San hô bị tẩy trắng gần quần đảo Keppel ở Great Barrier Reef, Úc (AP Photo/Ove Hoegh-Guldberg). Nguồn: AP

AUSTRALIA - Nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng ngay cả trong các kiểu thời tiết mát mẻ hơn bình thường, hiện tượng trắng xóa hàng loạt ở Rạn san hô Great Barrier vẫn đang diễn ra. Với những người theo dõi biến đổi khí hậu, hệ thống rạn san hô lớn nhất thế giới là mối quan tâm lớn. Nhưng họ nhấn mạnh, vẫn chưa quá muộn để đảo ngược thiệt hại.

Năm ngoái lẽ ra phải là thời điểm để Great Barrier Reef hàn gắn. Nhiệt độ đại dương mát hơn sẽ cho phép san hô phục hồi sau quá trình tẩy trắng liên tục. Thay vào đó, thời tiết nóng hơn dự đoán.

Giám đốc nghiên cứu của Viện Khoa học Hàng hải Úc (AIMS) David Wachenfeld cho biết kết quả là hiện tượng tẩy trắng hàng loạt đã xảy ra.

"Mặc dù theo truyền thống, chúng tôi sẽ nói rằng những năm La Nina mát hơn những năm trung tính hoặc những năm El Nino, và đó chắc chắn là kinh nghiệm của chúng tôi, khí hậu của toàn hành tinh đang thay đổi và ấm lên. Thời tiết hiện đang ấm hơn 1,1 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp, và do đó, ngay cả ở La Nina, nhìn chung mát hơn – nhưng không còn mát như trước đây. Và năm ngoái đã chứng minh rằng ngay cả ở La Nina, chúng ta có thể đạt đến nhiệt độ gây ra hiện tượng tẩy trắng hàng loạt."

Viện phát hiện ra rằng trong khi một số rạn san hô tiếp tục phục hồi, nó đã được bù đắp bởi sự mất đi san hô ở những nơi khác.

Chuyên gia nghiên cứu cấp cao của AIMS, Tiến sĩ Mike Emslie, cho biết báo cáo mới của họ nêu chi tiết rằng quá trình phục hồi san hô được thấy trong những năm trước đã bị dừng lại vào năm 2022.

Tiến sĩ Mike Emslie nói “Trong trường hợp không có bất kỳ áp lực hoặc xáo trộn nào, chúng tôi dự kiến sẽ thấy rất nhiều rạn san hô tiếp tục phục hồi và thực tế là chúng tôi đã thấy sự tạm dừng hồi phục này thực sự làm nổi bật những áp lực mà chúng phải đối mặt.”

Hiện tượng tẩy trắng xảy ra khi nhiệt độ bề mặt biển quá nóng trong thời gian quá dài. San hô bị căng thẳng và trục xuất tảo nên chuyển sang màu trắng.

Chúng không chết, nhưng chỉ có thể phục hồi nếu nhiệt độ giảm xuống. Đó chính là vấn đề.

Sóng nhiệt trên biển đã gây ra bốn vụ tẩy trắng hàng loạt ở Rạn san hô Great Barrier trong bảy năm qua. Đó là tần suất chưa từng có, ảnh hưởng đến 2/3 Rạn san hô.

Các nhà khoa học hiện đã biết rằng trong thời kỳ La Nina, nhiệt độ cơ bản có thể đủ nóng để gây ra hiện tượng tẩy trắng.

Và khi biến đổi khí hậu làm nóng các đại dương, giám đốc nghiên cứu David Wachenfeld cho biết các quá trình phục hồi tự nhiên không thể theo kịp.

"Lý do gây ngạc nhiên là vì lần đầu tiên, Rạn san hô Great Barrier bị tẩy trắng trong điều kiện La Nina. Giờ đây, những điều kiện đó ở Rạn san hô Great Barrier thường mát hơn so với El Nino. Nhưng vào năm 2022, bất chấp La Nina, lần đầu tiên chúng ta chứng kiến hiện tượng tẩy trắng hàng loạt. Điều đó có nghĩa là không chỉ tác động lớn hơn mà thời gian phục hồi cũng ngắn hơn. Và khi biến đổi khí hậu tiến triển, đó là lý do tại sao chúng ta rất lo lắng về tương lai của Rạn san hô Great Barrier."

Những điều kiện tồi tệ hơn đang đến, vì bờ biển phía đông của Australia đang đón chờ hiện tượng El Nino, mang đến một mùa hè nóng và khô.

Nhưng các chuyên gia nghiên cứu, như Tiến sĩ Mike Emslie, nhấn mạnh rằng giai đoạn hồi phục có nghĩa là không mất đi tất cả.

"Sự phục hồi san hô gần đây mà chúng tôi thấy thực sự là một tin tức thực sự tốt và cho thấy rằng Rạn san hô Great Barrier vẫn là một nơi thực sự kiên cường có thể phục hồi sau những xáo trộn. Nhưng chúng ta phải tiết chế điều đó bằng kiến thức rằng những xáo trộn ảnh hưởng đến nó đang diễn ra và có khả năng gia tăng mức độ nghiêm trọng trong tương lai. Tuy nhiên, điều đó cho chúng ta hy vọng rằng Great Barrier thực sự đáng để đấu tranh nếu chúng ta có thể cho nó cơ hội phục hồi, nó có thể phục hồi trở lại và tôi nghĩ đó là một thông điệp thực sự quan trọng mà chúng ta cần gửi đến mọi người."

Liên Hợp Quốc muốn có một báo cáo tiến độ trong sáu tháng, nhưng đã cảnh báo Úc cần phải hành động nhiều hơn nữa.