Bức tranh tường Tuần lễ Hòa giải Quốc gia trên Tòa nhà Nghị viện. Nguồn: AAP / Mick Tsika

AUSTRALIA - Hàng năm, kết hợp với Tuần lễ Hòa giải Quốc gia từ ngày 27 tháng Năm đến ngày 3 tháng Sáu, người dân Úc có cơ hội tìm hiểu thêm về lịch sử, văn hóa và thành tựu chung của quốc gia. Năm nay, chủ đề là Bridging Now to Next, kêu gọi cả nước suy ngẫm về mối liên hệ đang diễn ra giữa quá khứ, hiện tại và tương lai.

Người dân Úc đang kỷ niệm Ngày Xin lỗi Quốc gia (National Sorry Day) và bắt đầu Tuần lễ Hòa giải (National Reconciliation Week).

Hàng năm, từ ngày 27 tháng Năn đến ngày 3 tháng Sáu, người Úc có cơ hội tìm hiểu thêm về lịch sử, văn hóa và thành tựu chung của quốc gia.

Những ngày này, kỷ niệm hai cột mốc quan trọng trong hành trình hòa giải và lịch sử của nước Úc.

Chủ đề của năm nay là ‘Nối liền Hiện tại với Tương lai: kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai’.

Ngày và tuần này tưởng nhớ tác động của các chính sách của chính phủ, khiến 1/3 trẻ em bản địa bị buộc phải rời xa gia đình, trong khoảng thời gian từ năm 1910 đến những năm 1970.

Những đứa trẻ này được gọi là ‘Thế hệ bị đánh cắp’.

Heidi Tucker là Giám đốc điều hành của Anchor Community Care, nơi làm việc với những trẻ em dễ bị tổn thương có nguy cơ vô gia cư.

Bà cho biết ngày và tuần này là thời điểm quan trọng, để tất cả người Úc suy ngẫm về cách đóng góp, vào quá trình hàn gắn cho người dân và cả nước.

Một lễ kỷ niệm về sức mạnh và sức mạnh phục hồi, nhằm thúc đẩy sự hiểu biết và tôn trọng đối với người Thổ dân và người dân đảo Torres.

John Paul Janke, là Biên tập viên về các vấn đề Thổ dân quốc gia của NITV và là người dẫn chương trình The Point chủ lực của NITV, nói "Tất nhiên là cuộc trưng cầu dân ý thành công năm 1967, lần đầu tiên bao gồm cả việc bỏ phiếu để đưa người Thổ dân vào trong các suy nghĩ của chúng ta. Thứ hai là phán quyết của Tòa án tối cao Mabo vào ngày 3 tháng Sáu, chấm dứt sự hư cấu pháp lý của lý thuyết ‘Terra Nullius’ rằng, khi người Anh đến đây vùng đất này không thuộc về ai. Vì vậy có hai ngày quan trọng đánh dấu Tuần lễ Hòa giải, tôi khuyến khích nhiều người mà tôi biết và tất cả những ai đang lắng nghe, hãy tìm hiểu thêm về hai ngày đó”.

Tuần lễ Hòa giải Quốc gia bắt đầu là Tuần lễ Cầu nguyện cho Hòa giải vào năm 1993, cũng là Năm Quốc tế của Người bản địa Thế giới.

Điều này được các cộng đồng tôn giáo lớn của Úc ủng hộ.

Năm 1996, Hội đồng Hòa giải Thổ dân đã phát động Tuần lễ Hòa giải Quốc gia đầu tiên của Úc.

Năm 2001, Tổ chức Hòa giải Úc được thành lập, để tiếp tục cung cấp sự lãnh đạo quốc gia về hòa giải.

Cùng năm đó, khoảng 300.000 người đã đi bộ qua Cầu Cảng Sydney, như một phần của Tuần lễ Hòa giải Quốc gia và sau đó là qua các cây cầu ở các thành phố và thị trấn, để thể hiện sự ủng hộ của họ đối với sự hòa giải.

Ngày nay, Tuần lễ Hòa giải Quốc gia được tổ chức tại nơi làm việc, trường học và các dịch vụ giáo dục sớm, các tổ chức và nhóm cộng đồng, cũng như bởi các cá nhân trên khắp nước Úc.

Giáo sư Jackie Huggins là một nhà sử học, học giả và là phụ nữ thuộc bộ tộc Bidjara và Birri Gubba nổi tiếng, của Đại học Queensland.

