Stephen Mullighan nói rằng chính quyền tiểu bang có thể xử lý tình trạng gia tăng nợ. (ABC News: Che Chorley)

NAM ÚC – Mượn nợ để chi tiêu của chính quyền Nam Úc đang tăng lên từng ngày.

Ngân sách được thông báo hôm 15/06 xác nhận rằng tiểu bang đang trên đà đạt đến con số nợ đáng kinh ngạc là 37,6 tỷ đô-la trong vòng bốn năm tới.

Trong bối cảnh nếu mỗi người Nam Úc đưa 20.000 đô-la cho chính quyền tiểu bang, thì chính quyền vẫn không trả được hết những gì chính quyền đã nợ.

Nhưng bộ trưởng Ngân khố, Stephen Mullighan, đã hạ thấp những lo ngại về khoản nợ, nói rằng thị trường việc làm mạnh mẽ và tiền thu được từ thuế GST có nghĩa là chính quyền có thể vay nhiều hơn để cấp vốn cho các dự án hạ tầng cơ sở lớn.

Vì vậy, vấn đề nợ của chính phủ lớn đến mức nào?

Nợ chính phủ về cơ bản giống như một khoản thế chấp, nhưng thay vì vay tiền để mua nhà, chính phủ lại vay để tài trợ cho các dự án và dịch vụ, mà nếu không thì, chính phủ sẽ không có tiền để chi trả.

Chính quyền vay càng nhiều tiền thì khoản nợ và lãi phải trả càng lớn.

Tiểu bang Nam Úc đang trên đà đạt mức nợ 37,6 tỷ đô-la trong vòng 4 năm tới. (ABC News: Che Chorley)

Một biện pháp được gọi là "nợ ròng của khu vực công phi tài chính (NFPS)" thường được sử dụng nhất để cho biết chính quyền đã vay bao nhiêu tiền.

Vào thời điểm này năm ngoái, chính quyền  ước tính Nam Úc có khoản nợ NFPS 24,7 tỷ đô-la.

Các giấy tờ ngân sách mới nhất của chính quyền được công bố vào ngày 15/06 cho thấy rằng vào ngày 1 tháng Bảy năm nay, con số đó sẽ  tăng lên đến 26 tỷ đô-la trước khi tăng lên đến 37,6 tỷ đô-la vào năm 2026-2027.

Đến lúc đó, nợ của tiểu bang sẽ lớn hơn nhiều so với số tiền chính quyền thu được hàng năm.

Nghĩa là, nếu mỗi xu mà chính quyền Nam Úc huy động được trong 12 tháng được dùng để trả các khoản vay, thì khoản nợ vẫn chưa được trả hết.

Quay trở lại với trường hợp tương tự về nhà ở: Chính quyền đang tăng thêm khoản tiền thế chấp, nhưng số tiền chuyển vào tài khoản ngân hàng của chính quyền không theo kịp, có nghĩa là tiểu bang đang chìm sâu hơn vào nợ nần.

Tại sao nợ của chính quyền Nam Úc ngày càng tăng?

Trong kế hoạch ngân sách lần này, có hai lý do chính.

Một là chính quyền muốn xây dựng một Bệnh viện Phụ nữ và Trẻ em mới trị giá 3,2 tỷ đô-la.

Khoản thứ hai là chi phí 15,4 tỷ đô-la để hoàn thành đoạn đường hầm Torrens đến Darlington của Hành lang Bắc-Nam (North-South Corridor).

Việc xây dựng Bệnh viện Phụ nữ và Trẻ em mới dự kiến sẽ tiêu tốn 3,2 tỷ đô-la. (Ảnh: SA Government)

Chính quyền không muốn cắt giảm tài trợ cho các dịch vụ tuyến đầu, hoặc đưa ra các loại thuế mới, nghĩa là chính quyền phủ phải tìm nơi khác để cấp vốn cho các cam kết của mình.

Chính quyền lập luận rằng họ cảm thấy không lo lắng khi tăng nợ vì họ tin rằng bệnh viện và đường cao tốc mới sẽ mang lại lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội lâu dài cho tiểu bang.

Vì vậy, vấn đề với các khoản nợ là gì?

Khoản nợ cũng có nghĩa là tiểu bang phải trả các số tiền lãi ngày càng tăng.

Tiểu bang Nam Úc phải trả 1,2 tỷ đô-la tiền lãi trong năm tài chính tới, tăng lên đến 1,7 tỷ đô-la vào giai đoạn 2026-2027.

Nói một cách dễ hiểu, con số đó nhiều hơn gấp ba lần số tiền mà chính quyền đang chi cho kế hoạch chi phí sinh hoạt trong năm tài chính tới.

Và khi lãi suất toàn cầu tăng lên, chi phí đó tăng mạnh.

Tổng mức nợ cũng có thể hạn chế khả năng ứng phó của chính quyền nếu tiểu bang bị các cú sốc tài chính tấn công trong tương lai.

Chính quyền nói gì về khoản nợ?

Ông Mullighan cho biết chính quyền sẽ giám sát chặt chẽ số tiền trả nợ ngày càng tăng của mình.

Nhưng ông nói rằng ông cảm thấy chính quyền có thể xử lý tình trạng tăng nợ, với lý do tỷ lệ nợ ròng trên số tiền thu được là "thấp hơn đáng kể" so với mức dự đoán của chính quyền Đảng Tự do tiền nhiệm, là chính quyền đã lên kế hoạch bắt đầu xây dựng Hành lang Bắc-Nam khi đó.

Phe đối lập nói rằng họ lo lắng về việc lãi suất tăng sẽ ảnh hưởng đến ngân sách. (ABC News: Che Chorley)

Ông nói “Nền kinh tế của chúng ta đã tăng trưởng, ngân sách tiểu bang của chúng ta đã tăng lên, tiền thu được của chúng ta đã tăng lên,”

"Điều đó đã cho chúng ta khả năng lớn hơn để trả khoản nợ này.”

"Điều đó giúp chúng ta thoải mái mở rộng ngân sách cho dự án đường hầm, để thực hiện dự án Bệnh viện Phụ nữ và Trẻ em, phù hợp với mục đích với chi phí cao hơn."

Ông Mullighan cho biết, trong khi nợ đang gia tăng, chính quyền phải đưa ra quyết định cẩn thận về dự án nào được ưu tiên.

Ông nói “Bạn cũng sẽ thấy trong ngân sách này, thực sự chỉ có một dự án mới, đó là tòa nhà khoa học pháp y mới trị giá 350 triệu đô-la,”

"Bạn sẽ thấy hành vi của chính quyền này đang trì hoãn các quyết định đầu tư lớn hơn nữa bởi vì chúng tôi biết rằng chúng tôi phải gánh hai dự án lớn này."

Tuy nhiên, phát ngôn viên của phe đối lập, Heidi Girolamo, cho biết bà lo ngại về việc tăng lãi suất và khả năng xảy ra suy thoái.

Bà nói “Các thế hệ tương lai sẽ phải trang trải phần lớn chi phí này và, tôi nghĩ, từ góc độ hạ tầng cơ sở, điều đó rất quan trọng,”

"Tất cả những thứ này đang được trang trải bằng tín dụng thay vì thực sự mang thu nhập cho tiểu bang.”

"Tôi nghĩ rằng khoản nợ 37 tỷ đô-la là quá đỗi to lớn."