Một số trong số 4.600 bia mộ được thắp sáng trong Lễ cầu nguyện lớn của Ủy ban Graves Chiến tranh Khối thịnh vượng chung để đánh dấu kỷ niệm 80 năm Ngày D, tại Nghĩa trang Chiến tranh Bayeux ở Normandy, Pháp. Nguồn: AAP / Gareth Fuller/PA

THẾ GIỚI - Tám mươi năm trước, lực lượng đồng minh đã đổ bộ lên các bãi biển miền Bắc nước Pháp, bước đầu tiên hướng tới chấm dứt Thế chiến thứ hai và đánh bại Đức Quốc xã. Hôm nay, một số cựu chiến binh còn sống đã trở lại Normandy để dự một loạt lễ tưởng niệm. Cùng tham gia với họ có Tổng thống của Hoa Kỳ và của Pháp, cùng với Vua Charles và hàng nghìn người bày tỏ lòng kính trọng.

Từ Portsmouth, hàng nghìn thanh niên đã lên thuyền tham gia một trận chiến thay đổi tiến trình lịch sử.

Những tràng pháo tay cho thế hệ vĩ đại nhất và lời kêu gọi gìn giữ ký ức về những hy sinh cách đây 8 thập niên sẽ không phai mờ theo thời gian.

Bên kia eo biển ở Pháp, hàng trăm lính dù đã đổ bộ xuống cánh đồng Normandy, tái hiện lại cú nhảy được thực hiện trong đêm khuya 80 năm trước.

Tổng thống nước Pháp đã tham dự buổi lễ tưởng niệm đầu tiên; nhằm tôn vinh những nạn nhân là dân thường trong chiến tranh.

Nhiều người đến Normandy là hậu duệ của những người đã chiến đấu ở đây. Nhiều người khác là những người ngưỡng một các sự kiện quân sự. Ngoài ra, có một số ít người đặc biệt sống sót sau Thế chiến thứ hai.

Steve Melnikov, một người Mỹ, là một trong những người dũng cảm đã đổ bộ lên bãi biển Omaha.

Jim Grievous, người Úc, đã phục vụ ở New Guinea (nay là PNG) và Quần đảo Solomon.

Họ có hai kinh nghiệm rất khác nhau trong cùng một cuộc chiến, nhưng họ đã gặp nhau 80 năm sau, với một thông điệp họ muốn tâm sự.

Cựu chiến binh Jim Grievous nói “Chiến tranh là một điều lãng phí, gây tổn thương, không có tương lai và đó là điều quan trọng chúng ta cần hiểu.”

"Những người trẻ hiểu điều đó đến mức nào, thật khó để nói. Bạn không thể đặt một cái đầu già lên đôi vai trẻ. Chúng tôi chỉ có thể truyền đạt cho những người trẻ chúng tôi đã trải qua và hy vọng như thế nào, họ không bao giờ có được điều tương tự."

Đối với Steve những ký ức khi hạ cánh ở đây vẫn còn sống động.
"Khi ấy thời tiết không tốt. Tôi không chỉ mang theo tất cả thiết bị của mình mà còn mang theo hai quả mìn Bangalore."

Các lễ kỷ niệm lớn được tổ chức ở Normandy 5 năm một lần, rất có thể đây sẽ là lần cuối cùng mà các cựu chiến binh D-Day tham dự, nhưng các nhà tổ chức quyết tâm đảm bảo câu chuyện của họ không bao giờ bị lãng quên.

Ben Brands đến từ Ủy ban Di tích Trận chiến Hoa Kỳ.

“Mỹ, với tư cách là một chính phủ và người dân, có một món nợ không bao giờ có thể trả được. Nhưng chúng tôi sẽ mãi mãi cố gắng để trả món nợ đó bằng cách duy trì trí nhớ của họ và duy trì các địa điểm này.”

Steve Melnikov không trở lại Normandy cho đến lễ kỷ niệm 60 năm.

Hiện ông đã 104 tuổi, ông biết đây có thể là chuyến trở về cuối cùng của mình.

Ông nói, "Nếu tôi không quay lại và đối mặt với những gì tôi đã đối mặt nhiều năm trước, tôi sẽ không bao giờ vượt qua được tổn thương mà tôi cảm thấy. Một số người không thể quay lại vì họ có cảm giác không thể vượt qua nó. Nhưng bạn phải đối mặt với nó."

Ngày 6 tháng Sáu năm 1944, khoảng 156.000 binh sĩ, hàng nghìn xe tăng, máy bay, tàu chiến của Phe Đồng minh mở đợt phản công vào Normandy, Pháp, trong cuộc đổ bộ lớn nhất lịch sử nhân loại.

Các chiến hạm pháo kích vào bờ biển dọn đường cho lực lượng đổ bộ. Mục tiêu của chiến dịch là giải phóng nước Pháp, đặt nền móng cho Mặt trận phía Tây, tiến tới giải phóng Âu châu khỏi sự chiếm đóng của Đức quốc xã.