Nữ sinh ở một trường học ở thủ đô Kabul, Afghanistan, vào hôm thứ Tư, ngày 23/03/2022. Nguồn: Getty Images
AFGHANISTAN - Tất cả các trẻ em gái Afghanistan từ lớp 6 trở lên sẽ phải ở nhà. Taliban đóng cửa các trường đối với các nữ sinh trung học trên khắp Afghanistan. Quyết định này chỉ đưa ra vài giờ trong ngày đầu tiên các em trở lại trường. Hành động này của chính quyền Taliban diễn ra vào lúc họ đang tìm kiếm sự công nhận của quốc tế, và nó bị các cơ quan nhân đạo, các nhóm nhân quyền và các nhà ngoại giao cùng lên án.
Tiếng cười của những nữ sinh trung học vừa thoáng qua trong sân trường đã tắt ngấm khi mà Taliban quyết định không cho phép các nữ sinh trên lớp 6 theo học. Quyết định đóng cửa diễn ra chỉ vài giờ sau khi trường được phép mở cửa trở lại.
Các trường nữ trung học tại Afghanistan đã đóng cửa từ khi Taliban nắm chính quyền vào tháng 8 năm ngoái.
Sau những vận động Taliban hứa là sẽ cho mở cửa trường trở lại nhằm xoa dịu dân chúng về cách cai trị hà khắc của họ.
Nhưng chỉ mới nhập học vài tiếng thì toàn bộ các trường nữ đã lại phải đóng cửa.
Khadija, mười sáu tuổi học sinh một trường nữ nói về việc được đi học lại sau bảy tháng ở nhà nhưng chỉ tới trường được vài tiếng thì trường lại bị đóng.
"Khi nghe tin mở trường, em rất vui mừng. Em đã chuẩn bị sách và cặp nhưng rồi chúng em vô cùng bất ngờ, vào hôm thứ Tư ngày đầu tiên trở lại trường, chỉ vài phút sau khi xếp hàng với các bạn cùng lớp để nghe bài phát biểu chào mừng, thì trợ lý giám đốc của trường đến cầm lấy micro và nghẹn ngào nói rằng cô ấy không thể nói được, tất cả chúng em đều ngạc nhiên là tại sao cô ấy không muốn phát biểu trong một ngày vui như vậy và tại sao cô ấy lại khóc chào đón chúng tôi. Sau đó, cô ấy nói chúng em rời khỏi trường vì các quan chức không cho phép các con gái đến trường. Nghe vậy tất cả mọi người đều khóc, buồn như đám tang, các nữ sinh ôm nhau khóc và nói lời từ biệt."
Ủy ban Cứu trợ Na Uy, nơi chi khoảng 27 triệu đô la hàng năm để hỗ trợ giáo dục tiểu học ở Afghanistan, vẫn đang chờ đợi thông tin chính thức từ chính quyền Taliban về việc hủy bỏ các lớp học dành cho trẻ em gái từ lớp sáu trở lên.
Berenice Van Dan Driessche, giám đốc vận động của ủy ban, cho biết đại diện của họ vẫn chưa nhận được thông báo chính thức về sự thay đổi vào tối thứ Tư, và rằng các cô gái ở 11 tỉnh nơi họ làm việc đã đi học nhưng đã được đưa về nhà.
"Chúng tôi không nhận được bất kỳ chỉ dẫn cụ thể nào, hoàn toàn không có gì. Các nhóm của chúng tôi tại Aghanistan báo cáo về rất khác nhau, tựu trung là nhiều thất vọng và bất ổn. Chúng tôi có mặt tại khoảng 11 tỉnh trên khắp Afghanistan và các nhóm của chúng tôi ở những nơi đó nói rằng các nữ sinh thực sự đã đi học, đến trường cấp hai, chỉ vài giờ sau đó thì thấy rằng họ đã phải trở về nhà."
Sự thay được xem là đổi đột ngột đối với một số người, thậm chí Bộ Giáo dục cũng nói rằng họ cũng bất ngờ.
Chris Nyamani là Giám đốc Tổ chức Cứu trợ Trẻ em Afghanistan nói với SBS từ Kabul.
