Một trai trại điện gió, điện mặt trời ở Việt Nam. Các nhà đầu tư lo ngại về một sự thay đổi trong chính sách mà họ cho là có thể làm suy yếu niềm tin vào lĩnh vực năng lượng tái tạo của Việt Nam. (Ảnh chụp màn hình Tuổi Trẻ) (Ảnh: VOA)

VIỆT NAM - Các nhà phát triển năng lượng tái tạo quốc tế được cho là đã bày tỏ lo ngại về kế hoạch của chính phủ Việt Nam nhằm thay đổi các quy định về giá trợ cấp cho năng lượng gió và mặt trời cũng như báo động về khả năng ảnh hưởng đến hơn 13 tỷ USD đầu tư.

Theo Reuters, các nhà phát triển và đầu tư vào ngành này đã viết một bức thư gửi tới các nhà lãnh đạo Việt Nam trong tuần trước để bày tỏ lo ngại của họ về một sự thay đổi trong chính sách mà họ cho là có thể làm suy yếu niềm tin vào lĩnh vực năng lượng tái tạo của Việt Nam.

Trong bức thư mà hãng tin Anh Quốc xem được, các nhà đầu tư bày tỏ “báo động sâu sắc” về khả năng chấm dứt biểu giá năng lượng ưu đãi, và lưu ý rằng thay đổi này có thể làm suy yếu sự ổn định tài chính nói chung cũng như làm họ mất niềm tin vào chính phủ Việt Nam.

Cũng đưa tin về việc này, báo Tuổi Trẻ (của Việt Nam) cho biết 27 nhà đầu tư, tổ chức tài chính và đại diện các nhà máy điện gió, điện mặt trời, đã kiến nghị các cơ quan chức năng của Việt Nam liên quan việc 173 dự án điện tái tạo có nguy cơ bị tính lại giá điện.

Dẫn thông tin từ bức thư, báo Tuổi Trẻ (của Việt Nam) cho biết các nhà đầu tư nói rằng “nếu ngày vận hành thương mại của 173 dự án năng lượng tái tạo bị điều chỉnh hoặc thu hồi, hậu quả kinh tế sẽ vô cùng nghiêm trọng.” Các nhà đầu tư cho rằng nếu áp dụng quy định này, thiệt hại tương ứng sẽ là “gần 100 phần trăm vốn chủ sở hữu của các dự án bị ảnh hưởng, đe dọa hơn 13 tỷ USD đầu tư.”

Theo Reuters, trong số hàng chục bên ký vào bức thư, có quỹ đầu tư tư nhân Dragon Capital, công ty con của tập đoàn năng lượng Philippines ACEN, và các nhà đầu tư từ Thái Lan, Hà Lan, Tân Gia Ba (Singapore) và Trung Quốc.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ trong các khoản đầu tư vào năng lượng tái tạo được thúc đẩy bởi biểu giá ưu đãi, trong đó nhà nước cam kết mua điện trong 20 năm với giá cao hơn giá thị trường.

Tuy nhiên, mức thuế cao đã làm tăng thêm tổn thất cho công ty điện lực nhà nước EVN, đơn vị mua điện duy nhất của các nhà đầu tư nước ngoài ở Việt Nam, và dẫn đến giá điện cho hộ gia đình cũng như các nhà máy tăng cao.

Các cơ quann chức trách của Việt Nam đã nhiều lần tìm cách giảm mức thuế cao. Hiện tại, theo bức thư của các nhà đầu tư, chính phủ đang cân nhắc xem xét lại các quy định được đặt ra để có được mức thuế suất ưu đãi, ngay cả sau khi các dự án đã sản xuất ra được điện năng.

Theo Reuters, bức thư không nói rõ liệu tất cả các khoản tiền đã được chi hết hay chưa, và không rõ Việt Nam có dự định xem xét lại các quy định hiện hành như thế nào và khi nào.

Theo báo uổi Trẻ của Việt Nam, các nhà đầu tư cho biết trong thư rằng EVN đã trì hoãn trả tiền vô thời hạn, hoặc chỉ trả tièn một phần cho lượng điện do các dự án năng lượng tái tạo đã tạo ra. Điều này, theo các nhà đầu tư được tờ báo trích lời cho biết, đã dẫn đến một số dự án “vi phạm nghĩa vụ trả nợ với các tổ chức cho vay trong nước và quốc tế”.

Kiến nghị của các nhà đầu tư được đưa ra trong bối cảnh Việt Nam đang có kế hoạch mở rộng đáng kể năng lực sản xuất điện từ năng lượng mặt trời và năng lượng gió theo dự thảo kế hoạch điện lực đã sửa đổi trong thập kỷ này mà Reuters xem được. Theo kịch bản đó, công suất lắp đặt từ các trang trại điện gió và điện mặt trời sẽ tăng lên hơn 56 gigawatt vào năm 2030, chiếm gần 1/3 tổng công suất lắp đặt theo kế hoạch từ tất cả các nguồn, bao gồm cả nhiên liệu hóa thạch.

Tuy nhiên, tham vọng về năng lượng xanh của Việt Nam đã vấp phải một bước thụt lùi khi một số hãng năng lượng hàng đầu của nước ngoài gần đây bỏ kế hoạch đầu tư vào điện gió ngoài khơi của Việt Nam, trong đó có Equinor do nhà nước Na Uy kiểm soát. Tập đoàn Enel, của Ý Đại Lợi, cũng được cho là đã có kế hoạch rời khỏi Việt Nam từ tháng Chín năm ngoái.

Trước đó không lâu, Bộ Công an đã yêu cầu EVN cung cấp thông tin, tài liệu về 32 dự án năng lượng sạch tại các địa phương ở Việt Nam giữa lúc chính phủ quốc gia Đông Nam Á này tiếp tục cuộc chiến chống tham nhũng. Một số nhà đầu tư từng nói với Reuters rằng việc ông Tô Lâm lên nắm giữ chức vụ cao nhất có thể giúp chấp dứt tình trạng bất ổn chính trị gần đây, vốn đã làm chậm lại các dự án và cải cách.

Việt Nam cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng thán khí (carbon) bằng 0 vào năm 2050 và một nhóm các quốc gia giàu có đã cam kết huy động ít nhất 15,5 tỷ USD để giúp quốc gia Đông Nam Á này từ bỏ nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump vào tuần trước đã rút khỏi thỏa thuận JETP, vốn sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi từ than đá sang năng lượng sạch.

(Nguồn VOA)