(Hình ảnh lãnh đạo hai nước Pháp và Trung Quốc: RFI)

Cả về kinh tế lẫn ngoại giao, tổng thống Pháp sẽ không đạt được gì nhiều trong chuyến công du Trung Quốc lần này. Đã bốn lần đến Bắc Kinh nhưng chưa khi nào Emmanuel Macron lại trong thế yếu như hiện nay. Lời kêu gọi về một mối quan hệ « cân đối hơn » giữa Paris và Bắc Kinh trong các lĩnh vực kinh tế và thương mại như « nước đổ lá môn ». 

Không mấy ai tin tưởng Paris có thể thuyết phục Bắc Kinh ủng hộ một giải pháp vãn hồi hòa bình lâu dài, bền vững cho Ukraina. Trái lại ngoại trưởng Vương Nghị muốn Pháp đứng về phía Trung Quốc trên vấn đề Đài Loan.

Một phái đoàn hùng hậu các doanh nhân Pháp tháp tùng Emmanuel Macron trong chuyến công du Trung Quốc từ ngày 3-05/12/2025. Lãnh đạo hai nước sáng nay chứng kiến lễ ký kết 12 thỏa thuận hợp tác, trong đó có nhiều thỏa thuận liên quan đến các dự án đầu tư hai chiều, « có lợi cho cả đôi bên ». Họp báo chung sau khi tiếp nguyên thủ Pháp, chủ tịch Trung Quốc tuyên bố Paris và Bắc Kinh cần « đẩy mạnh các dự án trong các lĩnh vực hàng không không gian, năng lượng hạt nhân, mở rộng và khai thác các cơ hội mà năng lượng sạch, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo … » đang mang lại.

Các lợi thế của Pháp trong những lĩnh vực mũi nhọn như hạt nhân và công nghệ hàng không có khuynh hướng bị thu hẹp lại. Điều không thay đổi từ chuyến công du đầu tiên của tổng thống Macron đến Bắc Kinh năm 2018 là các doanh nghiệp Pháp vẫn khó bắt rễ vào Hoa Lục. Nhập siêu của Pháp với Trung Quốc không ngừng gia tăng, thậm chí đã tăng gấp đôi trong vỏn vẹn 10 năm. Từ sau đại dịch Covid, Pháp, nền kinh tế số 2 trong Liên Hiệp Châu Âu, luôn khẳng định mục tiêu « tách rời », hay ít ra là giảm bớt phụ thuộc vào cơ xưởng của thế giới, vào đất hiếm của Trung Quốc. Mục tiêu này vẫn còn xa vời nhưng đã làm dấy lên hiềm khích giữa Paris với Bắc Kinh.

Kể từ khi tổng thống Donald Trump trở lại cầm quyền, Pháp nói riêng Châu Âu nói chung lại càng bị kẹt giữa Trung Quốc và Mỹ. Xuất khẩu của Pháp sang Trung Quốc liên tục bị đe dọa « trừng phạt » trong lúc ô tô điện made in China rình rập nhấn chìm mảng công nghiệp xe hơi của Pháp và châu Âu. Tổng thống Macron cũng đã nhiều lần hoài công đòi Bắc Kinh « đối xử công bằng » với các doanh nghiệp Pháp và châu Âu, ngừng trợ cấp cho các tập đoàn Trung Quốc cạnh tranh bất bình đẳng trong giao thương…

Năm tới, Paris sẽ giữ chức chủ tịch luân phiên khối 7 nước công nghiệp phát triển nhất thế giới. Tổng thống Emmanuel Macron hoàn toàn ý thức được là để tránh cho G7 trong tương lai bị thu hẹp thành khối G2 hay cùng lắm là G3 xoay quanh Mỹ-Trung Quốc và trong một chừng mực nào đó là với Nga, thì Paris cần có sự ủng hộ cả từ phía tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump lẫn lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình.