"Vì vậy, có vẻ như đó là sự chia rẽ trong chính phủ bởi vì vài ngày trước đó, chúng tôi đã trao đổi rất tích cực với Bộ trưởng Bộ Giáo dục, và họ hứa rằng tất cả trẻ em, cả trẻ em trai và trẻ em gái và ở mọi lứa tuổi sẽ được phép quay trở lại vào đầu năm học này. Thật đáng thất vọng, nên nhớ rằng, trẻ em ở Afghanistan đã phải nghỉ học nhiều năm do giao tranh, đặc biệt là ở một số cộng đồng nông thôn, nơi trường học đã bị phá hủy."
Diana Sayed là một cựu người tị nạn Afghanistan, sau này trở thành Luật sư Nhân quyền làm việc trên cả Úc và Hoa Kỳ, hiện là CEO của Trung tâm Nhân quyền cho Phụ nữ Hồi giáo Úc.
Bà Sayed nói với SBS News rằng bà không ngạc nhiên về quyết định này của Talian.
"Taliban sẽ không phải là Taliban nếu họ thực sự cho phép phụ nữ đi học, làm việc và trở thành công dân của đất nước. Bởi vì như vậy thì họ sẽ tan biến rất nhanh, bởi các nhóm phe phái đang tồn tại và bởi một phe biết rằng có một áp lực mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế yêu cầu cho phép phụ nữ và trẻ em gái đi học."
Bà Sayed cũng nhanh chóng chỉ ra rằng một số thành viên của Taliban có con gái cái đi học ở trường bên kia biên giới ở nước láng giềng Pakistan.
"Một mặt, có một cuộc chiến ý thức hệ và phe phái đang tìm cách áp dụng một cách kiên quyết một đạo Hồi lệch lạc mà chúng ta biết nó là thứ đạo đức giả. Bởi vì không có nguyên tắc Hồi giáo nào nói rằng phụ nữ nên bị từ chối quyền được đi học, và một số thành viên Taliban cũng có con gái đi học ở nước láng giềng Pakistan, do vậy vậy đây là thứ đạo đức giả."
Bộ giáo dục không đưa ra lời giải thích rõ ràng nào về sự thay đổi này nói rằng đó là vấn đề của lãnh đạo đất nước, trong lúc họ vẫn tổ chức một buổi lễ ở thủ đô Kabul để đánh dấu năm học bắt đầu.
Thực tế, quyết định mới nhất này đóng cửa trường đối với các bé gái học từ lớp 6 trở lên trở lên dường như là một sự nhượng bộ đối với vùng nông thôn và những vùng hẻo lánh của các bộ tộc được xem là nồng cốt của phong trào Taliban cứng rắn. Rất nhiều vùng như vậy ở nông thôn không muốn cho con gái đi học.
Các tổ chức viện trợ cho rằng hành động đóng mở cửa trường bất cập này cũng cho thấy rằng giới lãnh đạo Taliban dường như đang vật lộn để có được vị thế khi chuyển từ chiến đấu sang cầm quyền, và thực sự ban lãnh đạo hiện đang triệu tập đến Kandahar trong bối cảnh các báo cáo về khả năng xảy ra xáo trộn Nội các.
Cộng đồng quốc tế hiện đang thúc giục các nhà lãnh đạo Taliban mở lại trường học và trao quyền cho phụ nữ trong không gian công cộng, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao US Ned Price gọi đó là sự phản bội các cam kết công khai và hứa hẹn sẽ gây ra những hậu quả.
"Thông báo hôm nay sẽ có tác động ngay lập tức đến khả năng của Taliban trong việc giành được tính hợp pháp và sự ủng hộ chính trị quốc tế. Từ lâu, chúng tôi đã nói rằng bất kỳ chính phủ tương lai nào của Afghanistan, để có các mối quan hệ hợp pháp quốc tế thì sẽ dựa trên một số điều: khả năng và sự sẵn sàng của chính phủ đó để thực hiện các cam kết mà họ đã thực hiện với người dân và cho cộng đồng quốc tế."
Khi cộng đồng quốc tế lên án động thái này, sự tàn phá thực sự đang được cảm nhận trên mặt đất.
Những cô gái như Khadija có ước mơ giờ chẳng khác gì một giấc mơ viễn vông.
"Cho dù rất khó khăn, em vẫn muốn trở thành bác sĩ, em thích áo khoác trắng của bác sĩ, nhưng bây giờ em không thể làm gì, tương lai của em bị đóng cửa rồi."