Mẹ của bà, Rita Huggins, là một nhà vận động chính yếu trong cuộc trưng cầu dân ý năm 1967, trong đó người Thổ dân và người dân đảo Torres, đã nhận được số phiếu áp đảo hơn 90 phần trăm từ công chúng Úc, ủng hộ việc đưa vào cuộc điều tra dân số.

Giáo sư Jackie Huggins nói, "Tuần lễ Hòa giải Quốc gia luôn là tuần lễ, thực sự khiến chúng ta cảm thấy phấn khích, nhưng đồng thời chúng ta cũng biết rằng, vẫn còn một chặng đường dài phía trước. Trong khi chúng ta thấy tất cả những điều rất tích cực này, đang diễn ra trong cộng đồng của mình, vẫn còn rất nhiều điều tiêu cực mà chúng ta phải đấu tranh chống lại và chúng ta phải cảnh giác để giành lại công lý cho người dân của mình”.

Giáo sư Huggins cho biết, đồng hồ vẫn chưa di chuyển về mặt thu hẹp khoảng cách và phải mất rất nhiều thời gian.
Giáo sư Jackie Huggins nói, "Sẽ mất hàng trăm năm, để đạt được bất kỳ sự bình đẳng nào với người Úc không phải là Thổ dân trên tất cả các cấp độ đó. Ở Queensland, đã có những hiệp ước đã được thử nghiệm và các chương trình nói lên sự thật, mà chúng ta đã có và chúng đã bị chính phủ bác bỏ”.

Nhưng bà cho biết, người dân của các Quốc gia Đầu tiên vẫn đang bảo đảm rằng, họ tiếp tục các chương trình mang lại công lý đã quá trễ và khó khăn của mình.
"Không hề có sự giảm bớt số trẻ em được đưa vào các trung tâm chăm sóc, nhà nuôi dưỡng hoặc các trung tâm chăm sóc khác. Nó cũng vậy, đặc biệt là chung quanh hệ thống tư pháp hình sự và với những người trẻ tuổi của chúng ta trong tù. Vì vậy, có một sự liên tục về những gì cần phải làm như nhà ở, giáo dục, việc làm, những điều thường làm phiền lối sống của người dân Thổ dân và người dân đảo Torres Strait”.

Bà cho biết chủ đề năm nay là ‘Cầu nối hiện tại đến tương lai ‘rất có ý nghĩa, vì đây là kỷ niệm 25 năm của cuộc đi bộ trên cầu vòng quanh nước Úc.

Bà nói, "Ở đây tại Brisbane, có khoảng 80.000 người đã đi bộ và những người đã đi bộ đã định vị lại, khu vực địa phương của họ để hòa giải. Vì vậy, đó là sự hỗ trợ to lớn đối với chúng tôi. Hiện tại, chúng tôi có rất nhiều người trẻ vẫn còn nhiệt huyết”.

Giáo sư Huggins cho biết, họ cũng muốn thấy những thay đổi lớn diễn ra, trong cuộc đời của chính họ.
"Đối với những người trong chúng ta, đã đấu tranh trong nhiều thập niên, với tôi là 45 năm. Chúng ta muốn trao lại quyền lãnh đạo và bảo đảm những người trẻ tuổi, sẽ bước lên để trở thành người tiếp theo, vì chúng ta đã phải chịu đựng những thay đổi lớn trong thời gian dài. Nhưng với điều đó, chúng ta cũng đã có một số lợi ích chính trị tốt, nhưng không đủ để thu hẹp bất kỳ khoảng cách nào trong đất nước chúng ta”.

Năm nay, Bảo tàng Hàng hải Quốc gia Úc sẽ kỷ niệm Tuần lễ Hòa giải 2025, bằng cách lắp đặt 12 chiếc mai rùa, do nghệ sĩ Torres Strait là Gail Mabo vẽ tay, chung quanh boong tàu Endeavour.

Vào ngày 11 tháng Sáu năm 1770, con tàu Endeavour của Trung úy James Cook, đã mắc cạn trên một rạn san hô ở miền Viễn Bắc Queensland.

Chuyện xảy ra ở một phần của Sea Country, người Guugu Yimithirr có trách nhiệm giám sát quan hệ họ hàng tổ tiên.

Rạn san hô cũng là một phần của vùng biển truyền thống, của một số bộ tộc Thổ dân Yalanji phía Đông.