Thêm một thực tế cay đắng nữa đối với Paris : trong một số lĩnh vực công nghệ được cho là tiên tiến (năng lượng xanh, công nghệ chế tạo bình điện cho xe ô tô… trí tuệ nhân tạo, thiết bị viễn thông…) Pháp đang bị các công ty Trung Quốc qua mặt.

Trong bối cảnh đó, Bắc Kinh không có lý do gì để thỏa mãn những yêu cầu của nguyên thủ Pháp về một « mối quan hệ đối tác cân bằng hơn ». Hơn nữa, tiếp tổng thống Emmanuel Macron, lãnh đạo nền kinh tế thứ nhì của Liên Âu, chủ tịch Tập Cận Bình chắc chắn không quên Bruxelles từng xem Trung Quốc « vừa là đối tác, vừa là một đối thủ có hệ thống ».

Dưới chính quyền trước của tổng thống Trump, Hoa Kỳ đã rất năng động gây áp lực đòi Pháp và châu Âu chung tay với Washington kềm tỏa đà phát triển của các tập đoàn công nghệ Trung Quốc. Hoa Vi, ZTE từng lao đao vì các chiến dịch « lobby » này của Mỹ.

Trung Quốc muốn Pháp lên tiếng về Đài Loan

Về ngoại giao, từ khi Nga xâm lược Ukraina, tất cả các lãnh đạo châu Âu đến Trung Quốc đều mong muốn ông Tập Cận Bình thuyết phục tổng thống Vladimir Putin ngừng cỗ máy chiến tranh. Tổng thống Pháp đã nhiều lần « tin tưởng » vào tiếng nói quyết định của Trung Quốc để giải quyết xung đột tại Ukraina mà Nga đã khai mào. Chiến tranh càng kéo dài, bang giao giữa Bắc Kinh với Matxcơva về mọi phương diện càng chặt chẽ, quan hệ cá nhân Tập Cận Bình -Vladimir Putin càng thắm thiết.

Từ đầu chiến tranh Ukraina, Trung Quốc chưa khi nào lên án Nga xâm lược một quốc gia có chủ quyền, mà chỉ mạnh mẽ tuyên bố Bắc Kinh ủng hộ mọi nỗ lực chấm dứt xung đột, ủng hộ một giải pháp hòa bình « bền vững và lâu dài ». Tiếp Emmanuel Macron sáng nay, lãnh đạo Trung Quốc đã lập lại điều này một lần nữa.

Vào lúc Paris rõ ràng không thuyết phục được Bắc Kinh trên hồ sơ Ukraina thì trái lại Trung Quốc đang muốn lôi kéo Pháp về phía mình trên vấn đề Đài Loan.

Ngoại trưởng Vương Nghị hôm 02/12/2025 trực tiếp yêu cầu cố vấn ngoại giao của tổng thống Macron nên thuyết phục Liên Âu « có một cái nhìn tích cực và đúng đắn » về Trung Quốc. Thậm chí báo tài chính Nhật Bản Nikkei Asia cho rằng Bắc Kinh mong muốn Pháp tỏ rõ lập trường sau những tuyên bố của thủ tướng Sanae Takaichi về Đài Loan. Tới nay Pháp vẫn tuyên bố ủng hộ nguyên tắc một nước Trung Hoa duy nhất, nhưng điều đó chưa đủ trong mắt ông Tập vào thời điểm này.

Nhà báo Pháp Pierre Haski, đặc trách về mục địa chính trị trên đài phát thanh France Inter, lưu ý, sau khi đã thuyết phục được tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump khuyên thủ tướng Nhật « chừng mực » khi phát biểu về vấn đề Đài Loan, ông Tập Cận Bình sẽ thừa thắng xông lên đòi các đối tác khác của Bắc Kinh như Pháp tỏ thái độ « rõ ràng hơn », giữ khoảng cách với Nhật và nhất là đừng quên rằng Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc.

Cái khó đối với tổng thống Emmanuel Macron trong 3 ngày công du Trung Quốc lần này là làm thế nào tránh được tất cả những cái bẫy đó của Bắc Kinh.  

(Theo RFI)