The Australian newspaper as part of a press freedom campaign in 2019 Source: AAP

Một phóng viên từ tập đoàn News Corp, người đã bị cảnh sát khám xét nhà hồi năm ngoái, sẽ không bị buộc tội liên quan đến tiết lộ thông tin về các kế hoạch bí mật của chính phủ. Cảnh sát Liên bang cho biết không có đủ bằng chứng để luận tội đối với phóng viên Annika Smethurst hay bất cứ ai khác liên quan trong vụ việc.

Đó là một vụ việc khiến dấy lên một cuộc tranh luận trên toàn nước Úc, về việc các phóng viên được bảo vệ như thế nào khi theo đuổi công việc của họ.

Cảnh sát Liên bang (AFP) đã bất ngờ khám xét nhà ở của phóng viên Annika Smethurst tại Canberra hồi năm ngoái. Họ đã lục lọi các ngăn tủ trong nhà nữ phóng viên News Corp trong hàng giờ đồng hồ và thu giữ điện thoại di động của cô.

Cảnh sát đã tìm kiếm thông tin về một bài báo cô viết, tiết lộ kế hoạch mở rộng quyền lực theo dõi của Tổng cục Tình báo Úc.

Nhưng giờ đây, gần 1 năm sau cuộc khám xét, phó ủy viên AFP, ông Ian McCartney nói rằng cảnh sát đã phải từ bỏ cuộc điều tra do không đủ chứng cứ.

“Cảnh sát Liên bang đã xem xét tất cả các tài liệu và kết luận rằng không có đủ chứng cứ để tiếp tục tiến trình điều tra liên quan đến việc tiết lộ tài liệu mật. Kết quả là, chúng tôi đã đưa ra quyết định dừng cuộc điều tra”.

"Việc điều tra các vi phạm luật hình sự liên bang là nhiệm vụ của AFP. Đó là việc chúng tôi làm. Đây là cuộc điều tra về một hành vi vi phạm an ninh quốc gia nghiêm trọng, cần phải thực hiện. Chúng tôi đã thực hiện nhiệm vụ của mình, chúng tôi đã điều tra về nó.”

Quyết định này theo sau phán quyết của Tòa Tối cao đưa ra hồi tháng trước, theo đó lệnh khám xét mà AFP dùng đối với cô Annika Smethurst là không hợp lệ.

Đã hai năm kể từ khi bài báo của Smethurst được đăng, và Tổng chưởng lý Christian Porter thể hiện sự bực bội trước quá trình xử lý sự việc mất nhiều thời gian.

Tuy nhiên, ông phủ nhận chính phủ có bất kỳ mối liên quan nào trong việc thúc đẩy cuộc khám xét nhà nữ nhà báo. Vụ khám nhà đã được cảnh sát tiến hành theo sau một đơn kiện từ bộ quốc phòng.

“Đó là một vị trí hoàn toàn độc lập. Đơn kiện đã được đưa ra một cách độc lập với chính phủ theo cách mà nó nên được làm. Quyết định có nên tiến hành một cuộc điều tra hay không đã được đưa ra một cách độc lập. Quyết định hiện tại là sẽ không theo đuổi một cuộc điều tra đã được các bên liên quan đưa ra một cách độc lập với chính phủ”.

"Tôi cũng cảm thấy khá bực bội khi mà nó mất một khoảng thời gian dài để giải quyết, nhưng đó là các quyết định được đưa ra theo hệ thống luật pháp của chúng ta, một cách hoàn toàn độc lập với chính phủ liên bang.

Phó ủy viên McCartney đã bảo vệ việc tại sao AFP mất nhiều thời gian cho vụ việc này.

“Các điều tra về tiết lộ thông tin không được ủy quyền là các điều tra phức tạp, cần phải thực hiện nhiều cuộc tra vấn. Thứ hai là, như các bạn biết, chúng tôi đã bị đưa ra kiện trước Tòa án Tối cao. Và chúng tôi phải chờ đợi các quyết định từ Tòa tối cao trước khi có cơ hội xem xét các tài liệu, và đến đây ngày hôm nay để đưa ra quyết định này.”

Và đó không phải là cuộc khám xét đầy tranh cãi duy nhất mà lực lượng cảnh sát liên bang thực hiện hồi tháng Sáu năm ngoái.

Các nhân viên cảnh sát đã tới trụ sở văn phòng của đài ABC tại Sydney, để tìm kiếm thông tin liên quan đến một bài báo của ABC nói về các cáo buộc sai phạm của Lực lượng Đặc biệt Úc châu tại Afghanistan.

Phó ủy viên McCartney nói rằng cuộc điều tra của cảnh sát đối với vụ việc này vẫn đang được tiến hành.

“Quyết định của Tòa án Liên bang đã được đưa ra vào tháng Hai năm nay, cho phép chúng tôi tiếp cận với các tài liệu đó. Hiện chúng tôi đang xem xét các tài liệu này và sẽ thực hiện tiến trình điều tra một cách nhanh nhất có thể.” 

Các vụ khám xét trên đã thúc đẩy một sự xem xét lại các luật liên quan đến tự do báo chí và quyền được biết của người dân.

Tổng chưởng lý Christian Porter nói rằng ông vẫn cam kết thực hiện các cải cách.

 “Những vấn đề này không phải là trọng tâm trong đợt cao điểm của đại dịch COVID, nhưng giờ đây khi chúng ta đang dần quay trở lại cuộc sống bình thường, những vấn đề như vậy sẽ được tiếp tục. Đã có những bước tiến lớn trong quá trình cải cách luật phỉ báng tại Úc thông qua Ủy ban Tư pháp. Và tôi nghĩ chúng ta cần phải ghi nhận thực tế đó, nhưng tất nhiên sẽ có thêm nhiều vấn đề khác nữa cần thực hiện.”

Việc các luận tội đối với phóng viên Smethurst được hủy bỏ là một tin vui đối với Liên hiệp Truyền thông, Giải trí và Nghệ thuật Úc. Tuy nhiên, tổ chức này vẫn lo ngại rằng, cho đến khi các luật về tự do báo chí được cải cách toàn diện, các nhà báo vẫn có thể đối mặt mặt nguy cơ bị kết án hình sự khi tiết lộ các thông tin phục vụ lợi ích của cộng đồng.