mức thuế quan và tỷ lệ tiếp cận ưu đãi.

Không chiếm đóng Gaza và rút quân dần 

Sáng kiến ​​này khẳng định, cư dân Gaza không thể bị cưỡng chế di dời, và những người đã phải rời đi sẽ được phép quay trở lại. Israel khẳng định sẽ không chiếm đóng hay sáp nhập Gaza. Lực lượng ISF sẽ từng bước kiểm soát và duy trì ổn định, trong khi quân đội Israel rút dần, bàn giao các khu vực cho Lực lượng An ninh Nội địa. Việc rút quân sẽ hoàn tất, ngoại trừ một vành đai an ninh duy trì cho đến khi Gaza được bảo đảm không còn mối đe dọa khủng bố. Dù Hamas trì hoãn hoặc từ chối kế hoạch, các biện pháp nhân đạo vẫn được thực hiện tại những khu vực do Israel bàn giao.

Đối thoại, cải cách và triển vọng Nhà nước Palestine

Một tiến trình đối thoại liên tôn giáo sẽ được khai triển nhằm thay đổi tư duy và diễn ngôn của cả người Palestine lẫn Israel, nhấn mạnh lợi ích của hòa bình. Song song với tiến trình tái thiết Gaza và cải cách Chánh quyền Palestine, tạo điều kiện chín muồi để mở ra con đường khả thi hướng tới quyền tự quyết và thành lập một Nhà nước Palestine. “Chúng tôi thừa nhận quyền tự quyết và việc thành lập một Nhà nước Palestine là khát vọng của người dân Palestine. Hoa Kỳ sẽ thiết lập một cuộc đối thoại giữa Israel và Palestine nhằm đi đến một tương lai chánh trị để chung sống hòa bình và thịnh vượng”, bản kế hoạch kết luận.

(RFI - Theo lefigaro.fr)