Matt Poll, là Quản lý Chương trình Thổ dân tại bảo tàng, nói "Cuối cùng họ đã dành khoảng 6 tuần ở đó và có rất nhiều tương tác khác nhau đã diễn ra. Nhưng một trong những điều quan trọng nhất, mà Cook, Banks và những người khác trong Endeavour nói đến, là khi một số người từ bộ tộc Guugu Yimithirr lên thuyền một ngày nọ và khi họ nhìn quanh thuyền, họ vô cùng kinh hoàng vì thấy có rất nhiều rùa trưởng thành, bị bắt vào thời điểm không thích hợp trong năm và bị bắt từ một nơi sinh sản linh thiêng của chúng.”

Ông cho biết, nhóm Thổ dân coi đây là một sự vi phạm lớn lao.
ông nói, "Giống như việc bước vào siêu thị, mà không trả tiền cho bất cứ thứ gì. Vì vậy, họ đã bị cộng đồng địa phương phản đối, do vi phạm pháp luật và đó là chất xúc tác cho điều này, một loạt các sự kiện xảy ra khi họ lên bờ lần sau, Cook và những người đàn ông của ông, những người Guugu Yimithirr, họ đã đốt một số đất và Cook cũng đã bắn vào một, trong những người dân địa phương trong vụ việc đó.”

Là người thúc đẩy tiếng nói của người bản địa đương đại trong các bộ sưu tập và triển lãm, ông Poll thực sự tự hào khi có thể có một tác phẩm sắp đặt của Gail Mabo, vốn là con gái của nhà hoạt động vì quyền đất đai là Eddie Mabo.

"Vào thứ Hai, chúng tôi có các chuyến tham quan ảo. dành cho học sinh và bất kỳ học sinh nào trong toàn tiểu bang, đều có thể tham gia. Bạn có thể tìm hiểu về điều này trên trang web của chúng tôi và chúng tôi đang thực hiện một bài thuyết trình lớn. Thông thường, chúng tôi có hàng trăm học sinh và chuyến tham quan ảo này, sẽ nói về lịch sử của Tuần lễ Hòa giải tại Úc và những câu chuyện thực tế về hòa giải, trên khắp cả nước”.

Ông cho biết lịch sử của Tuần lễ Hòa giải Quốc gia, bắt đầu từ đầu những năm 1990.

"Khoảng năm 1991, có một Ủy ban Hoàng gia về cái chết của người Thổ dân trong thời gian bị giam giữ. Một trong những khuyến nghị là cần phải có một loại hòa giải, để giải quyết lợi thế của người bản địa tại Úc. Vì vậy từ khuyến nghị đó đã nảy sinh một tiến trình 10 năm hướng tới hòa giải, hướng tới việc sửa chữa mối quan hệ giữa người bản địa và người không phải Thổ dân của đất nước này, tiến tới năm 2025, trong khi ý tưởng hòa giải và thực sự, hoàn thành công việc còn dang dở”.

Ông cho biết họ hy vọng rằng, họ sẽ đạt được sự hòa giải hồi năm 2001, đúng vào kỷ niệm 100 năm thành lập Liên bang tại Úc.

"Mất nhiều thời gian hơn một chút, nhưng chủ đề đó vẫn còn hiện tại rằng, họ đang tìm kiếm một nước Úc thống nhất, tôn trọng vùng đất này đối với tất cả mọi người, nhưng cũng coi trọng di sản, lịch sử và con người của người Thổ dân và Eo biển Torres, như một phần của quốc gia Úc.”

Ông cho biết chủ đề của năm nay thực sự dựa trên một kỷ niệm quan trọng cho phong trào hòa giải.

"Đã 25 năm kể từ Cuộc đi bộ vì Hòa giải nổi tiếng tại Cầu cảng Sydney. Năm 2000 là năm đỉnh cao cho quá trình kéo dài 10 năm từ năm 1991 thực sự xây dựng động lực của người dân hướng tới hòa giải. Và điều đó đã được thực hiện trong cuộc đi bộ của hơn 250.000 người qua Cầu cảng Sydney và thực sự nhấn mạnh rằng mọi người đã ưu tiên nhu cầu hòa giải ở đất nước này.”

Ông tin rằng, Tuần lễ Hòa giải Quốc gia năm nay muốn xây dựng trên động lực đó, để tái hiện tinh thần của phong trào nhân dân.

"Sau cuộc trưng cầu dân ý năm 2023, cuộc trưng cầu dân ý bằng tiếng nói, mọi người đang nói rằng, hãy xem, chúng ta cần hòa giải hơn bao giờ hết và chúng ta thực sự cần hoàn thành những gì chúng ta gọi là công việc còn dang dở của đất nước này.”

(Theo SBS)